Sizden gelen soru:
* Jinekomasti hastası olduğunu nasıl öğrenirsin? Bir belirtileri var mı? *
Cevap:
Jinekomasti Nedir?
Jinekomasti, erkeklerde kadınsı meme büyümesi. Sözcük, Yunanca gyne (kadın) ve mastos (meme) kelimelerinin birleşmesinden oluşturulmuştur.
Sebebi tam olarak bilinmemekle beraber, birden çok sebebi olabileceği düşünülmektedir. Genellikle seks hormonlarındaki dengesizlikten kaynaklandığı düşünülür. Ergenlik çağındaki erkeklerde rastlanan jinekomasti, vakaların büyük çoğunluğunda birkaç yıl içinde kaybolur.
Herhangi bir sağlık tehlikesi yaratmamakla beraber, nadir durumlarda sağlığı tehdit edebilecek farklı bir rahatsızlığın göstergesi olabilir. Sıklıkla sosyal ve psikolojik sorunlara sebebiyet verir.
Jinekomastiyi meydana getiren sebep belirlenebilirse, buna yönelik tedavi uygulanabilir. Ancak birçok durumda tedavisi cerrahidir.
Jinekomasti Belirtileri
Jinekomasti nedeniyle oluşan şişlik, kansere dönüşmez ancak meme büyümesinin direkt olarak meme kanseri şeklinde başlayabileceği de unutulmamalıdır.
Jinekomastisi olan erkekler büyük göğüslerin yanında, göğüslerinin esnek ve sıkı olduklarını fark edebilirler. Genç erkeklerin göğsüsün bir ya da her iki yanındaki bir bozuk para büyüklüğünde büyüme olabilir. Bu büyüme yaklaşık 18 aydan sonra kendi kendine kaybolur.
Jinekomasti Nedenleri
Erkekte meme dokusunda 2 cm.den fazla bir büyüme var ise jinekomasti’den söz etmek mümkündür. Jinekomasti’nin meydana gelmesinde tek bir neden aramak doğru değildir. Aşağıda bu nedenlerden bazıları sıralanmıştır.
- Siroz gibi ağır karaciğer bozuklukları,
- Eskiden kullanılan mide ilacı (cimetidin),
- Bazı antidepresan ilaçlar
- Vücut geliştirme sporcularının kullandıkları yüksek miktarda erkeklik hormonu. (primabolan, sustanon ve anapolan) Bu hormon yıkılırken ortaya hormonuna benzeyen bir ara madde çıkıyor ve bu da jinekomasti’ ye neden oluyor.
- Endokrin kökenli tümörler,
- Testis gelişim bozuklukları,
- Testosteron üretiminin azaldığı hastalıklar(Kleinfelter Send., Orşiektomi…),
- Östrojen üretiminin arttığı hastalıklar(Testis Tümörleri, Böbreküstü bezi tümörleri),
- Şişmanlık,
- Tiroid fonksiyon bozuklukları,
- Böbrek yetmezliği gibi nedenler jinekomasti’ye neden olabilir.
Nasıl Tespit Edilir?
Yalancı ve gerçek jinekomastinin ayrımını ultrason veya muayene ile yapıyoruz. Meme bezi serttir. Meme bezi büyümeden düğme gibi kalır. Ama o bölgede geniş bir yağ kitlesi olduğunda bu yalancı jinekomastidir. Bu zayıflayınca geçebilir. Ancak geçmediği durumlar da oluyor. Bunlara da cerrahi müdahale yapıyoruz, kendi kendine ilaçla veya kilo vererek tedavisi olmuyor. Adolesan çağında ortaya çıkmış, 18 yaşından sonra da hâlâ kalıyorsa o yalancı jinekomasti değildir.
