Sizden gelen soru:
* Besinlerle ilgili meslekler? *
Cevap:
Besinlerle ilgili meslekleri ve bu mesleklerini kısa açıklamalarını aşağıda sizinle paylaşıyoruz.
1. Aşçılık
Günlük olarak hazırlanması gereken yiyecekleri, belli bir plan içinde bilgi ve becerisini kullanarak, temizlik kurallarına uygun olarak servise hazır hale getiren kişidir.
GÖREVLERİ
- Yemeklerin hazırlanışı sırasında gerekli malzemenin tamam ve taze olup olmadığını kontrol eder,
- Yapılacak yemek için gerekli malzemenin nasıl hazırlanacağını aşçı yardımcısına tarif eder,
- Malzemeyi tarife uygun olarak tencereye veya karavanaya koyar,
- Yemeği cinsine göre (zeytinyağlı, etli vb.) pişirmek üzere havagazı fırınına veya elektrikli ocağa yerleştirir,
- Yemek pişince hava frikoya bırakır, bekletir, (sıcak servis yapılması gereken yemekleri sıcak sulu kazana koyar.)
- Mutfaktaki alakart listesinde olan yemekleri hazırlar ve gerekirse süsler,
- Gerektiğinde bizzat yemeği tabağa yerleştirerek servise hazırlar,
- Mutfağın, kullanılan araç ve gereçlerin bakım ve temizliğini yapar veya yaptırır.
NOT: Büyük mutfaklarda çalışan aşçılar bir alanda uzmanlaşmışlardır.
2.Diyetisyenlik
İnsanların yeterli, dengeli ve sağlıklı bir biçimde beslenebilmeleri için yemek listelerinin hazırlanması, yiyeceklerin sağlığa uygun bir şekilde pişirilip sunulması konusunda çalışan, varolan besin kaynaklarının ekonomik ve sağlık kurallarına uygun olarak kullanılmasını sağlayan ve bu konularda bireyi ve toplumu bilgilendiren meslek elemanıdır.
GÖREVLERİ
- Besinlerin işlenmesi, hazırlanması, pişirilmesi, depolanması sırasında oluşan değişikliklerin insan vücudundaki etkilerini inceler,
- Toplumun yanlış beslenme alışkanlıklarını saptar. Yetersiz ve dengesiz beslenmenin yol açtığı sağlık sorunlarına karşı önlemlerin alınmasını sağlar,
- Besin analizlerini yapar,
- Diyet ürünleri geliştirir,
- Çeşitli hastalık durumlarındaki birey ve gruplar için hastalık durumlarına uygun diyetleri planlar,
- Toplu beslenme yapılan kurum ve kuruluşlarda beslenme ilkelerine uygun hizmetin verilmesini sağlar.
- Besinlerin satın alınması, hazırlanıp pişirilmesi, saklanması ilkelerini belirler ve uygulanmasını sağlar,
- Toplumu ve bireyleri sağlıklı ve ekonomik beslenme yöntemleri konusunda eğitir,
- Eğitim materyallerini hazırlar.
3.Gurmelik
Gurme (Fransızca: gourmand), Fransız kökenli bir sıfat olan ‘gurman’dan gelir. Gourmet, “lezzeti keşfetmiş, damak tadına sahip kişi” demek. Ayrıca, “yemesini bilen” anlamına da geliyor.
Gurme mönüsü bir anlamda “damak tadı mönüsü” olarak geçer.
Savarin’e göre gurme “yiyeceklerini zekice, ince bir zevkle seçer.” Gurmelik; zeki, duyarlı, olgun, dengeli zevkli insanlara mahsus bir özelliktir, genelde yemek kültürü yüksek, yeme içme adabına hakim, sadece yemeyi değil bir nebze mutfak işlerini de bilen kişilere yakıştırılır.
4.Gıda Mühendisliği
Gıda hammaddelerinin değerlendirilmesi ve gıda kaynaklarının nitelik olarak korunması, artıklarından yeni besinler oluşturulması, hammaddelerinden çok yönlü yararlanılması, böylece sağlıklı gıda çeşitlerinin artırılması konusunda araştırma ve eğitim yapar. Tarım, Orman, Sağlık, Maliye ve Gümrük, Sanayi ve Ticaret Bakanlıklarında, belediyelerde ve özel sektörde proje mühendisi, işletme mühendisi, yatırım uzmanı, danışman veya kalite kontrol uzmanı olarak çalışılabilir.
Programın Amacı
Gıda mühendisliği bölümü, gıda hammaddelerinin değerlendirilmesi ve gıda kaynaklarının nitelik ve nicelik olarak korunması, artıklarından yeni besin oluşturulması, hammaddelerden çok yönlü yararlanılması ve böylece sağlıklı gıda çeşitlerinin artırılması konusunda araştırma ve eğitim yapar.
