Saçlarda oluşan ve kaşıntı gibi rahatsızlıkları olan saç bitlerinin neden ve nasıl oluştuklarını hakkında bilgiler vermeye çalışacağız. Saç bitleri zarar veren parazitler sınıfına girmekte bu nedenle bu zararlı ile ne şekilde mücadele edildiği, mücadelede ne tür ilaç kullanıldığı konularında bilgi edinmek için buyrun yazımıza.
Bit Nedir?
Saç bitleri insan saçında yaşayan ve üreyen çok küçük , kanatsız, günde 2-8 kez kan emerek beslenen gri böceklerdir. Sirke denilen yumurtaları görmek bitin kendisini görmekten daha kolaydır ve genellikle enseye yakın, kulakların arkasında ve başın arkasında saç tellerine tutunmuş halde bulunurlar. Sirkeler kir veya kepek gibi yıkanarak temizlenemezler. Önce etkili bir ürün ile öldürülmeli, sonra bu amaç için yapılmış ürünün kutusundan çıkacak olan özel bir tarak ile saçtan temizlenmelidir.
Saç biti insan vücudu dışında yalnızca 48 saat yaşayabilir ve evcil hayvanlar üzerinde yaşayamaz. Sirkeler ise insan vücudu dışında kumaş ve battaniye üzerinde 10-15 gün canlı kalabilirler.
Bitlerin Oluşumu
Bitler genellikle hijyen koşullarının eksik olduğu durumlarda ortaya çıkmaktadır.
Sirke , saç bitinin yumurtasına verilen isimdir. küçük beyazımsı toplu iğne başı büyüklüğünde saç tellerine yapışık duran beneklerdir. Sirkeler önce saç derisine çok yakın bir yere bırakılırlar, daha sonra saç uzadıkça saç dibinden uzaklaşırlar. Sirkeler yaklaşık 7 ila 10 gün arasında yumurtadan çıkarlar ve 7 gün içinde olgun bir bit halini alırlar.
Bit Nasıl Bulaşır?
Bitlenmenin yaygın olarak düşünüldüğü gibi pislikle bir ilgisi yoktur; aslında bit temiz, sağlıklı saçı, kirli saça tercih eder. Yetişkin ya da çocuk, herkes bitlenebilir. En yaygın belirtisi, başın ve ensenin şiddetle kaşınmasıdır. Saç biti son derece bulaşıcıdır. Tarak, fırça, eşarp, yastık, şapka ve tüylü oyuncaklar gibi paylaşılan kişisel eşyalar ile yayılırlar. Tekrarlanan salgın riskini azaltmak için bu eşyaları paylaşmaktan kaçınılmalıdır.
Bitlenme Nasıl Anlaşılır?
Bitlenmeyi gösteren ilk ipucu sık sık kafa derisinin kaşınmasıdır. Biti tespit etmek ve yayılmasını engellemek amacıyla, ensenin arka kısmındaki ve kulak arkasındaki saçlar dikkatle incelenmelidir. Bitler ışıktan kaçtıkları için, yalnızca saç kılına yapışmış küçük beyazımsı, oval yumurtaları (sirkeleri) görebilirsiniz.
Bitlenme Tedavisi
- Tek uygulama ile kısa sürede etki göstermeli.
- Güzel kokulu, saçları dolaştırmayan, taramayı zorlaştırmayan, etrafa bulaşmayan, boyalı ve permalı saçlarda problem yaratmayan özelliklere sahip olmalı.
- Kalıcı etkisiyle bitlerin saça tekrar yerleşmesini engellemeli.
- Sadece bitleri değil,sirkeleri de yok etmeli.
- Kullanıcı tarafından iyi tolere edilmeli, yan etkileri olmamalı.
- Kullanıcıya toksik etkisi olmamalı
Bugüne kadar pek çok yolu kullanarak insanoğlu bitle mücadele etmeye çalışmıştır. Kötü kokulu gaz ve kimi zehirli maddeler içeren ilaçlar bunlardan bazılarıdır. Daha çok çocuklarda rastlandığı için tedavinin çocuklar için güvenli, yüksek oranda etkili, sadece bitleri değil yumurtalarını da öldüren bir bit ilacı ile yapılması gerekir.