Kiloların etkisi
Kilo probleminin de eşlik ettiği çocukların bu sorununu çözmesi gerekiyor. Direkt meme bezi büyümesine çok fazla müdahale etmiyoruz. Bazı hormonal tetkikler yapmak gerekiyor. Eğer hormonal dengesizlik varsa, ilaçla tedavi yapıyoruz. Ama hastaların büyük çoğunluğunda böyle bir dengesizlik görülmüyor. Belli bir dönem hormonal dengesizlik olup geçiyor ama meme yine büyük kalıyor. Eğer dönecekse, geriye dönmesi 15-16 yaşını buluyor. Dönmezse kalıcı oluyor, cerrahi tedavi gerekiyor. 16 yaşından itibaren cerrahi tedaviyi yapıyoruz. Bu yaşa kadar çocuk bununla yaşıyor.
Jinekomasti Tedavisi
- Jinekomasti erkek memesinin normalden fazla büyümesidir. Meme dokusundaki büyüme ender olarak puberte öncesinde olmakla bereber en sık puberte sonrası oluşmaktadır.
- Meme büyümesiyle başvuran hastalarda muayene ve gerek duyulursa radyolojik inceleme uygulanır.
- Jinekomastinin nedenleri farklıdır. Hormon dengesizlikleri en sık karşılaşılan sebeptir. Alınan hormon ilaçları, endokrin kökenli tümörler, testis gelişim bozuklukları karşılaşılan diğer jinekomasti nedenleridir.
- Puberte sırasında erkek çocuklarda % 60-70 meme bezi büyümesi oluşur ama bu çok dikkat çekecek boyutlarda değildir. 6 ile 18 ay içerisinde kaybolarak meme normal büyüklüğüne döner.
- Erişkin erkeklerin % 40’ında jinekomasti değişiklikleri mevcuttur, bu büyüme tek veya iki taraflı olabilir.
- Cerrahi tedavi yöntemi olarak liposuction ve meme bezinin çıkarılma teknikleri en uygun tekniklerdir. Bu tedavi yöntemleri memenin muayene bulgularına göre değişir.
- Meme dokusunda fazla miktarda yağ dokusu mevcut hastalarda liposuction yöntemi ile iyi neticeler alınır. Yağ dokusu fazlalığı ile birlikte meme bezi fazlalığı olan hastalarda ise liposuction la birlikte meme dokusunun çıkarılması gerekir.
- Eğer yağ ve meme dokusu fazlalığının yanında deri fazlalığı da mevcutsa yağ ve meme dokusunun çıkarılması yanın da deride birlikte çıkarılır. Ameliyat sonrası 3 hafta bandajlama uygulanır ve hasta aylık kontrole çağrılır.
Jinekomasti Neden Olur?
Erkek meme dokusunun aşırı büyümesi olarak tanımlanan jinekomasti; birçok nedene bağlı olabilmektedir. Fizyopatolojik olarak kanda östrojen artışı veya östrojen benzeri yapıların artışı suçlu bulunmaktadır. Ancak jinekomastinin oluşum nedeni sıklıkla idiopatiktir, yani herhangi bir sebebi olamayan jinekomastidir.
– Testesteron azlığı ile seyreden rahatsızlıklar; Klinefelter’s Sendromu, testislerin alınması – Östrojen artışı ile seyreden rahatsızlıklar; testis tümörleri, böbrek üstü bezi tümörleri – Şişmanlık – Böbrek yetmezliği ve siroz – Hemodiyaliz – Hipertroidi; tirotoksikozda serumda yüksek östradiol düzeyiyle iliskili jinekomasti olabilir – Hipotroidi – Karaciğer tümörleri – Hermefroditizm – Uzun süreli ilaç kullanımları (alkol, amfetamin, simetidin, trisiklik antidepresanlar, mariahuana, vücut geliştirmede kullanılan anabolik steroidler, vs) – Testise travma ve radyasyon testiküler hipofonksiyona neden olabilir. – Erişkin kabakulak enfeksiyonu testiküler atrofi, hipogonadizm ve jinekomastiye yol açabilir. – Leptomonas enfeksiyonu doğrudan jinekomasti yapabilir. – Spinal kord zedelenmesi testiküler disfonksiyona ve %10 olguda jinekomastiye neden olabilir. – Kötü diyet sonrasında görülebilir. Bazen çok zayıf kisilerde normal kiloya dönme sırasında da jinekomasti olabilir. – Akciğer kanserlerinde tümörün beta hCG üretimine bağlı jinekomasti olabilir. – HIV enfeksiyonunda geçici jinekomasti olduğu bildirilmektedir. – Nadiren primer olarak androjenlerin östrojene dönüsümüyle olusan jinekomasti vardır 10 vakadan az bildirilmistir), ancak bu dönüsümün natürü bilinmemektedir. – Alkolik erkeklerde %20 jinekomasti olabilir.
