Sizden gelen soru:
merhabalar.otuz aylık bebeğim war sürekli hastalanıyor,bagışıklıgi düşük oldugunu öğrendim, ve yemekle arası yok.elimden gelenin en iyisini yapmak istiyorum, bütün witamınleri alsın istıyorum.sizden ögrenmek istediğim; neden bağışıklık düşük olur bebegimi nasıl beslemeliyim? teşekkürler.
Cevap:
Kısaca Bağışıklık Nedir?
Bağışıklık sistemi, bir canlıdaki hastalıklara karşı koruma yapan, patojenleri ve tümör hücrelerini tanıyıp onları yok eden işleyişlerin toplamıdır. Sistem, canlı vücudunda geniş bir çeşitlilikte,virüslerden parazitik solucanlara, vücuda giren veya vücutla temasta bulunan her yabancı maddeye kadar tarama yapar ve onları, canlının sağlıklı vücut hücrelerinden ve dokularından ayırt eder.
Çocuklarda Bağışıklık Sistemi
Bağışıklık sistemimizin görevleri ve vücudumuz için önemi nedir?
İnsan vücudu, hastalıklara karşı bir savunma sistemi ile donatılmıştır ve bu yüzden de kendi kendini iyileştirme yeteneğine sahiptir. Bağışıklık sisteminin birinci görevi, vücudu enfeksiyonlardan ve kanserden korumaktır.
Hastalığa yol açan maddeler tarafından uyarıldığında bu sistem hemen harekete geçer. Bağışıklık sistemi, yabancı olarak algıladığı bir mikroorganizma ile karşılaştığında belirli hücreler bundan kurtulmak için savaşmaya başlar, ikinci kez aynı mikroorganizma ile karşılaştığında da vücudu enfeksiyondan korur.
Bağışıklık sistemimizin vücudumuz için önemi büyüktür. Yaşımız ilerledikçe bu sistem zamanla yorulur ve bazı önemli işlevlerini kaybeder. Yaşlandıkça, bu inanılmaz derecede karmaşık yapıdaki savunma sistemi yavaş yavaş zayıflar ve kanser hücreleri oluşur veya mikroorganizmalara karşı savunma yeteneğini yitirir.
Güçsüz bir bağışıklık sistemi daha sık enfeksiyon geçirme, enfeksiyonların daha uzun ve daha ağır seyretmesi dışında kansere yakalanma olasılığımızın da artması demektir.
Güçlü bir bağışıklık sistemi, vücudumuzun enfeksiyon hastalıklarından korunmasında, virüs,bakteri, mantar ve parazitlerle savaşmada en önemli gücüdür.
Çocuklarda ve erişkinlerde bağışıklık sistemi neden zayıf düşer?
Her insan sağlam fakat tam gelişmemiş bir bağışıklık sistemi ile doğar. Doğumdan hemen sonra anne kanından bebeğe geçmiş faktörler bebeği korur. Anne sütünün içindeki çeşitli maddeler ve antikorlar da çocuğun bağışıklığını güçlendirir. O nedenle anne sütü ile beslenmeyen bebekler daha sık enfeksiyonlara yakalanır ve hastalanır.
Bağışıklık sistemi çocuğun yaşamı boyunca adım adım güçlenerek mikroorganizmalar ile savaşmayı öğrenir ve öğrendiklerini belleğinde saklar. Bağışıklık sistemi en kuvvetli olduğu seviyeye ergenlikte ulaşır. O nedenle her erişkin sağlam ve işler halde bir bağışıklık sistemine sahiptir. Ancak sık hastalanma, çevre koşullarının uygun olmaması, stres, aşırı yorgunluk, uykusuzluk, kötü ve yetersiz beslenme, sigara ve alkol kullanımı, aşırı egzersiz gibi etkenler bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olur.
Bağışıklık sistemimizin zayıflamaması için nelere dikkat etmek gerekir?
Güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmanın en iyi yolu, sağlıklı bir yaşam tarzıyla olur. Kilo kontrolü, sağlıklı bir diyet ve düzenli ve ağır olmayan egzersiz enfeksiyonlara karşı savaşta vücudu güçlü kılar. Temizlik, özellikle düzenli el yıkamak, vücudu mikroorganizmalardan uzak tutar.
