Fizik Terimleri Ve Anlamları
Aşağıdaki yazıda fizik derslerinde veya fizik ile ilgili herhangi bir alanda karşımıza çıkabilecek olan kelimeler ve anlamları yer almaktadır. Bu sayfada J, K, L ve M harfleriyle başlayan fizik terimlerini ele aldık. Faydalı olmasını umuyoruz…
J –
Jeocentrik model: Dünyayi merkez kabul eden evren.
Joule: SI birim sisteminde enerji, bir cismin 1 Newton luk kuvvet altinda 1 metrelik hareket etmesi/yerdegistirmesi için gerekli olan enerji
K –
Kara delik: Kütlesel çekim kuvvetinin çok büyük oldugu hatta isigi bile kendine çekebilen çok küçük kütleli sönmüs yildizlardir.
Kalori:1 gram suyun sicakligini 1 Celcius artirmak için gerekli olan isi miktari.)
Katot isinlari: Havasi alinmis bir tüp içinde negatif elektrottan hareket eden elektron.
Kütle merkezi: Bir nesnenin kütle denge noktasi.
Kromatik hata: Isigin farkli renklerinin (dalga boylari) degisik sekilde odaklanmasina neden olan lenslerdeki bir hata.
Kütlenin korunumu: Kapali bir sistem içinde toplam kütle kimyasal olaylar olsa dahi degismez
Korunumlu: Fiziksel bir niceligin çesitli çerçeveler içinde degismez oldugunu tanimlar.
Kovalent: (es)baglanma Atomlarin birbirlerine, elektronlarini paylasarak baglanmalaridir.
Kritik açi: Yansiyacak bir yüzeye gelen isinin yüzey içinde kalmadan yüzeyden yansiyabilecegi açi degeri.
Kritik zincirleme reaksiyon: Pespese parçalanma olayinin baslayabilmesi için nötronun diger parçalari etkileyerek parçalanmalarini etkileyecegi reaksiyon.
Kristal:Atomlarin veya moleküllerin üç boyutta periyodik yerlesim gösterdikleri malzemeler.
Kirinim:Dalganin bir kapidan veya bir engel çevresinden geçerken saçilmasidir.
Kelvin sicakligi: Sicakligin mutlak sifirda sifir oldugu sicaklik ölçüsü ve bölmelendirilmesi Celsius ile aynidir. Mutlak sicaklik ölçegi olarak adlandirilir.
Kilo: 1000 akamini temsil eden ve ön ek olarak kullanilan bir sayi.
kilogram-kilogram:Kütlenin SI sistemindeki birimi, 1 litre suyun yaklasik olarak kütlesi Dünya üzerinde 1 kilogram 2.2 pound a esittir.
Kilowattsaat: Enejinin birimi, 3,600,000 joules. Bir makinenin 1 saat boyunca 1000 watt lik enerjiyi bir biçiminden diger biçime dönüstürülmesi kilowattsaat olarak isimlendirilir.
Kinetik enerji: Bir cisminm hareketinden dolayi olusan enerji, (1/2)mv2, birimi Joule dur.
Kararlilik çizgisi: kararli çekideklerin grafiginde nötronlarin protonlara göre çizilmesi sonucu elde edilen çizgisel baginti
Kütle:Bir cismin sahip oldugu eylemsizligin bir ölçüsüdür.
Kinetik Sürtünme Katsayisi: Hareket halinde iken cisme etkiyen sürtünme kuvvetidir.
Kuantum mekanigi: Atomik veya alt atomik düzeydeki parçaciklarin davranis kurallari.)
Kuantum: Ayni özellik tasiyan en küçük bir grup. Buna bagli olarak proton yükü kuantumlanmis yük olarak kabul edilir.
Kuark: Hadronlarin bilesimi. Kuarklar alti çesittir ve herbirini üç rengi vardir. Üç kuark baryonlari olustururken bir kuark ve antikuark mezonlari olusturur
Kayma sürtünmesi: Göreli harekette birbirine temas eden yüzeyler arasinda sürtünme kuvveti.)
Küresel bozulma: Bir lensteki yüzey üzerindeki bozulma veya küresel aynalarin küresellikten sapmasi
Kararsiz denge durumu: Denge konumu civarinda sebest birakildiginda denge konumundan uzaklasilma olaydir
Kararli denge: Bir cismin denge konumundan veya pozisyonundan saptirildiginmda tekrar denge konumuna dönmek istemesidir.
Korunumlu Kuvvet:Bir parçacigi A noktasindan B noktasina götürebilmek için yapilan isin büyüklügü parçacigin izledigi yoldan bagimsi ise , parçacigi hareket ettiren bu kuvvete korunumlu kuvvet denir.Korunumlu kuvvetlerin kapali kapali bir yol boyunca yaptiklari is sifirdir.Örnegin;Çekim kuvvetleri,elektrostatik kuvvetler,Merkezcil kuvvet vb
Kuvvet çifti: Etki çizgileri cismin kütle merkezinden geçmeyen büyüklükleri esit ve yönleri zit iki kuvvet bir cisme etki ederlerse bu kuvvetlerin olusturdugu ikiliye kuvvet çifti denir.
Kesme sabiti:Katinin atomik düzlemlerini birbiri üzerinde kaymasi seklinde ortaya çikan harekete karsi gösterdigi direncin bir ölçüsüdür.
Kirchhoff Kurallari: (1)Herhangi ibr dügüm noktasina gelen akimlarin toplami,bu dügüm noktasini terk eden akimlarin toplamina esittir.(2)Herhangi bir kapali devre boyuna bütün devre elemanlarinin uçlari arasindakigerilim düsmelerinin cebirsel toplami sifirdir.
