Kategoriler
Soru / Cevap

Doğu Anadolu Bölgesindeki Ekonomik Faaliyetler Nelerdir?

Doğu Anadolu Bölgesinde Ekonomi

Doğu Anadolu Bölgesi Türkiyenin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Bu bölge nüfus yoğunluğu en düşük olan bölgedir. Bu bölgede kırsal nufüs kentsel nufusa oranla daha fazladır. Bu nedenle bölgede tarım ve hayvancılık en önemli iki ekonomik faaliyettir. Bölgede sanayii fazla bir gelişme göstermemiştir. Bölgenin geniş bir yüzölçümü olması nüfus yoğunluğunun az olmasında önemli bir etkendir.

Sponsorlu Bağlantılar

 

Sanayi kuruluşları yetersiz olan Doğu Anadolu Bölgesi halkı geçimini, başta hayvancılık olmak üzere tarımdan sağlar. Bölgenin hayvancılığa çok elverişli olan Erzurum Kars Bölümü’nde yüksek nitelikli sığırlar yetiştirilir. Çok sayıda küçükbaş hayvan besleyen göçer aşiretler yazın sürülerini bölgenin öteki kesimlerindeki yüksek yaylalarda otlatır.

Bitkisel üretime elverişli alanlar, bölge yüzölçümünün ancak %10’unu kaplar. Bu alanın büyük bölümünde tahıl ekimi yapılır. Tahıldan başka baklagiller, şeker pancarı, meyve, sebze, pamuk ve az miktarda da tütün yetiştirilir. Pamuk yetiştirilen kuytu Iğdır, Malatya ve Elazığ ovalarını yanı sıra Erzincan Ovası ile Van Gölü çevresinde meyve bahçeleri çok yer tutar.

Yalnızca büyük kentler çevresinde kurulan sanayilerin başlıcaları pamuklu dokuma, iplik, şeker, süttozu, un, peynir, yem, sigara ve çimento fabrikaları ile et kombinalarıdır.

Yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengin sayılan Doğu Anadolu Bölgesi’nde Afşin ve Elbistan’da linyit, Hekimhan ve Divriği yörelerinde bakır, Guleman yöresinde krom, Maden yöresinde bakır, Keban ve Baskil yöresinde de gümüşlü kurşun yatakları vardır. Keban ve Karakaya hidroelektrik, AfşinElbistan termik santralları bölgenin başlıca enerji üretim kuruluşlarıdır.

Tarımsal alanları kısıtlı, sanayi işyerleri yetersiz olan bölge halkının artan nüfusu içinde işsiz kalan kesimi, ülkenin ekonomikolanakları daha gelişmiş olan yörelerine göç etmek zorunda kalmaktadır.

Doğu Anadolu’nun Türkiye Ekonomisindeki Yeri

Doğu Anadolu yurdun en geniş ama en tenha ve en geri kalmış bölgesidir.
Bu bölgenin yurt ekonomisine en büyük katkısı canlı hayvan ve hayvan ürünleri ihracatı alanındadır. Yurdumuzdaki küçükbaş hayvanların %21’si, sığırların %25’i bu bölgede yetiştirilir.

Toprak ürünleri bakımından yurt ekonomisine katkısı azdır.Madencilik alanında yurt ekonomisine katkısı önemlidir: Tüm yurtta çıkarılan bakırın %50’si, kromun %70’i, demirin %75’i, mabünganezin %35’i, baritin %75’i, çinko ve kayatuzunun önemli bir kısmı bu bölgeden elde edilir. Bölgenin maden yatakları zengindir.

Bölgenin elektrik enerjisi üretimindeki payı büyüktür. Sadece Keban santrali tüm Türkiye üretiminin %25’ini gerçekleştirmektedir. Yapımı devam eden yeni hidroelektrik santralleri bittiğinde, bölge bu yönüyle çok daha büyük bir önem kazanacaktır. Türkiye’de hidroelektrik üretimine elverişli akarsu potansiyelinin üçte biri bu bölgede bulunmaktadır.

