Sizden Gelen Soru:
Cumhuriyet neden kuruldu?
Cevap:
Cumhuriyetin İlanı
Osmanlı Devletinde ülke yönetim sistemi Padişahlıktı.Cumhuriyet kurulmadan önce de Osmanlı Devleti hüküm sürdüğü için Padişahlık sistemi geçerliydi.Cumhuriyetin kurulması ile birlikte Padişahlık yönetimi de son bulmuş oldu.Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları Kurtuluş Savaşını başlattığlar ve ülke topraklarını düşmanlardan korumayı başardılar.Kurtuluş savaşının ardından yeni bir yönetim sistemi getirilmesi gerektiğini düşünen Atatürk ve arkadaşları halkın kendi kendisini yönetmesi gerektiği konusunda ortak bir fükürde birleştiler.Gerekli zemin oluşturulup çalışmalar yapıldıktan sonra Cumhuriyet ilan edilmiştir.
Cumhuriyet Neden İlan Edildi?
1. Milli egemenliğinin gerçekleşmesine en uygun rejimi cumhuriyetti.
2. 1923′te Hükümetin istifa etmesiyle yeni bir Hükümetin kurulması gerekiyordu. Ancak Meclis hükümeti sistemine göre yeni bir Hükümetin oluşturulması çok güçtü. Bu krizi aşmak için meclis hükümeti sistemi yerine kabine Hükümeti sistemine geçilmesi gerekiyordu. Bu da ancak cumhuriyetin ilanı ile mümkün olabilirdi.
3. Saltanatın kaldırılmasından sonra devlet başkanlığı ve devletin rejimi sorunu ortaya çıkmıştı. Bu sorun da cumhuriyet yönetiminin ülkeye getirilmesiyle çözümlenebilirdi.
29 Ekim 1923′te Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları tarafından Cumhuriyet ilan edildi. Bu yönetim değişikliği anayasaya eklendi.
Cumhuriyetin İlanı İle Neler Oldu?
TBMM’de 30 Ekim 1922′de başlayan saltanatın kalkması hakkındaki görüşmeler 1 Kasım 1922′de çıkarılan bir yasa ile son buldu ve Osmanlı Hanedanı’nın Türk toplumu üzerindeki otoritesi yıkılarak monarşi kaldırıldı.
Saltanatın kaldırılması ile Osmanlı İmparatorluğu tasfiye ediliyor, Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri atılıyordu.
24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre’nin Lozan şehrinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileriyle İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika, S.S.C.B, Yugoslavya temsilcileri tarafından, Lozan Üniversitesi salonunda imzalanan Lozan Antlaşması barış antlaşması ile Atatürk önderliğinde Millî Mücadele’ye başlayan savaş meydanlarında büyük zaferler kazanan Türk ulusu siyasi ve hukuki olarak varlığını tescil ettirmiştir.
Lozan barış görüşmeleri 8 ay sürmüş ve Türk tarafının kayıtsız şartsız bağımsızlık talebi nedeniyle çetin geçmiştir. Görüşmelerde Türkiye’yi temsil eden İsmet Paşa başkanlığındaki heyetin bu başarıdaki rolü büyüktür.