Atatürk Kurtuluş Savaşını başlatırken hangi illeri dolaştı? (Harita)

Sizden gelen soru:

Atatürk Kurtuluş Savaşını başlatırken hangi illeri dolaştı?

Cevap:

Harita üzerinde Atatürk’ün gittiği yerler

Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı sırasında gittiği yerleri harita üzerinde aşağıdaki resimde görebilirsiniz. Mustafa Kemal Atatürk, Kurtuluş Savaşını başlatmak için ilk önce Samsun’a çıkmıştır ve buranın ardından önemli bir kaç şehri daha gezmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk 16 Mayıs 1919 yılında İstanbul’dan hareket etmiştir.Atatürk 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmıştır. Daha sonra Amasya Genelgesini yayınlamıştır. Oradan 3 Temmuz 1919 günü Erzurum’a gelmiş, Erzurum’dan sonra 4 Eylül 1919 tarihinde Sivas ve en son Ankara’ya geçmiştir. 9 Eylül 1922’de İzmir’e gelerek Millî Mücadele yolculuğunu tamamlamıştır.

Atatürk’ün Samsun’a çıkışı

19 Mayıs 1919 tarihinde, Bandırma Vapuru ile Mustafa Kemal Paşa, Samsun’a çıktı.

19 Mayıs 1919 tarihinde, çok fazla kişinin katılımı ile İstanbul’da mitingler yapılmış ve bu mitinglerde Halide Edip Adıvar konuşmalar yapmıştır.

Kuva-yı Milliye’nin Kuruluşu 

Mustafa Kemal, tüm yurtta silahlı kurtuluş grupları kurulmasını sağladı. Daha sonra kurulan bu grupları, Kuva-yı Milliye adı altında topladılar. Kuva-yı Milliye’nin amacı; topraklarımızı işgal eden devletleri yurttan çıkarmak ve yurdu kurtarmaktı. İşgal devletleri yurdun dört bir yanında harekete geçmiştir. 19 Mayıs’ta Atatürk’ün Samsun’a çıkışı  Kurtuluş Savaşının başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919) 

Mustafa Kemal Paşa 12 Haziran 1919’da Havza’dan Amasya’ya gelmiştir.  Mustafa Kemal Paşa burada yayınladığı bildiri ile bütün güçlerin birleşmesine vurgu yapıyordu. Amasya Tamimi’ni hazırlayan Mustafa Kemal, kongreler yapılmasını ve derneklerin birleştirilmesini söylüyordu.

Amasya Tamimi’mde yer alan önemli maddeler şöyleydi;

1- Vatanın bütünlüğü ulusun bağımsızlığı tehlikededir. Hükumet millet için üstlendiği görev ve sorumluluklarını yerine getirememektedir.
2- Ulusun bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır.
3- Ulusun haklarını dünyaya duyurmak için her türlü etkiden ve kontrolden uzak bir ulusal kongrenin toplanması şarttır. Bu kongreye her ilden, her sancaktan milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin seçilerek hemen yola çıkarılması gereklidir. Keyfiyet milli bir sır olarak saklanmalıdır.
4- Doğu illeri adına, 10 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır.

Amasya Tamimi’nin önemi:

Bu tamim ile birlikte ilk defa ulusal egemenlik ve ulusal bağımsızlık fikri ortaya atılmıştır. Ulus olarak mücadele ve teşkilatlanma yöntemleri ortaya çıkarılmıştır. Bu tamim ulusal egemenliğe dayalı yeni Türk devletinin kurulması yolunda atılan ilk adımdır.

Erzurum Kongresi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919) 

Mustafa Kemal 3 Temmuz’da Erzurum’a gelmiştir ve 7-8 Temmuz 1919’da Osmanlı Hükumeti ile bütün ilişkisini kesmiştir. Daha sonra Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Erzurum Şubesi’nin başkanlığına seçildi. 23 Temmuz 1919’da Mustafa Kemal’in başkanlığında Erzurum Kongresi düzenlenmiştir. Erzurum, Sivas, Bitlis, Van ve Trabzon’u temsil etmek üzere 56 delegenin katılmıştır.

Erzurum Kongresinde Alınan Kararlar:

– Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez.
– Yabancıların baskısı altındaki Osmanlı Hükumeti’nin dağılması karşısında ulus tümden direniş ve savunmaya geçecektir.
– Vatanı kurtarma yolunda İstanbul Hükumeti başarısız kalırsa geçici bir hükumet kurulacaktır.
– Ulusal kuvvetleri ve ulusal iradeyi egemen kılmak esastır
– Hristiyanlara egemenlik ve ayrıcalık tanınamaz.
– Manda ve himaye kabul edilemez.
– Mebusan Meclisi açılmalı, hükümetin çalışmalarını denetlemelidir.

