Sizden gelen soru:
Isınan hava yükseliyorsa ve dağların zirvesi güneşe daha yakın ise neden zirvesi daha soğuk oluyor?
Cevap:
Dağların ve dağ zirvelerinin güneşe daha yakın olamasına rağmen neden daha soğuk olduğu her zaman karşımıza çıkan sorulardan birisidir. En kısa tabirle bu soruya verilecek cevap atmosferik basınç ile hava sıcaklığının doğru orantılı olmasıdır.
Yani dağlara çıktıkça ve yükseğe çıktıkça hava basıncı düşer ve dolayısı ile hava sıcaklığı da düşer. Ayrıca havanın yoğunluğu ve nem de ısınmaya etki eder. Yukarı çıktıkça hava incelir (yoğunluk düşer) ve hava ısıyı tutamaz. Aşağılarda ısıyı daha iyi tutabilen yoğun hava tabakası nedeni ile hava daha sıcaktır.
Yeryüzünde ısınan havanın yükseldiği doğrudur, ama hava bu enerjisini yükselirken harcar ve dağın tepesine ulaştığında çevre hava ısısı ile aynı ısı derecesine gelir.
Dağ tepelerinin soğuk olmasının bir başka nedeni dağ yüzeylerinin şekilleri dolayısıyla güneş ışıklarını dik alamamalarıdır. Bu nedenle dağların etekleri bile serin olur, burada ısınıp yükselen bir hava tabakası bile oluşamaz. Ayrıca dağdaki kayalarla birlikte kar ve buz da güneş ışınlarını fazla emmez ve çoğunu yansıtırlar.
Yeryüzünün ısınmasında bulutlar da önemli rol oynarlar. Dikkat ederseniz bulutsuz geceler, bulutlu gecelerden daha soğuktur. Çünkü bulutlar yerden gelen ısıyı tekrar yere yansıtırlar. Dağ zirvelerinde ise ne bu sıcaklığı yere tekrar yansıtacak bulut vardır, ne de onu tutacak yoğunlukta atmosfer.