Jinekomasti Ameliyatı
Jinekomasti çeşitli sebeplerden kaynaklanabileceği için ameliyat kararı alınmadan önce bazı testlerin yapılması gerekmektedir. Hastanın kullandığı bir ilaç veya hormonal dengesizlik jinekomastiye neden olabilmektedir. Nadir de olsa bazı durumlarda kullanılan ilacın kesilmesi veya yaşa bağlı olarak hormonal tedavi ameliyatı gereksiz kılabilir. Bu tetkiklerin yapılması ameliyat sonrası meme dokusunda tekrar büyüme gibi sorunların önüne geçmek için şarttır. Jinekomasti ameliyatlarında eskiden yağ ya da meme dokusu cımbız gibi bir alet yardımıyla kesilip alınırken gelişen teknoloji sayesinde şimdi memede bulunan yağ tabakasına ufak boyutlarda bir tüp sokularak bu tabaka dışarı çekilebilmektedir. (Liposuction)
Ameliyat öncesi
Bazı ilaçlar anestezi ile etkileşebildiğinden ya da yan etkileri olabildiğinden hasta kullandığı tüm ilaçları ameliyat öncesi doktoruna bildirmelidir. Özellikle aspirin ve türevi ilaçların ameliyattan en az bir hafta önce kesilmesi gerekir. Sigara yara iyileşmesini olumsuz etkilediğinden ameliyat öncesi ve sonrasında uzunca bir sure kullanılmamalıdır. Ameliyat öncesi soğuk algınlığı, boğaz ağrısı şikayetleri doktora bildirilmelidir. Ameliyattan 6 saat önce yeme ve içme kesilmelidir. Ameliyatın lokal veya genel anestezi ile yapılmasına karar verilmesi için doktor bazı testler isteyebilir. Ameliyat sonrası hastaya yardımcı olacak bir refakatçiye ihtiyaç olabilir.
Ameliyat sırası
Doktoru gerekli ilaçları verip hastayı ameliyata hazırlar. Hasta kendinden geçtikten sonra doktor göğüs üzerinde ameliyat kesilerinin nerelerden yapılacağını, dokuların nerelerden çıkarılacağını gösteren bir ameliyat haritası çizer. Sonrasında aerol denilen tene göre daha koyu renkli alanda yarım ay şeklinde bir kesi açarak yağ ve dokuları buradan çıkarılır. Ameliyat süresi jinekomasti derecesine göre 1 ile 3 saat arasında değişmektedir.
Ameliyat sonrası
Ameliyat sonrası göğüs bandajlarla sarılır. Doktor tavsiyesine ve anestezi yöntemine bağlı olarak hasta aynı gün taburcu olabilir veya 1 gün hastanede müşahade altında kalabilir. Ağrı kesiciler sayesinde farkedilir bir ağrı duyulmaz. Doktorun belirleyeceği süre boyunca Antibiyotik ilaç kullanımı enfeksiyondan korunmak için önemlidir. Ameliyattan birkaç gün sonra hasta kollarını çok fazla hareket ettirmeden ve kendini yormayacak şekilde işine dönebilir.