Bağışıklık sistemini formda tutmak için belirli vitamin ve minerallerden zengin, dengeli ve doğal bir beslenme şekli uygulamalıdır. Taze sebze ve meyve yemeyi ihmal etmemek gerekir. Böylece A, C ve E vitaminleri yeterli alınmış olur. Genellikle ağır yiyeceklere yöneldiğimiz kış aylarında yeterli meyve ve sebze tüketiminin yanında vitamin desteğinin yapılması kaçınılmazdır. Ancak vitamin tüketimi bilinçsizce değil, doktor kontrolünde olmalıdır.
Özellikle hangi dönemlerde bağışıklık sisteminin zayıflamasına karşı önlem almak gerekir?
Özellikle iyi havalandırılmayan ve klima ile ısıtılan kalabalık, kapalı ortamlarda yaşadığımız kış aylarında solunan havada mikroorganizma yoğunluğunun artması, ağır yağlı yiyeceklere yönelme, hareket azlığı ve stresin artması bağışıklık sistemimizin zayıflamasına yol açacaktır. Bu aylarda sık yakalandığımız nezle grip gibi hastalıklar da bağışıklık sistemimizin yorulmasına ve zayıflamasına neden olur.
Bağışıklık sisteminin daha zayıf olduğu bebekler, küçük çocuklar ve yaşlıları hastalıklardan korunmak için de gerekli önlemlerin alınması önemlidir.
Çocuğun Bağışıklık Sistemini Güçlendirme
Bağışıklık sistemi olmasaydı en küçük virus enfeksiyonu bile insanı öldürebilirdi.Bağışıklık sistemi hepimizin bildiği gibi sağlıklı bir yaşam sürmede son derece önemli.
Hele konu çocuklar olunca bağışıklık sistemlerinin iyi çalışması ve iyi eğitilmiş olması ömür boyu daha sağlıklı olmalarını sağlayabiliyor.İyi eğitilmiş olması diyorum çünki bağışıklık sistemi de eğitilebiliyor.Aynı çocuğun eğitimi gibi.Virüslerin ,bakterilerin mantarların çok olduğu ve yiyeceklerin temiz olmadığı bir ortamda bu kendiliğinden oluyor. Ancak günümüz dünyasında gelişmiş ülkelerde pek çok çocuk steril,temiz ortamlarda büyüyor,temiz yiyecekler yiyor
Bağışıklık sisteminin eğitilmesi hem enfeksiyonlarla savaşmak için önemli hem de bu sayede bağışıklık sistemi kendi silahlarının kendi silahlarını kendine çevirdiği otoimmün hastalıklar (crohn ve ülseratif kolit örneğin) ve allerjik hastalıkların olma olasılığı azalıyor.
1989’da İngiliz Doktor Strachan tarafından ortaya atılan hijyen hipotezine göre çocuklar virus mantar ve bakterilerle karşılaşmadıklarında allerji,astım, egzema gibi hastalıkların olasılığı artıyor. Çok çocuklu ailelerde astım daha az görünüyor.Hijyen ne kadar artarsa egzema ve allerji riski o kadar artıyor.
Bağışıklık sistemi hem virus mikrop ve mantarları öldürme hem de hafıza fonksiyonu olan inanılmaz dinamik bir mekanizma
O zaman ne yapmalı ?Doğumdan itibaren çocuğun bağışıklığını güçlendirmenin, eğitmenin yolu var mıdır? Hem enfeksiyon olasılığını azaltıp hem de astım allerji gibi rahatsızlıkların olma riskini azaltabilir miyiz? Tıpta pek çok şeyde olduğu gibi bu sorunun da % 100 kesinlikleşmiş bir yanıtı yok. Ancak bildiklerimiz bağışıklık sistemini güçlendirecek bir yol haritasını bebeklikten itibaren oluşturmamıza yardımcı oluyor.Önce bu konuyla ilgili bildiğimiz gerçeklere bakalım. Sonra da yol haritamızı oluşturalım.
- Bağışıklık sistemi oldukça karmaşık birimlerden oluşup oldukça karmaşık fonksiyonları yerine getirirken beslenme çok önemli. Özellikle protein,fitonutrientler dediğimiz vitaminler ve antioksidanlar,omega 3 yağ asitleri
- Yararlı bakteriler bağışıklık sisteminin eğitiminde önemli. Vücudun bir çok yerinde, özellikle bağırsak florasında milyonlarca faydalı mikroorganizma var. Bunların varlığı bağışıklık sisteminin hafıza fonksiyonunu yerine getirmesi için gerekli.Bu bakteriler anne sütü içen bebeklerde ve fermente besinlerle artıyor. Antibiyotikler ve temizlik malzemeleri bu floraya zarar verebiliyor.
