Fiilimsi Tanımı
Konu Başlıkları:
Fiilimsler fiil olmalarına rağmen cümle içerisinde çekimli halde bulunmazlar.Fiilimsi, fiile benzeyen, ama fiillerin görevini yapmayan kelimelere denir. Fiil kök veya gövdelerinden yapım ekleriyle türetilerek isim, sıfat ve zarf olarak kullanılan kelimelerdir. Bir cümlede ne kadar fiilimsi varsa o kadar cümlecik vardır. Çünkü her fiilimsi bir yan cümlecik oluşturur. Çekimli fiilin bulunduğu gruptaki kelimeler temel cümleciği meydana getirirler.
Bunlar artık fiil olarak kullanılma özelliğini kaybettikleri için fiil çekim eklerini (olumsuzluk eki hariç) alamazlar; isim çekim eklerini alabilirler, isim sıfat ve zarf (tümleci) olarak kullanılırlar; yancümlecik kurarlar.
Fiilimsiler üçe ayrılır: İsim-fiiller, Sıfat-fiiller (ortaçlar)ve Zarf-fiiller (ulaç,bağ-fiil)
İsim Fiiller
İsim Fiiller, fiilimselerden olup fiillerin isimleridir.Fiillere gertirilen bir takım eklerle isim fiiller yapılır.Basit, türemiş ve birleşik ekler ile sim fiiller yapılır.Örnek olarak “-mE, -mEk, -İş” ekleri getirilerek yapılırlar.Bu ekler getirilerek türetilen kelimelere mastar denilir.Bu kullanılan eklere ise mastar eki denilir.
İşte Örnekler
Bakmak, okumak, yazmak, konuşmak, derlemek, eleştirmek, araştırmak…;
Bakma, yüzme, seslenme, tamamlama, yarım bırakma, kovalama…;
Bakış, geliş, gidiş, serzeniş, sesleniş, tükeniş, kurtuluş, çıkış…
İsim Fiillerin Özellikleri
*İsimlerin tüm özelliklerini gösterir, cümlede isim gibi kullanılır.
Kitap okumayı çok seviyorum. Nesne
Okumak en faydalı eylemdir. Özne
Sinirli olduğu gelişinden anlaşılıyor. Dolaylı tüml.
*Olumsuzları mastar ekinden önce olumsuzluk eki getirilerek yapılır.
Okumamak, yazmama, seslenmeyiş…
*Bu kelimeler tek başlarına (eksiz) kullanıldıklarında mastar eki vurguludur.
Okumak, yazma, danışma, sesleniş…
*Eğer “-mE” ile yapılan isim-fiillerde bu ek vurgusuz, bundan önceki hece vurgulu okunursa yanlış anlaşılma olur: Olumsuz emir çekimi zannedilir.
Danışma fiilimsi danışma olumsuz emir
Kaynaşma fiilimsi kaynaşma olumsuz emir
Dikkat: ”-mE” eki olumsuzluk ekiyle karıştırılmasın.
*Kimi isim-fiiller kalıcı nesne, yer, iş veya kavram adı olabilirler. Bu durumda artık isim-fiil olarak kullanılmazlar. Bunlar olumsuzluk eki de alamazlar.
Dondurma, danışma, kavurma, kızartma…;
Çakmak, yemek, ekmek…;
Alış veriş, gösteriş, direniş…
*”-mE” ekiyle türeyen mastarlardan bazıları sıfat olarak kullanılabilir.
Süzme bal, asma köprü, yapma çiçek…
Devamı 2. sayfada…
>>>>>>>>>>Sıfat-fiiller
“Fiilimsi Nedir? Ne Demektir? Fiilimsi Türleri” için bir yanıt
Çok Teşekkürler çok yardımcı oldunuz.