Gıda mühendisliği bölümünün dalları ve ilgilendikleri konular aşağıda özetlenmiştir.
5.Süt ve Ürünleri Teknikerliği
Süt fabrikaları ve mandıralarda sütten yağ, yoğurt, ayran, peynir, dondurma, süt tozu gibi ürünlerin en iyi şekilde üretilmesi, korunması ve pazarlamasında çalışan ara elemandır.
GÖREVLERİ
Süt ve ürünleri teknolojisi teknikeri, gıda mühendislerinin denetimi altında;
- Süt üretiminin ve sütün besin değerinin arttırılması yönünde çalışmalar yapar,
- Sütte bulunan mikroorganizmaları, süt asidi bakterilerinin metabolizmasını inceler,
- Süt ve ürünleri kaynaklı enfeksiyonlar ve gıda zehirlenmeleri için önlem alır,
- Süt üretim tekniklerini uygulayarak pastörize, sterilize, aromalı süt ve benzeri ürünleri üretir,
- Tereyağı, peynir, ayran, yoğurt, dondurma, süt tozu ve benzeri ürünleri üretimini yapar,
- Süt ve ürünlerinin kalite kontrol, depolanma, korunma, ambalajlama ve pazarlama yöntemlerini uygular,
- Sütün elde edilmesinden pazarlama aşamasına kadar olan süreçte temizleme ve mikroplardan arındırma işlemini uygular,
- Süt endüstrisinde kullanılan yardımcı ve katkı maddelerinin kimyasal, fiziksel yapılarını, fonksiyonlarını, sağlık ve beslenme ilişkilerini üretim sürecinde dikkatle değerlendirir,
- Sütçülük artıklarının genel özellikleri ve bunların değerlendirilme yöntemlerini bilir ve uygular,
- Süt işletmelerinde kullanılan makine ve ekipmanlarının normal bakım ve onarımlarını bilir ve yapar.
6.Soğutmacı ve Havalandırmacı (İklimlendirme)
Çeşitli gıda ve sanayi ürünlerinin uygun ortamlarda özelliklerini yitirmeden saklanması amacıyla kullanılan soğutma sistemleri ile binalardaki ısıtma ve soğutma sistemlerinin üretim montaj, bakım ve onarımını yapan kişidir.
GÖREVLERİ
Soğutma ve iklimlendirme amacıyla kullanılan araç, cihaz, teçhizat ve makineleri hazırlanmış projeye uygun, verimli ve ekonomik yöntemler kullanarak kurar, kontrol ve ayarlarını yaparak devreye sokar ve kullanıma hazır durumda teslim eder,Kurulmuş soğutma ve havalandırma cihaz ve tesisatlarının düzenli bakımını yapar,Soğutma ve havalandırma cihaz ve tesisattaki bozukluğu saptar, giderilmesi için arızalı parçaları tamir eder ya da yerine yenisini takarak gerekli onarımı gerçekleştirir,Soğutma ve havalandırma cihazlarının gaz verme basıncını ayarlar, uygun vakumlama işlemlerini, izolasyonunu, kaçak testlerini ve diğer kontrollerini yapar,Soğutma ve havalandırma sistemleriyle ilgili komple montaj resimlerini ve şemalarını inceler, doğru olarak okur ve çizebilir, uygulama alanlarına aktarabilir,Makine ve teçhizatı bakımlı ve düzenli kullanır ve devamlı kullanıma hazır durumda bulundurur.
7.Besin-Gıda Teknolojisi,Ev Yönetimi ve Beslenme Öğretmenliği
Çalıştığı eğitim kurum ya da kuruluşunda; öğrencilere ya da yetişkinlere, besin, gıda teknolojisi, ev yönetimi ve beslenme ile ilgili eğitim veren kişidir.
GÖREVLERİ
Konusu ile ilgili hangi bilgi, beceri, tutum ve davranışların, hangi yaş düzeylerindeki öğrenci gruplarına hangi yöntemlerle kazandırılacağı, MEB tarafından onaylanan öğretim programları ve ilgili mevzuatta belirtilmiştir.
Besin/Gıda teknolojisi-ev yönetimi ve beslenme öğretmeni, bu program çerçevesinde,
- Eğitiminden sorumlu olduğu grubun düzeyine uygun bir çalışma planı yapar,
- Sorumlu olduğu atölye, laboratuar, işlik vb. yerleri sürekli olarak eğitime hazır durumda bulundurur. (Gerektiğinde kullanılan alet ve makinelerin bakımlarını ve basit onarımlarını yapar.)