Bölgedeki Ekonomik Faaliyetleri

Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri

Doğu Anadolu bölgesinde hakim ekonomik etkinlikleri tarımsal etkinlikler oluşturmaktadır.Bölgede fiziki şartların da uygun olmasından dolayı Büyükbaş hayvancılık yaygındır. Ülkemizde hayvancılığı en fazla geliştiği bölgelerden biridir . Tarımsal ürünler ,bölge nüfusunun ihtiyacını ancak karşılamaktadır. Bölgede tarımdan elde edilen verim azdır , bu durumun ortaya çıkmasında etkili olan belli başlı faktörler şunlardır a)Dağlık alanlarda yükseltinin fazla olması b) Kış aylarının uzun sürmesi c) kış aylarında havanın çok soğuk olması d) karlı gün sayısının uzun olması e) yaz aylarının geç gelmesi ve yazın kısa sürmesi .

Bölge genelinde bölümlere göre yetiştirilen tarım ürünleri şunlardır ;

  • Yukarı Fırat Bölümü : Buğday,arpa,şekerpancarı,baklagil ve tütün
  • Yukarı Murat – Van Bölümü : Şekerpancarı,baklagil , tütün, sebze ve meyve
  • Erzurum – Kars Bölümü : Arpa,şekerpancarı ,Pamuk(Iğdır)
  • Hakkari Bölümü : Ekim alanları çok az biraz tahıl tarımı yapılır.

Bölgenin Madenleri ve Sanayileri

Doğu Anadolu maden çeşitliliği ve maden rezervi bakımından Türkiye’nin en zengin bölgesidir. Ülkemizin elektrik üretiminin büyük bir bölümü bu bölgede yapılmaktadır. Akarsular üzerinde kurulu olan bir çok baraj gölü bulunmaktadır. Madenler bakımından durum böyle olmasına rağmen bölgede sanayi yatırımları yok denecek kadar azdır. Özellikle ulaşım probleminin yaşanması ,dağlık alanların oranı sanayi tesislerinin az olmasına yol açmıştır .

Bölgedeki sanayi tesislerinin bölümlere göre dağılımı şu şekildedir;

  • Yukarı Fırat Bölümü :Şeker,dokuma , sigara, ferro-krom,demir ve yem fabrikaları
  • Yukarı Murat – Van Bölümü :  Muş,Ağrı ve Erciş : Şeker fabrikası — Van : et kombinası
  • Erzurum – Kars Bölümü : Kars: et kombinası, mandıralar — Erzurum : şeker fabrikası , ek kombinası, çimento fabrikası
  • Hakkari Bölümü : Sanayi tesisi yoktur.

Doğu Anadolu Bölgesinde çıkarılan madenlerin bölümlere göre dağılımı ise şu şekildedir ;

Yukarı Fırat Bölümü :

  • Divriği,Hekimhan : Demir
  • Guleman ve Palu : Krom
  • Elazığ,Ergani ve Maden :Bakır
  • Keban : kurşun Erzincan: Kayatuzu
  • Afşin ve Elbistan : Linyit

Yukarı Murat – Van Bölümü :

  • Van gölünden soda üretimi yapılır.
  • Erzurum – Kars Bölümü : Linyit

Doğu Anadolu Bölgesinde Turizm

Doğu Anadolu Bölgesi’nin turizm kaynaklarını tarihî eserler ve doğal güzellikler oluşturur. Ulaşım yetersizliği, iklimin elverişsizliği turizmin gelişmesini engellemiştir. Doğu Anadolu Bölgesi’nde turitlerin en çok ilgisini çeken yerler, İshak Paşa Sarayı’nın bulunduğu Doğu Beyazıt, Ağrı Dağı, Kommagene Krallığı dönemine ait kalıntıların bulunduğu Nemrut Dağı, Muradiye ve Gürlevik Çağlayanı ile Van Gölü’ndeki Akdamar Adası’dır.

Doğu Anadolu’da bulunan, Ağrı Dağı, Van Gölü, Nemrut Dağı, Süphan Dağlan, Sat Dağları, Mercan Vadisi Milli Parkı turistlerin ilgisini çeken doğal güzelliklerdir. Bölgede dağcılık ve kış sporları için çok uygun ortamlar vardır. Palandöken Dağları’nda, Bingöl’de ve Sarıkamış’ta dağ sporları tesisleri bulunmaktadır.

Bölgedeki göller, doğal güzellikleriyle birer gezi ve eğlence yerleridir. Ba­zı göllerin kıyısında da kamplar ve plaj tesisleri vardır.