- Bağışıklık sisteminin hafıza fonksiyonunun gelişmesi için aşılama çok önemli.Aşılar çocuğun doğal bağışıklık kazanması tehlikeli ya da zararlı olabilecek bir sürü hastalığa karşı vücutta direnç geliştiriyor.
Bir çocuk hiç hastalıklarla tanışmazsa vücut direnci gelişmez.Hastalıklarla karşılaşmaları gerekir.Aşırı koruma faydadan çok zarar getirir.
O zaman çocuğumuzun bağışıklığını geliştirmek için şöyle bir yol haritası çıkıyor ortaya.
1- Anne sütü
(Hem aktif hem pasif bağışıklığa inanılmaz faydası var.Mümkünse çocuklar iki yıl emzirilmeli bence.İmmün sisteme etkisi ikinci yıl azalıyor ancak mevcut.)
2-Kademeli olarak azalan sterilizasyon
İlk 3 ay ortamı tümden sterilize etmek ve hasta kimseleri çocuğa yaklaştırmamak uygundur.Çünki bu dönemde çocuğun kendine özgü bağışıklık sistemi eğitilmeye hazır değildir.Enfeksiyonlar ağır geçer.En önemli direnç zaten anneden geçen antikorlardır. Daha sonra sterilizasyonu kademeli olarak azaltmakta fayda vardır.Çocuklar 6 haftadan itibaren hergün temiz havaya çıkarılmalı.5 dakika bile olsa bu önemlidir.Çocukların oyun parkına çıkmasına izin verilmeli,aşırı korunma
3-Fermente gıdalara erken başlamak
Floranın güçlenmesi için erkenden yoğurt gibi fermente gıdalara başlanması.6-7. ay gibi yoğurda başlanması uygundur.Kefir de bebeklikten itibaren azar azar verilebilir.Bu şekilde bebeğin bağışıklık sistemindeki hafıza fonksiyonu güçlenir.Ancak yiyecek allerjilerine dikkat.
4-Antibiyotiklerden mümkün olduğunca kaçınma
Antibiyotiklerin gereksiz yere kullanılmaması, doğru endikasyonlarla ancak bakteriyel enfeksiyon şüphelenildiğinde kullanılması.
5-Probiyotiklerle takviye
Çalışmalar üst solunum yolu enfeksiyonlarının ve mide bağırsak enfeksiyonlarının çok yoğun olduğu dönemlerde düzenli probiyotik kullanımının koruyucu olabileceğini gösteriyor.
6-Bitkisel besinler
Çocuğun bebeklikten itibaren fitonutrinetları sebze ve meyvelerdeki vitaminleri alması.
Mevsiminde ve mümkün olduğunca organic sebze ve meyvelerin tüketilmesi.
Sebze meyve alımı yeterli değilse vitamin takviyesi.
7-Dengeli beslenme
Çocukların kücükten itibaren sabırla ve abur cubura taviz vermeyerek dengeli beslenmeye alıştırılması.Beyaz şeker vücudun ve bağışıklık sisteminin düşmanı.
8-Aşılama
Aşılama çok önemli çünki çocuklarımızın bir çok çocukluk hastalığına karşı doğal bağışıklık kazanmasını istemeyiz ve göze alamayız.Ve hayır aşılama bağışıklık sistemini zayıflatmıyor,güçlendiriyor.
9-Evde çok fazla kimyasal madde kullanılmaması.
Arap sabunu gibi doğal temizleyicilerin tercih edilmesi.Çamaşır suyu ciff gibi kuvvetli ürünlerin kullanılmaması. Unutulmamalı temizlik maddeleri de bakteri direncine yol açabiliyor ve allerji gelişiminde rol oynayabiliyor.
10-Çocukları aşırı korumaktan sakınmak
Dikkat ediniz nerede çok korunan,hasta insanlara hiç yaklaştırılmayan,çok steril bir ortamda büyüyen çocuk varsa onlar daha fazla hasta olur. Üstelik bu yetmiyormuşçasına daha fazla allerji ve astım geliştirirler.Çocuklarımız rahat büyüsün, havaya göre giyinsin ve diğer çocukların arasına düzenli olarak karışsınlar.