İskelet Sistemi
İskelet vücudu destekler ve iç kısımlar için koruma sağlar. İskelette bulunan kemikler, çoğunlukla bağladıkları kemikler arasında hareket imkânı sağlayan eklemlerde buluşurlar. Kemikler, korunma ve hareketin yanı sıra sinir ve kasların çalışması için hayati önem taşıyan minerali yani kalsiyumu depolar. Ayrıca kan hücrelerini yapan ve yağ depolayan kemik iliği de içerirler.
İnsan İskeleti
İskelette 206 kemik bulunmaktadır. Bebeklerde bu sayı 270’ten fazladır, ancak yetişkin oluncaya kadar bunların çoğu birbirine kaynaşır. İskelet iki ana gruba ayrılırlar. Bunlar;
1. Eksenel İskelet
- Başın kemikleri
- Omurga kemikleri
- Kaburgalar
- Göğüs kemikleri
2. Eklemsel İskelet
- Kol-bacak uzuv kemikleri
- Pelvis
- Kürek kemikleri
- Köprücük kemikleri
Omurga esnek yapıya sahiptir ve baş ve gövdeyi destekler. Aynı zamanda omuriliğin hassas dokularını da korur. Omurga, darbe emici olarak görev yapan intervertebral disklerle ayrılmış 33 kemikten oluşur.
Kafatası 22 kemikten (her orta kulaktaki üç kemik hariç) oluşur. İki ana gruba ayrılırlar. Bir grup alın kemiği, duvar kemiği ve şakak kemiği (frontal, parietal ve temporal kemik dahil) beyini çevreler ve kafatasını oluşturmak üzere bir araya gelir. Kemiklerin geri kalan kısmı ise yüzü oluşturur.
Kemikler
Kemikler nispeten hafiftir, ancak çelikten beş kat daha güçlüdür. Kemikler hücreleri, mineralleri, proteinleri ve suyu içerir. Kemikler iki tür dokudan oluşur: süngerimsi ve kompakt kemik. Bunlar, içerdikleri hücreler tarafından sürekli olarak parçalanan ve yeniden inşa edilen canlı dokulardır.
Kemik Yapısı
Kemikler, vücudun en zor malzemelerinden biri olan dış bir kompakt kemik tabakasına sahiptir. İçinde kırmızı kemik iliği vardır. Yetişkinlerin femur gibi uzun kemiklerinde, şaft bulunur ve bu sarı kemik iliği içerebilen bir alanı kaplayan kompakt bir kemiktir.
Kompakt Kemik
Kompakt kemik, her biri yaklaşık 1 mm çapında osteon denilen birimlerden oluşur. Kan damarlarının ve sinirlerin geçtiği merkezi bir kanalın etrafında düzenlenmiş çok sayıda sert halka şeklinde kemiklerden oluşur.
Süngerimsi Kemik
Süngerimsi kemikte, trabeküller olarak adlandırılan katı kemik dokusunu, bir petek benzeri yapı oluşturacak şekilde birbirine bağlarlar. Süngerimsi kemik, kompakt kemikten daha az yoğundur fakat daha güçlüdür.
Kırmızı Kemik İliği
Kırmızı kemik iliği, vücudun kırmızı kan hücrelerinin ve bazı beyaz kan hücrelerinin yapıldığı yerdir. Yaşla birlikte, uzun kemiklerdeki kırmızı kemik iliğinin yerini yavaş yavaş yağ hücreleri alır.
Eklemler
Eklemler vücudumuzdaki kemiklerin birleştiği kısımlardır. Kafadaki eklemler gibi bazı eklemler kemikler arasında hiçbir harekete izin vermez. Omurgadaki eklemler gibi bazıları ise sınırlı hareketlere izin verir. Kalça eklemleri gibi birkaçı da geniş bir hareket yelpazesine izin verir. Birçok eklem kemikleri bağlar ve ligament adı verilen doku bantları tarafından tutulur.
Parmak, kalça, diz ve dirsek eklemleri gibi serbest hareket eden tüm eklemlere sinovyal eklemler denir. Sinovyal zarı bu hatları eklem hareketi sağlayan bir akışkan eklem sıvısı üretir. Kemik uçları, eklem kıkırdağı tabakası ile kaplıdır ve pürüzsüzdür ve sürtünmeyi minimuma indirir.