Doğubeyazıt yakınlarındaki İshak paşa Sarayı da önemli turizm alanlarından birisidir. Erzurum ve Diyadin’de bulunan kaplıcalar sağlık turizmi için önemlidir

Doğu Anadolu’un Ekonomisi

Sanayi kuruluşları yetersiz olan Doğu Anadolu Bölgesi halkı geçimini, başta hayvancılık olmak üzere tarımdan sağlar. Bölgenin hayvancılığa çok elverişli olan ErzurumKars Bölümü’nde yüksek nitelikli sığırlar yetiştirilir. Çok sayıda küçükbaş hayvan besleyen göçer aşiretler yazın sürülerini bölgenin öteki kesimlerindeki yüksek yaylalarda otlatır.

Bitkisel üretime elverişli alanlar, bölge yüzölçümünün ancak %10’unu kaplar. Bu alanın büyük bölümünde tahıl ekimi yapılır. Tahıldan başka baklagiller, şeker pancarı, meyve, sebze, pamuk ve az miktarda da tütün yetiştirilir. Pamuk yetiştirilen kuytu Iğdır, Malatya ve Elazığ ovalarını yanı sıra Erzincan Ovası ile Van Gölü çevresinde meyve bahçeleri çok yer tutar.

Yalnızca büyük kentler çevresinde kurulan sanayilerin başlıcaları pamuklu dokuma, iplik, şeker, süttozu, un, peynir, yem, sigara ve çimento fabrikaları ile et kombinalarıdır.

Yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengin sayılan Doğu Anadolu Bölgesi’nde Afşin ve Elbistan’da linyit, Hekimhan ve Divriği yörelerinde bakır, Guleman yöresinde krom, Maden yöresinde bakır,Malatya’da cıva, Keban ve Baskil yöresinde de gümüşlü kurşun yatakları vardır. Keban ve Karakaya hidroelektrik, AfşinElbistan termik santralları bölgenin başlıca enerji üretim kuruluşlarıdır.

Tarımsal alanları kısıtlı, sanayi işyerleri yetersiz olan bölge halkının artan nüfusu içinde işsiz kalan kesimi, ülkenin ekonomikolanakları daha gelişmiş olan yörelerine göç etmek zorunda kalmaktadır.

Bölgenin Türkiye Ekonomisindeki Yeri: Doğu Anadolu yurdun en geniş ama en tenha ve en geri kalmış bölgesidir. Bu bölgenin yurt ekonomisine en büyük katkısı canlı hayvan ve hayvan ürünleri ihracatı alanındadır. Yurdumuzdaki küçükbaş hayvanların %21’si, sığırların %25’i bu bölgede yetiştirilir.

Toprak ürünleri bakımından yurt ekonomisine katkısı azdır. Madencilik alanında yurt ekonomisine katkısı önemlidir: Tüm yurtta çıkarılan bakırın %50’si, kromun %70’i, demirin %75’i, mabünganezin %35’i, baritin %75’i, çinko ve kayatuzunun önemli bir kısmı bu bölgeden elde edilir. Bölgenin maden yatakları zengindir.

Bölgenin elektrik enerjisi üretimindeki payı büyüktür. Sadece Keban santrali tüm Türkiye üretiminin %25’ini gerçekleştirmektedir. Yapımı devam eden yeni hidroelektrik santralleri bittiğinde, bölge bu yönüyle çok daha büyük bir önem kazanacaktır. Türkiye’de hidroelektrik üretimine elverişli akarsu potansiyelinin üçte biri bu bölgede bulunmaktadır.

Türkiye’deki coğrafi bölgeler arasında nüfus miktarı ve yoğunluğu yönünden önemli farklar bulunmaktadır. Bu farkların oluşmasında fiziki faktörler (iklim özellikleri, yerşekilleri, toprak özellikleri) ve beşeri faktörler (sanayileşme, tarım, yeraltı kaynakları, turizm, ulaşım) önemli rol oynarlar.

Bölge yüzölçümünün %10’unda ancak tarım yapılabilir. Yer şekilleri ve iklimin olumsuz etkisinden dolayı tarımsal faaliyet gelişmemiştir. Bölgedeki tarım etkinlikleri en çok bölgenin güneyindeki çöküntü ovalarında ( Elbistan,Malatya, Elazığ ve Muş ovaları) yoğunlaşır.

Sponsorlu Bağlantılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

RenkliNOT