Doğal Afetler Hangi Ülkelerde Daha Şiddetli Oldu?

Sizden gelen soru:

* Doğal afetler hangi ülkede daha şiddetli oldu? *

Cevap:

Doğal Afet Nedir?

Sorunuzun cevabını verebilmek için bütün ülkelerin doğal afetlerini inceleyip ve en yıkıcı hangisinin olduğuna karar vermektir. Ancak bu çok zor olduğundan size tarihte görülen en büyük doğal afetleri vereceğiz.Bu en büyük doğal afetlere bakarak en şiddetli doğal afetin hangi ülkede gerçekleştiğini görebilirsiniz.

Doğal afet, büyük oranda veya tamamen insanların kontrolü dışında gerçekleşen, mal ve can kaybına neden olabilecek tehlikeli ve genellikle büyük çaplı olay. Afetin ilk özelliği doğal olması, ikincisi can ve mal kaybına neden olması bir diğeri çok kısa zamanda meydana gelmesi ve son olarak da başladıktan sonra insanlar tarafından engellenememesidir. Bazı afetlerin yeryüzünün nerelerinde daha çok olduğu bilinmektedir. Örneğin deprem, heyelan, çığ, sel, donma gibi bazı afetlerin sonuçları depremde olduğu gibi doğrudan ve hemen ortaya çıkar. Ama kuraklıkta olduğu gibi bazılarının sonuçları ise uzun bir zaman sonra ve dolaylı olarak görülür.

Tarihin En Büyük Doğal Afetleri

10) KASIRGA

Bilinen en ölümcül kasırga; 500.000’e yakın kişinin ölümüne sebebiyet vermiş olan 1970 Bhola kasırgasıdır. O zamanın batı Pakistan’ını, şimdinin Bangladeş’ini vuran bu kasırga, 7 Kasım 1970’de başlayıp 13 Kasım 1970’de sona erdiğinde, bölgedeki evlerin %85’i yok olmuş ve doğrudan etkilenenlerin sayısı 3,5 milyonu bulmuştur.

Kayıtlara geçen en kuvvetli kasırga ise; 4-19 Ekim 1979 tarihlerinde Pasifik Okyanusu’nun kuzeybatısında meydana gelen Tip Tayfunu’dur. En düşük deniz seviyesi basıncı (870 mbar) ve en geniş rüzgar alanı (2220 km) gibi birçok rekoru halen elinde bulunduran bu büyük doğa olayında rüzgar 305 km/s’lik hızlara ulaşmıştır.

9) TİPİ

Bilinen en ölümcül tipi; 1972 yılında İran’da 4000 kişinin ölümüne yol açan kar fırtınasıdır. 3-9 Şubat 1972 tarihlerinde gerçekleşen bu olayda, özellikle güney İran’da 8 metreyi bulan kar, içerisinde yaşayanlarla beraber yaklaşık 200 köyü haritadan silmiştir.

8) TOPRAK KAYMASI

Takvimler 16 Aralık 1920 tarihini gösterdiğinde, büyüklüğünün Richter ölçeğine göre 8,5 civarlarında olduğu düşünülen bir deprem Çin’in Kansu eyaletini vurdu. 300 yıldır hiçbir depremin görülmediği bu bölge, depreme hazırlıksız yakalanmıştı. Çoğunluğu tarımla uğraşan köy ve kasabaların tamamı deprem sebebiyle gerçekleşen toprak kayması ile çamur yığınlarının altına gömüldü. Toplamda 200.000 civarında insan çamur,toprak ve taş yığınlarının altında kalarak hayatını kaybetti.

7) YANGIN

    Yangınlar, hem doğal yollarla hem de insan eliyle tetiklenebilen afetlerdir. Orman yangınları diğer afetler kadar insanlar için çok ölümcül sonuçlar doğurmasa da doğal yaşamın diğer unsurları olan vahşi hayvan hayatını ve bitkisel yaşamı öldürmekle kalmayıp birçok hayvan ve bitki cinsinin de yok olmasına sebep olmaktadır. Şehirlerde ortaya çıkan yangınlar ise, alan olarak orman yangınlarından çok daha küçük olsa da sonuçları çok daha ölümcül olabilmektedir.

Orman yangınlarından bilinen en ölümcülü, 8 Ekim 1871’de Amerika’nın Wisconsin eyaletinin Peshtigo şehrinde gerçekleşen ve 1500’e yakın insanın ölümüne neden olan yangındır.

1863 yılının 8 Aralık’ında Şili’nin başkenti Santiago’da gerçekleşen bir kilise yangını ise gelmiş geçmiş en ölümcül yangınlardan biridir. Dini bir festivalin kutlandığı sırada bir gaz lambasının neden olduğu yangın, misafirlere oturacak yer açmak için ana çıkış hariç diğer kapıların önüne konan sandalyeler ve kilisenin tek çıkış kapısının önünde oluşan büyük izdiham nedeniyle toplamda 2500’den fazla insanın ölümüne sebep olmuştur.

6) HORTUM

Dünyada oluşan hortumların yarısına yakınının boy gösterdiği Bangladeş, 26 Nisan 1989’da kayıtlara Daulatpur-Saturia Hortumu olarak geçen olayla sarsılmıştı. Ağaçlar ve evler de dahil olmak üzere önüne çıkan herşeyi yerlebir etmiş olan bu hortum, tarihe en çok kişinin ölümüne sebebiyet veren hortum olarak geçti. Sona erdiğinde geride 1300’e yakın ölü, 12 binden fazla yaralı ve 80 bine yakın evsiz bırakmıştı.