Oysa günümüzde artık bu alanda kullanılan madde ve ilaçlarda büyük gelişmeler kaydedilmiş, hatta koruyucu etkili permetrin etken maddesi içeren ilaçlar geliştirilmiştir. Saç biti tedavisinin bitleri olduğu kadar yumurtaları da öldürmesi ve tekrar bulaşmayı önlemesi gerekir. Piyasada birkaç bit öldürücü ilaç vardır ve değişik şekillerde bulunmaktadır; şampuan, saç kremi gibi. Fakat bunların hepsi bit tedavisinde istenen etkiyi göstermez!!!
Bitlenmeyi Önlemek İçin Öneriler
1. Aile bireyleri saçlarını bit sampuanıyla yıkar (kullanma kılavuzunu okuyun). Saç yıkamasında en son durulama sirkeli suyla yapılmalıdır. Böylelikle sirkelerin saça yapısmasını sağlayan madde yumusar. Sirkeleri saçtan bit tarağıyla tarayarak
çıkarabilirsiniz.
2. Tarakalar, fırçalar, tokalar ve saç lastikleri bu sampuanlı suda yıkanır.
3. Yatakörtüleri yıkanır ve yastık – yorgan havalandırılır.
4. Bereler, alna takılan bantlar ve atkılar ya bu sampuanla yıkanır yada bit spreyi püskürtülerek temizlenir.
5. Saçlar bir hafta sonra tekrar bit sampuanıyla yıkanır.
6. Sirkelerin hepsi (bit yumurtaları) saçlardan temizlenmelidir.
Düzgün bir ilk tedavi sonrası, çocuğunuzu tekrar krese/etüde/okula yollayabilirsiniz. Ancak çocuğunuzda tekrar bit yada sirke çıkarsa, lütfen doktorunuzdan alacağınız bit veya sirkenin olmadığına dair raporla krese, etüd yada okula göndermenizi rica ederiz.
Bitlenme Tedavisi İçin Kendiniz Ne Yapabilirsiniz?
Biti reçeteli veya reçetesiz satılan bir sürü ilaçla tedavi edebilirsiniz. Doktora danışın. Prospektüste yazılanlara aynen uyun. Bu ilaçların fazlası tehlikeli olabilir. Bazı tavsiyelerde bulunalım:
– Saçları sirkeye batırılmış ince dişli bir tarakla, bütün bitler ve yumurtalar ayıklanıncaya kadar dipten dışarıya doğru taramak gerekir.
– Bütün tarakları, fırçaları ve saç tokalarını birkaç saat haşarat öldürücü şampuana ya da 10 dakika sabunlu sıcak suya batırın.
– Yatak takımlarını çok sıcak suda yıkayın. Sıcak, biti ve yumurtalarını öldürür.
– Yıkanmaz bitli nesneleri kuru temizlemeye verin veya havası alınmış bir plastik torbaya koyun. Bu torbayı 2 hafta sonra dışarıda açıp iyice silkeleyin.
– Bütün yatakları, yastıkları, tüylü oyuncak hayvanları, halıları ve döşemeli mobilyaları elektrik süpürgesiyle temizleyip torbasını atın.
– Bir aile ferdinde bit varsa, ötekiler de tedavi edilmelidir. (Hamile, emzikli kadınlarla 2 yaşından küçüklerin tedavisi için doktora danışmalısınız.)
– Kasık bitiniz varsa, tümüyle tedavi olmadan cinsel ilişkiye girmeyin. Son birkaç ay içinde birlikte olunan eşlerin tümüne haber verilmelidir.
Önlem
– Sık sık yıkanın.
– Aynı giysiyi 1 – 2 günden fazla giymeyin.
– Yatak çarşaflarını sık sık değiştirin.
– Başkasının tarağını, fırçasını, şapkasını veya başlığını kullanmayın.
Çocuğunuzun Tedavisi
– En az haftada bir kere bitin en çok görüldüğü dönemde (ağustos – kasım arası) çocuğunuzun başını kontrol edin. Kafasını sık sık kaşıyorsa, daha sık kontrol edin.
– Çocuğunuzda bit varsa, kiminle yakın ilişkide olduğunu öğrenin. Arkadaşlarının anne babalarına ve okula haber verin. Reçetesiz ilaçların talimatlarını iyice okuyup çocuğunuzu tedavi edin.