- Kendisine ayrılan ders saatlerinde çalışma planını uygulayarak öğrencilere alanı ile ilgili bilgi ve beceri kazandırır,
- Öğrencilerin başarılarını değerlendirir, başarıyı artırıcı önlemler alır,
- Eğitici kol çalışmalarında görev alarak öğrencilerin yeteneklerini geliştirici etkinlikler düzenler,
- Öğrencilerin gelişimlerini izler, sorunlarının çözümüne yardımcı olur,
- Alanı ile ilgili gelişmeleri izler, bunların öğretim programlarına yansıtılması için ilgililere önerilerde bulunur,
- Nöbetçi olduğu günlerde, okulun düzen ve disiplinini sağlamak üzere görev yapar,
- Sınıf öğretmeni olarak, öğrencilerin alan ve ders seçmelerine yardımcı olur, yönetimle ilişkilerini sağlamaya çalışır.
8.Aile Ekonomisi ve Beslenme Öğretmenliği
Çalıştığı eğitim kurumu ya da kuruluşunda öğrencilere veya yetişkinlere aile ekonomisi ve beslenme ile ilgili eğitim veren kişidir.
GÖREVLERİ
Aile Ekonomisi ve Beslenme konusu ile ilgili hangi bilgi, beceri, tutum ve davranışların, hangi yaş düzeydeki öğrenci guruplarına, hangi yöntemlerle kazandırılacağı, MEB tarafından onaylanan öğretim programları ve ilgili mevzuatta belirtilmiştir.
Aile Ekonomisi ve Beslenme Öğretmeni, bu program çerçevesinde;
- Eğitiminden sorumlu olduğu grubun düzeyine uygun bir çalışma planı yapar,
- Sorumlu olduğu atölye, laboratuar, işlik vb. yerleri eğitime hazır durumda bulundurur,
- Öğrencilere alanı ile ilgili bilgi ve beceri kazandırır,
- Eğitici kol çalışmalarında görev alarak öğrencilere yeteneklerini geliştirici etkinlikler düzenler,
9.Veterinerlik
Evcil hayvanların nesillerinin iyileştirilmesi, sağlıklarının korunması, hastalıklarının tedavisi ve önlenmesi, hayvansal besinlerin insan sağlığına uygunluğunun kontrolü konularında araştırma ve uygulama yapacak insan gücünü yetiştiren bir bölümdür.
Faaliyet Alanları
Tarım, Orman ve Köy İşleri Bakanlığına bağlı hayvan sağlığı müdürlüklerinde, veteriner kontrol ve araştırma merkezlerinde, özel sektör et kombinalarında vb. kuruluşlarda üretim, yönetim ve işletme departmanlarında görev alabilirler. Sağlık Bakanlığına bağlı çeşitli kuruluşlarda gıda, halk sağlığı ve çevre sağlığı ile ilgili tüm kamu ve özel kuruluşlarda çalışıp, klinik açabilmektedirler.
10.Gıda Teknikerliği
Gıda maddelerinin sağlık koşullarına uygun olarak üretilmesi, ambalajlanması, depolanması ve tüketiciye ulaştırılmasını sağlayan, kimyasal ve mikrobiyolojik analizlerini yapan, yorumlayan ara meslek elemanıdır.
GÖREVLERİ
- Hububat ürünlerinin, süt ve süt ürünlerinin, çeşitli et ürünlerinin, bitkisel yağların, meyve ve sebzelerin işlenmesinde çeşitli teknikleri kullanır,
- Planlanmış olan üretimin gerçekleştirilmesi için önlemlerin alınıp uygulanmasını sağlar,
- Sağlığa uygunluğunu ve kalitesini kontrol için gıdalardan ve gıda katkı maddesinden örnekler alır. Laboratuarda değişik analiz yöntemlerini kullanarak analiz yapar. Çıkan sonuçları değerlendirir, raporlar düzenleyerek ilgililere bildirir. İstatistiki bilgiler elde eder,
- Hububat, baklagiller, kuru sebze ve meyve, kuru tütün, kakao, çay, un vb. mamullerin ilgili ambar zararlıları ile mücadele yöntemlerini bilir ve uygular,
- Gıdaların fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik kontrolünü yapar. Gıda hijyeni ve sanitasyonunu kontrol eder,
- Kalitesi bozuk ve sağlığa uygun olmayan ürünlerin piyasaya sürümüne izin verilmemesini sağlar,
- Üretilen gıda maddelerinin uygun olarak paketlenmesini ve paketleme işleminin düzenliliğini kontrol eder,
- Çalıştığı birimde amiri ile sorumluluğunu taşıdığı kişiler arasında iletişimi sağlar.