Fetret Devri
Osmanlı döneminde taht kavgalarının sıkça yaşandığı bir nevi kargaşa dönemi olan Fetret Devri nasıl ortaya çıkmıştır, ne kadar sürmüştür ve bu dönemde hangi olaylar yaşanmıştır hepsini yazımızda bulabilirsiniz…
Osmanlı tarihinde, kardeşlerin saltanat mücadelesi verdikleri ve 1413 yılına kadar devam eden karışıklıklar dönemi diyebileceğimiz “Fetret Devri”, Timur’un uyguladığı bir siyasetin sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
Yıldırım Beyazıd, Ankara Savaşı’nda Timur’a esir düştüğü zaman en büyükleri Süleyman olmak üzere İsa, Mehmed, Musa, Mustafa ve Kasım adlarında altı erkek çocuğa sahipti. Bunlardan beşi babaları ile birlikte Ankara Savaşı’na katılmışlardı. Kasım ise çok küçük olduğundan Bursa’da kalmıştı.
Süleyman Çelebi, muharebenin kaybedildiğini görünce babasının emri üzerine Vezir-i Azam Çandarlizâde Ali Paşa, Murad Paşa, Yeniçeri ağası Hasan Ağa ve Subaşı Eyne Bey ile birlikte yanındaki kuvvetlerle Bursa’ya gelmiş, buradan da küçük şehzade Kasım’ı alarak büyük zorluklarla Rumeli’ye geçebilmişti. İsa Çelebi, muharebe meydanini terk ettikten sonra Balıkesir taraflarında saklanmış, Mehmet Çelebi Amasya’ya çekilmiş, Musa ve Mustafa ise babaları ile birlikte esir düşmüşlerdi.
Asıl gayesi, güçlü bir Osmanlı Devleti yerine, kendisine bağlı ve onun yüksek hâkimiyetini tanıyan parçalanmış birkaç Osmanlı Beyliği meydana getirmek olan Timur, başlangıçta bu gayesine ulaşmış görünmekteydi. Ayrıca o, Yıldırım Beyazıd tarafından kurulmaya çalışılan Anadolu birliğini de parçalamak istiyordu. Bu sebeple Anadolu beylerine ait yerleri Osmanlılardan alıp tekrar eski sahiplerine verdi. Geriye kalan Osmanlı ülkesini de Beyazıd’ın dört oğlu arasında paylaştırmıştı.
Edirne’de bulunan Emir Süleyman’a Rumeli’deki yerleri verip kendisine tabi olduğunu ifade eden hükümdarlık alâmeti olarak kemer, külah ve hil’at göndermiştir. Diğer şehzadelerden İsa Çelebi Balıkesir ve Bursa’da, Mehmed Çelebi Amasya’da, Musa Çelebi ise İsa’yı Bursa’dan çekilmeye mecbur ederek Bursa’da Timur’un al damgasıyla hükümdar olmuşlardı.
Ankara Savaşı’ndan sonra Anadolu’da sekiz ay kadar kalan Timur, uyguladığı siyasetin meyvelerini verdiğini gördükten sonra Doğuya dönüp Çin seferine çıkarken arkasında bıraktığı Anadolu’nun politik yapısı Sultan I. Murad’ın hükümdarlığı sonundaki durumu andırıyordu. Timur, Beyazıd’ın ele geçirdiği toprakları geri almıştı. Böylece Sultan Murad’ın Ankara’dan Akdeniz’e açtığı Osmanlı koridoru kapanmış oluyordu.
Karamanoğlu Mehmed Bey, Anadolu’nun üçte birini kaplayan ve içlerinde Hamidoğulları ve Germiyanoğulları’nın topraklarının doğu bölgeleri ile Kayseri, Isparta, Antalya ve Alaiyye gibi kentler bulunan büyük bir devletin başına getirilmişti. Timur, Anadolu’da Osmanlılara karşı koyabilecek bir güç meydana getirmek için böyle yapmıştı. Mehmet Bey, Osmanlılar da dahil olmak üzere bütün beyliklerin emiri olarak ilân edilmişti.
Timur’un, Anadolu’da uyguladığı bu parçalama politikası sonucunda Osmanlı ülkesi şehzadeler arasında taksim edilmiş, on bir sene süren ve tarihlerde Osmanlı Devleti’nin parçalanmasından dolayı “Saltanatta Ara” denilen ve kanlı hadiselerle dolu bir devrin açılmasına, fetihlerin durmasına, İstanbul İmparatoru’nun türlü entrikalarla bu durumu körüklemesine sebep olmuştu. Hatta bazı Avrupalılar, yeni bir Haçlı Seferi düzenledikleri takdirde Osmanlıları Avrupa’dan atabileceklerini düşünür olmuşlardı.
Ankara Savaşı ve bunun sonucunda bir daha kalkınamaması planı ile Osmanlı Devleti’nin parçalanması bu devlet için mühim ve büyük bir darbe olmakla birlikte çeyrek asırda kendisini süratle toplamaya muvaffak olması bu devletin teşkilat ve müesseselerinin sağlamlığını göstermektedir. Buna karşılık Hindistan, Iran, Azerbaycan, Irak, Suriye ve Ege Denizine kadar geniş topraklar üzerinde fetihlerde bulunmuş olan Timur’un, ölümünden kısa bir müddet sonra devletinin ortadan kalkması, onun sadece tedhise dayalı bir devlet kurduğunu göstermektedir.