Termometre Yapılışı ve Malzemeleri

Termometrenin Çalışma Mekanizması

Termometredeki hazne civa veya alkol gibi sıvılarla doldurulur. Bu hazne, bir maddeye daldırıldığında veya madde ile temas ettiğinde o maddenin tanecikleri haznenin camına çarpar. Bu durumda önce madde ve cam arasında, daha sonra cam ve haznedeki sıvı arasında enerji aktarımı gerçekleşir. Enerji aktarımı sonucunda haznedeki sıvının taneciklerinin hareket enerjileri artarsa bu tanecikler daha hızlı hareket eder ve tanecikler arasındaki mesafe artar.

Bu artış sonucunda tanecikler arasındaki mesafe artar. Bu artış sonucunda tanecikler hazneye sığmaz ve cam borudaki hacmi doldurmaya başlar ve sıvı seviyesi yükselir. Benzer şekilde haznedeki sıvının taneciklerinin hareket enerjileri azaldığında tanecikler arasındaki mesafe azalır ve cam borudaki sıvı seviyesi düşer. Termometreden okunan değer, termometrenin temas ettiği maddenin sıcaklığı olarak kaydedilir. Bu değer termometrenin temas ettiği maddenin taneciklerinin ortalama kinetik enerjileri ile ilişkili olarak yükselir veya düşer.

Termometre Hakkında Detaylı Bilgi İçin Tıklayınız…

Termometre Nasıl Yapılır?

1 – Yapılacak Projenin Adı:

Basit bir Gazlı Termometrenin Yapılması ve Çalışması

2 – Malzeme :

• Bir deney tüpü veya ilaç tüpü,
• 1 – 2 mm çaplı ince,
• Tüp boyutunda cam boru,
• Mantar tıpa.

3 – Yapılışı:

• Tüp içerisinde 4 – 5 cm renkli su konur.
• İnce boru üzerinde kağıt şerit veya bölmeli karton yapıştırılır.
• İnce boru mantar arasından geçirilir.
• Tüpe yerleştirilir.
• Bu havalı veya gazlı bir termometredir.
• Derecelemek için mantara kadar buza batırılır.
• 3 – 5 dakika beklenir, renkli sıvının ince boruda geldiği yere (0° C) yazılır.
• Sonra tüp su buharına 3 – 5 dakika tutulur, renkli suyun geldiği yere (100° C) yazılır.
• Bu sıcaklık böyle bir termometre için çok olabilir.
• Bu nedenle buhar yerine sıcaklığı 25° C – 30° C olan suya diğer bir termometre ile birlikte daldırılır.
• Diğer termometreden okunan rakam, yapılan tüp termometreye de yazılır.
• Diğer termometre 30 rakamını göstermiş ise 0° C ile bu rakam arası 30 eşit bölmeye ayrılır
• Bir kağıt veya kartona çizilerek ince boru üzerine yapıştırılır.

4 – Çalışması ve Bilgi:

Bütün cisimler ısı ile genişler ve hacimlerini artırırlar. Soğuma ile de büzülür ve hacimlerini küçültürler. Termometreler çoğunlukla metallerin ve sıvıların sıcaklıkla orantılı olarak genleşmelerinden yararlanılarak yapılır. AB arasındaki hava ısınma ile genleşir. Tüpteki su yüzeyine basınç yapar. Bu basınç, renkli sıvıyı ince boruda yükseltir veya tam tersi hava soğursa, tüpteki hava da büzülür su yüzeyine basıncı azalır ve ince borudaki renkli su seviyesi düşer, termometre küçük rakamlar gösterir. Burada havanın (gazın) genleşme ve büzülme miktarları sıcaklıkla orantılıdır.

Deney Tüpü ile Termometre Yapımı

Deney tüpünün içine çeşme suyu koyup mavi mürekkep damlattın. Tek delikli tıpadan cam boru geçirip deney tüpünü kapattın. Sırasıyla soğuk ve sıcak sulara daldırın. Soğuk suda az miktarda alçalma olurken sıcak suda belirgin şekilde yükselme olmaktadır.

Termometrenin Duyarlılığı Nelere Bağlıdır?

Küçük sıcaklık değişimlerinden etkilenen termometrelerin duyarlılığı daha fazladır. Bunun için termometrenin haznesinde daha fazla sıvı ve sıcaklıkla daha çok genleşen sıvı olmalıdır. Cıvanın tercih edilmesi bundan dolayıdır. Ayrıca kılcal boru dar olmalı ki genleşen sıvının hareketi rahat gözlenebilsin.
Yerçekim kuvvetinin sıfır olduğu bir yerde termometre çalışır. Çünkü genleşme yerçekimine bağlı değildir.