Erzurum Kongresinin Önemi:

– Yeni bir devlet kurma düşüncesi belirginleşmiştir.
– Misak-ı Milli sınırları ilk kez belirlenmiştir.
– Mustafa Kemal’in başkanlığında Doğu illerini temsilen, Heyet-i Temsiliye (Temsil Heyeti) adıyla bir yürütme organı seçilmiştir.
– Erzurum Kongresi’nin toplanma amacı bölgesel, alınan kararlar yönünden ise ulusaldır.

Sivas Kongresi(4 Eylül – 11 Eylül 1919) 

Sivas ve Sivas Kongresi ulusal direnişteki en önemli ikinci adımdır. Bazı vilayetlerden seçilmiş 38 delege ve Heyet-i Temsiliye’nin katılımı ile 04/11 Eylül 1919’da yapılmıştır. İstanbul Hükumetinin baskılarına rağmen kongre yapılmıştır.

Sivas Kongresi Kararları:

1- Erzurum Kongresi’nde alınan kararlar kabul edildi.
2- Anadolu ve Rumeli’de kurulmuş olan Müdafaa-i Hukuk dernekleri, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Derneği adı altında birleştirildi. Erzurum Kongresi’nde seçilen 9 kişilik Heyet-i Temsiliye, 6 kişi daha ilave edilerek tüm yurdu temsil etme yetkisiyle genişletildi. Başkanlığına Mustafa Kemal getirilmiştir.

Sivas Kongresinin Önemi:

1- Erzurum Kongresi’nde alınan kararlar bir bölge halkının kararları olmaktan çıkarılıp tüm ulusa mal edilmiştir.
2- Ulusun geleceğine ulusun kendisinin karar vereceği ilkesi gerçekleştirilmiştir.
3- M.Kemal kongrede Temsil Heyeti’* TBMM bu kongrede seçilen Temsil Heyeti tarafından açılacaktır.

Mustafa Kemal Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Derneği’nin başkanı olarak seçilmekle Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın yetkili lideri haline gelmiştir.

Amasya Görüşmeleri(20 Ekim – 22 Ekim 1919) 

İstanbul Hükumeti ile yazışmalar yapan Mustafa Kemal, şunları istemiştir;

• İstanbul Hükumetinin Erzurum ve Sivas Kongreleri’nde alınan kararlarına bağlı olmasını,
• Meclis-i Mebusan toplanana kadar hükümetin önemli kararlar almamasını,
• Atamalarda Heyet-i Temsiliye’ye danışılmasını

Bu yazışmalardan sonuç alınamayınca İstanbul Hükumeti Anadoluya bir temsilci göndermiştir. İstanbul Hükumeti temsilcisi Bahriye Nazırı Salih Paşa ile Heyet-i Temsiliye arasında yapılan Amasya görüşmelerinde aşağıdaki maddeler üzerinde anlaşma sağlanmıştır;

1- İstanbul Hükumeti Sivas Kongresi kararlarını Meclis- Mebusan’da onaylanması şartıyla kabul edecektir.
2- Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Derneği yasal bir kuruluş olarak İstanbul Hükumeti’nce tanınacaktır.
3- Türklerin çoğunlukta olduğu yerlerin işgaline izin verilmeyecektir.
4- Müslüman olmayan topluluklara Türklerin egemenlik haklarını, toplumsal dengesini bozacak ayrıcalıklar tanınmayacaktır.
5- Meclis-i Mebusan’ın güvenlik bakımından Istanbul’ da toplanması uygun değildir. Bu nedenle Meclis Anadolu’da geçici olarak toplanacaktır.
6- Itilaf Devletleri ile yapılacak barış görüşmelerinde Heyet-i Temsiliye’nin uygun göreceği temsilcilerin bulunması sağlanacaktır.

Amasya Görüşmelerinin Sonuçları:

1- Heyet-i Temsiliye Osmanlı Hükumeti tarafından resmen tanınmıştır.
2- Görüşmeler sonunda Meclis-i Mebusan’ın İstanbul dışında açılması İstanbul Hükumeti’nce kabul edilmemiştir.

Heyet-i Temsiliye’nin Ankara’ya gelişi(27 Aralık 1919) 

27 Aralık 1919’da Ankara’ya gelen Mustafa Kemal burasını Anadolu’daki direniş hareketinin merkezi olarak seçmişti. Gerçekten de Ankara coğrafi konum bakımından Anadolu’nun ortasına yakın bir yerde bulunuyordu. Ayrıca o dönemin en önemli ulaşım aracı olan demiryolu Ankara’ya kadar uzanıyordu. Batı cepesine yakındı. Haberleşmede olanakları daha avantajlıydı. Ankara’da halkın kurtuluşa ve direnişe desteği tamdı.