Amerika’nın Missouri, Illinois ve Indiana eyaletlerini etkilemesi dolayısıyla Tri-State Hortumu adıyla anılan 18 Mart 1925 tarihli hortum, bir çok açıdan rekorları altüst etmiştir. En uzun etki alanı (392 km.), en uzun süre (3,5 saat) ve en yüksek hız (117 km/s) gibi akıl almaz rekorlara sahip bu hortum sona erdiğinde geride 695 ölü ve 2 binin üzerinde yaralı bırakmıştı.

5) TSUNAMİ

    2004 yılında Hint Okyanusu’nda Sumatra Adası açıklarında meydana gelen 9,0’lık deprem, en sonunda 230.000 kişinin ölümüne yol açacak dev dalgalar oluşturmuştu. Tarihin gördüğü bu en ölümcül tsunami, en çok Endonezya olmak üzere 15 farklı ülkeyi etkilemiş ve 30 metrelik dalgalar ile, 2 milyona yakın insanı da evsiz bırakmıştır.

Bilinen en büyük tsunami ise, megatsunami sınıfına giren ve Alaska’nın Lituya Körfezi’nde bir deprem sonucu oluşan toprak kaymasının yarattığı tsunamidir. 9 Temmuz 1958 tarihinde gerçekleşen bu tsunami tamı tamına 524 metre büyüklüğünde dalgalar oluşturmuştur. İnanılmaz büyüklüğü ve geçtiği yerdeki doğal hayatı bile tamamen yok etmesine rağmen, sadece bölgede demirli bir botta bulunan 2 kişinin ölümüne yol açmıştır.

4) ÇIĞ

    31 Mayıs 1970 tarihinde Peru kıyılarında meydana gelen bir deprem, Huascaran dağının kuzey yamacının çökmesine neden olmuştu. Önüne kattığı buz ve kaya parçalarıyla büyüyen çığ, saatte 335 km gibi inanılmaz hızlara ulaşıp, 18 km boyunca sürüklenerek, Yungay ve Ranrahirca kasabalarını yaklaşık 2,3 milyon metre küp buz ve çamur yığının altında bırakmış ve 20 binden fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur.

3) VOLKANİK PATLAMA

    Ömrü boyunca sayısız defa volkanik patlamalarla kimliği değişmiş yaşlı Dünyamızın kaydedilen tarih içerisinde gördüğü en büyük ve ölümcül volkanik patlama Endonezya’nın Sumbawa adasında bulunan Tambora volkanının patlamasıdır. 10 Nisan 1815 tarihinde gerçekleşen ve binlerce kilometre ötedeki ülkelerden bile duyulan bu patlama ile 160 kilometreküplük madde yeryüzünün içinden dışarı fışkırmıştır. İlk etapta yağan lav ve kayalar sonucu 12 bin kişi hayatını kaybetmiştir fakat patlamanın yarattığı kül serpintisi nedeniyle bölgedeki tüm tarım üretimi tamamen durmuş ve dolayısıyla toplamda açlık ve hastalık yüzünden ölenlerin sayısı 90 binden fazla olmuştur. Bu patlama o kadar büyük olmuştur ki, Kuzey Küre’de “Volkanik Kış” denilen fenomeni ortaya çıkarmıştır. Bu sebeple 1816 yılında Kuzey yarımkürede yaz hiç yaşanmamış olup, tarım ve hayvancılığın ölümü sebebiyle 19. yüzyılın gördüğü en büyük kıtlık ortaya çıkmıştır.

2) SEL

Çin’in ikinci, dünyanın ise altıncı en uzun nehri olan ve Çin medeniyetinin beşiği olarak tabir edilen Huang He veya bilinen adıyla Yellow River (Sarı Nehir), tarih boyunca defalarca sellere sebep olmuştur. Dünya tarihine geçen en büyük ve en ölümcül sellerin yarısından fazlasının bu bölgede görülmesinin sebebi, Moğolistan’da bu nehrin donan su kalıplarıyla tıkanması ve nehre ismini veren sarılığın sebebi olan kil yoğunluğudur. 1931 yılının Temmuz ve Kasım ayları arasında yağan yağmurlar ile bir kez daha taşan Huang He, toplamda 87 bin kilometrekarelik bir alanı yok etmiş ve inanılması güç bir şekilde tam 3,7 milyon insanın ölümüne ve 80 milyon insanın evsiz kalmasına sebep olmuştur.

1) DEPREM

Deprem Türk insanına yabancı bir afet değil. Geçmişte birçok insanımızı kaybetmemize neden olmuş fakat bir türlü ders almamızı sağlayamamıştır. Birçok bölgesi deprem kuşağında olan ülkemizde insanlar hergün depremle uyanma korkusu yaşamaktadır. Ülkemizde bilinen en ölümcül afetler de deprem sonucunda yaşanmıştır. İçinde yaşadığımız Dünya ise oluştuğundan bu yana coğrafik ve jeolojik olarak bugünkü halini alıncaya kadar sayısız defa depremler yaşamıştır.

Uygar insan tarafından kaydedilen en büyük deprem 22 Mayıs 1960 günü Şili’de gerçekleşmiştir. Richter ölçeği ile 9,5 büyüklüğündeki bu deprem ile oluşan tsunami dalgaları Pasifik’i geçerek Japonya’yı ve Hawaii’i bile etkilemiş ve toplamda 6 bine yakın insanın ölümüne sebep olmuştur.

Kaydedilen en ölümcül deprem ise 23 Ocak 1556 sabahı Çin’in Şensi (Shaanxi) bölgesinde gerçekleşmiştir. Bugün coğrafik datalar değerlendirildiğinde, 8,0 büyüklüğünde gerçekleştiği tahmin edilen bu deprem, bölge nüfusunun %60’ını yani 830 bine yakın kişinin ölümüne neden olmuştur.