Kararli dalga: Bkz Duran dalga
Kalori: 1 gr suyun sicakligini 1°C arttirmak için gerekli olan enerji miktaridir.
Kepler kanunlari:1) Yörüngeler kanunu:Her gezegen odaklarindan birinde günes bulunan elips seklindeki yörüngelerde dolanirlar.2)Alanlar kanunu:Günesi gezegene birlestiren yariçap vektörü esit zaman araliklarinda esit alanlar tarar.3)Periyotlar kanunu:Günesi gezegene birlestirn ortalama yariçapin küpünün (R3) , gezegenin periyodunun karesine (T2) orani sabititr.
L –
Lazer: Isinimin yayilmasi esnasinda isigin siddetinin yükseltilmesi.
Lepton: Elektron, muon, tau ve bunlarla ilgili olan notrinolardan olusan temel parçacik ailesi.
Lorentz Kuvveti: Birbirine paralel iki levha arasina bir gerilim uygulandiginda ve bu levhalar arasindayüklü bir parçacik girdiginde bu parçaciga etkiyen kuvvete Lorentz Kuvveti denir.
Lenzz Kanunu: Indüksiyon akimi,kendisini olusturan etkiye karsi koyacak sekilde yönelir.Baska bir ifadeyle,indüksiyon akiminin yönü iletkenin bulundugu ortamdaki manyetik alan degisimine karsi koyacak sekilde manyetik alnan olusturan akim yönündedir.
M –
mutlak sicaklik skalasi: Sicakligin sifir oldugu nokta. Sicaklik derecedeki bölmelendirilmistir. Birimi Kelvin
Mutlak sifir: En düsük sicaklik degeri; 0 K, -2730C, or -4590F.
Merkezkaç kuvvet: Dönen sistemlerde, sistem içindekileri etkileyen sanki kuvvet. Dönen sistem içindeki bir cisme etki eden kuvvet dönme eksenine dik ve yariçap dogrultusundadir.
Merkezcil: merkeze dogru olan anlamindadir.
Merkezcil ivme: Bir daire çevresinde dönen nesnelerin merkeze dogru yönelmis olan ivme. r yariçapli daire çevresinde dönen cisim sabit bir çizgisel hiza sahipse merkeze yönelmis olan ivmenin büyüklügü v2/r dir
Merkezcil kuvvet: Bir nesnenin yönünü degistiren kuvvet. Çizgisel hizi sabit olan daire çevresinde dönen cisme etki eden merkeze dogru olan kuvvet mv2/r.
Momentum-Açisal momentumun korunumu: Bir sistemin net dis dönme momenti sifir ise sistemin açisal momenti degismezdir.
Momentumun korunumu: Bir sisteme etki eden dis kuvvetlerin toplami sifir ise toplam çizgisel momentum korunur.
Makroskopik: Kütle, boyut ve sicaklik gibi özellikleri dikkate deger nicelikler.
Magnetik alan: Bir pusula veya benzeri bir cihazin ignelerini döndürebilecek, etkiye sahip magnetik nesnelerin kapladigi uzay. Alan güney kutbundan kuzey kutbuna dogrudur.SI birim sisteminde manyetik alanin birimi Tesla’dir.
Magnetik tekkutup: Hipotez olarak kabul edilen magnetik tek kutup.
Magnetik kutup: Elektrik yüklerinde oldugu gibi bir magnetik kutuplarindan herbiri.
Mekanik enerji: Yerçekim ve elastik potansiyel enerjiler gibi kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamidir.
Mezon: Spinin birimlerini içeren bir çesit hadronlara ait tüm sayilar. Bu tür aileler pion, kaon, ve eta yi içerir.
Metalik baglanma: Malzeme içerisindeki atomlarin bir arada tutulmasi için elektronlarin atomlar tarafindan ortak olarak kullanilmasidir.
Metre: SI birim sisteminde uzunluk, 39.37 inche veya 1.094 yard aesittir.
Mikroskopik: Atomik hizlar gibi malzemelerin gözle görülemeyen özellikleri. Properties not visible to the naked eye such as atomic speeds.
Mili: Binde bir anlaminda kullanilan bir önek. 1/1000, 10-3 seklinde yazilabilir. 1 milimetre 10-3 metre dir
Molekül: Iki veya daha fazla atomdan meydana gelen atomla grubu
Momentum: Genellikle çizgisel momentum için kullanilir.v hizi ile hareket eden m kütleli bir parçacigin dogrusal momentumu kütle ve hizin çarpimi olarak tanimlanir.P=mv Momentum vektörel bir niceliktir.Yönü hiz ile aynidir ve boyutu ML/T ‘dir.SI’de birimi kg m/s ‘ dir.
Momentumun korunumu:Yalitilmis bir sistemde iki veya daha fazla parçacik etkilestiginde , sistemin toplam momentumu sabit kalir.Bu yasa, yalitilmis bir sistemin toplam momentumunun her zaman ilk momentuma esit oldugunu söyler.
Müon: Agir elektron için kullanilan bir çesit lepton.
Miyop: Yakini görememezlik.
Moment: Kuvvetin döndürücü etkisi. Kuvvetle yariçapin (etrafinda dönmenin oldugu noktaya olan uzaklik) çarpimidir. Sifirdan farkli bir moment (net moment) bir cismin açisal momentumunu degistirir.
Manyetik aki: Düzgün manyetik alan içine konulan madde yüzeyinden dik olarak geçen manyetik alan çizgi sayisina denir.