Türkiye’de Besi ve Ahır Hayvancılığı
Hayvancılık ülkemizde yapılan ekonominin temellerinden biridir. Hayvancılığın bir kaç alt türüde var ama burada genel olarak besi hayvancılığını yani diğer adıyla mandıracılığı inceleyeceğiz. Mandıracılık genel anlamıyla kapalı bir alanda süt elde edebilmek amacıyla hayvan bakıcılığı yapmaktır. Süt bakımından verimi yüksek olduğu için genelde büyükbaş hayvanlardan inekler beslenir. Mandıracılık yapmanında kendine göre avantajlı olduğu yada dezavantajlı olduğu noktalar vardır.
Hayvansal üretim yaygın adıyla Hayvancılık; ürünleri ve güçleri ile insanlara yararlı evcil hayvanların bakımı, beslenmesi, üretimi ve yetiştirilmesini kapsayan tarım kolu.
Hayvansal üretim, hayvansal üretime yönelik temel bilimler, hayvan yetiştirme, hayvan besleme, hayvan ıslahı, hayvancılıkta mekanizasyon, ekonomi ve istatistik, biyoteknoloji, hayvansal ürünler ve işleme teknolojisi, pazarlama gibi konuları kapsar.
Evcil hayvanların beslenmesi, ürünlerinden ve gücünden yararlanılması gibi etkinliklere hayvancılık adı verilir. Hayvancılık insanların beslenmesinin yanısıra dokuma ve deri sanayisine hammadde sağlayan ekonomik bir faaliyettir. Ülkemiz doğal koşullar itibariyle hayvancılık için elverişli şartlara sahiptir.
Tarımın bir kolu olan hayvancılık; ekonomik değeri olan hayvanların yetiştirilmesi, çeşitli şekillerde yararlanılması ve pazarlanması olayıdır. Kırsal kesimlerde hayvancılık tarımın sigortası durumundadır. İklimdeki karasızlıkların tarımı olumsuz yönde etkilemesinden dolayı. Tarım hayvancılık birbirini destekler. Örnek : Şeker fabrikaları çevresinde besi hayvancılığının gelişmesi.
Mandıracılık, süt üreten sığırların beslenmesine dayanan bir tür hayvancılık alanıdır.
Genel olarak sığırlar süt sığırı ve et sığırı olmak üzere ikiye ayrılır. Süt sığırları genelde et sığırlarından daha dayanıksızdır ve sürekli soğuğa karşı korunmak zorundadır. Süt üretimi yapılan hayvanlardan verimli ve düzenli süt alabilmek için hayvan sürekli sağılmalıdır. Bu tür sığırlar beslenirken taze ot balyaları ve taze yemler kullanılmaktadır. Bir süt ineği yılda 4 ton kadar silolanmış ot, 900 kg kadar da tahıl yer. Bu doğrultuda mandıracılık genel hatlarıyla sulak ve verimli topraklara sahip ülkelere mahsus bir hayvancılık alanıdır.
Doğu Anadolu Bölgesinde iklim ve yer şekillerinin tarımsal faaliyetleri olumsuz etkilemesinden dolayı bölgede birinci ekonomik faaliyet hayvancılıktır.
Türkiye hayvan varlığı fazla olan bir ülkedir. Ancak hayvanlarımızın et, süt, yumurta, yapağı verimleri düşüktür.
Hayvancılığı Etkileyen Faktörler
Türkiye’nin sahip olduğu hayvancılık potansiyelini daha iyi değerlendirebilmesi için aşağıdaki çalışmaların yapılması gerekir.
- Hayvan soyları ıslah edilmeli
- Otlaklar ıslah edilmeli ve korunmalı
- Besi ve ahır hayvancılığı yaygınlaştırılmalı
- Erken kesim önlenmeli
- Yem üretimi artırılmalı
- Hayvan hastalıkları ile mücadele edilmeli
- Üreticilere krediler sağlanmalı ve pazarlama imkanları artırılmalı
Hayvan Soylarının Islahı
Türkiye hayvan sayısı bakımından dünyanın önemli ülkeleri arasında yer alır. Ancak yerli ırkların et ve süt verimi düşük olduğu için elde edilen verim azdır. Bundan dolayı yerli hayvan soylarının ıslah edilmesi gerekir. Bu çalışmaların en yaygın olanı melezleştirme yöntemidir. Melezleştirme çalışmaları Tarım Bakanlığı’na bağlı kuruluşlarda ve ziraat fakültelerinde yapılmaktadır. Hayvan soylarının ıslahı için hara ve üretme çiftlikleri kurulmuştur.
Otlakların Islahı
Türkiye’deki hayvancılığın önemli bir kısmı mera hayvancılığı şeklinde yapılır. Tarımsal faaliyetler dışında hayvan otlatmaya ayrılan arazilere otlak (mera) denir. Türkiye’deki karasal iklim özelliklerinin görüldüğü iç kesimlerde genelde orman örtüsünün tahrip edildiği bozkır alanları önemli meralardır.
Meralardaki ot durumu hayvancılığımız için önemli olduğundan dolayı otlakların ıslah edilmesi gerekir. Bunun için;
– Çayır ve mera alanlarının sürülüp, tarla haline getirilmesinin önlenmesi,
– Erozyonu önlemek amacıyla eğimli yüzeylerin tarla yerine çayır ve mera alanı haline getirilmesi,
– Aşırı ve erken otlatmanın engellenmesi gerekmektedir.
Besi ve Ahır Hayvancılığı
Modern ahır ve çiftliklerde iyi cins hayvanların yetiştirilmesine besi ve ahır hayvancılığı denir. Genelde büyükbaş hayvanlara yönelik yapılan besi ve ahır hayvancılığında elde edilen et ve süt miktarı fazladır. Son yıllarda başta Marmara ve Ege bölgeleri olmak üzere bütün bölgelerimizde büyük kentler gibi önemli tüketim merkezlerinin yakınlarında besi ve ahır hayvancılığının yapıldığı yerler artmıştır.
Ülkemizdeki bir diğer hayvancılık türü de iklim koşullarına bağlı olarak otlaklarda yapılan mera hayvancılığıdır. Hayvanlar ilkbaharda yeşeren otlarla beslenirler. Yaz mevsiminde yurdumuzun büyük bir bölümü kurak geçtiği için, hayvanlar ot temini için sürüler halinde göçebe olarak dolaştırılırlar. Türkiye’nin hemen her yerinde yaz mevsiminde, kırsal kesimlerde mevsimlik göçler yaşanır. Bu tip göçler Doğu Anadolu, İç Anadolu, Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygındır. Et ve süt verimi meralara düşen yağış miktarıyla paralellik gösterir.
Türkiye’de Hayvan Varlığı ve Coğrafi Dağılışı
Türkiye hayvan varlığı bakımından önemli bir potansiyele sahiptir. 25 milyon civarındaki koyun sayısı ve 10 milyon civarındaki sığır sayısı ve 6.5 milyon civarındaki keçi sayısı ile Türkiye dünyada önemli bir yere sahiptir. Buna karşın birim hayvan başına alınan verim az ve kişi başına düşen hayvansal ürün tüketimi yeterli düzeyde değildi.