Sizden gelen soru:
Gereklilik kipi nedir?
Cevap:
Gereklilik Kipi Tanımı
Anlam 1: İsteme kipi olan gereklilik kipleri bir fiilin yapılması gerektiğini belirtir.Olması yada yapılması gereken fiilleri ifade eden kiplere gereklilik kipleri denir.Türkçede gereklilik kipi fiillere -malı / -meli eki getirilerek kurulur.Örnek olarak Gelmeliyim, gelmelisin, gelmeli, gelmeliyiz, gelmelisiniz, gelmeliler gibi.
Anlam 2: Belirli bir zamana girmeyen, fiilin gösterdiği oluş ve kılışın yapılması gerekli olduğunu bildiren ve Türkçede -malı -meli eki ile kurulan tasarlama kipi: anla-malı-yım, tut-malı-sın, gör-meli, bil-meli-yiz gibi. Bu kipin şahıs ekleri alarak çekime girişi şöyledir: oku-malı-y-ım, oku-malı-sın, oku-malı(dır), oku-malı-y-ız, oku-malı-sınız, oku-malı-(dır)lar. || oku-malı-y-dım, oku-malı-y-dın, oku-malı-y-dı; oku-malı-y-mış-ım, oku-malı-y-mış-sın vb.
Gereklilik Kipi Örnekleri ve Cümleler
Gereklilik Kipi Olumlu:
Bu işi bitirmelisin.
Çalışmaları bu hafta sonuna kadar tamamlamalısınız.
Bu sınavı kazanmalıyım.
Gereklilik Kipi Olumsuz:
İstanbul’a ailenden izinsiz gitmemelisin?
Sigara ve içki kullanmamalıyız.
Kırmızı ışıkta karşıdan karşıya geçmemelisin.
Gereklilik Kipi Soru:
Herkes toplantıya katılmalı mı?
Bu ilaçları kullanmalı mıyım?
Bu yazıyı yarına kadar tamamlamalı mıyız?
Kullanımı:
1. Gereklilik kipi bir işin yapılması gerektiğini anlatır.
Baksa yolu yok, çalışmalıyız.
Onun gelmesini beklemeliyiz.
Arabaya yetişmek için acele etmeliyiz.
2. olmak filine Gereklilik kipi gelirse ihtimal anlamı vardır.
Eve gelen Ali olmalı.
Ders bitmiş olmalı.
Evde ders çalışıyor olmalı.
Not: Gereklilik kipi -malı, -meli eklerinin cümleye kattığı anlam farklı şekillerde de sağlanabilir.
1. ………. yapmam gerekiyor.
Olumlu:
Benim bu kitabı oku –mam gerekiyor.
(Ben bu kitabı oku-malı-yım.)
Olumsuz:
Bundan sonra sigara iç-memem gerekiyor.
(Bundan sonra sigara iç-memeliyim.)
Not: Ona yardım etmem gerekmiyor.
“Bugün işe gitmem gerekmiyor.’’ şeklinde de olumsuz yapılır ama bu cümlede işin mutlaka yapılması gerektiği anlamı yoktur. İşin yapılıp yapılmaması önemli değildir.
Soru:
Hafta sonu ders çalış-manız gerekiyor mu?
(Hafta sonu ders çalış-mamalı mısınız?)
2. ………… yapmam lazım.
Olumlu:
Benim bu ödevi yap-mam lazım.
(Ben bu ödevi yap-malı-yım.)
Olumsuz:
Bu akşam kardeşimi yalnız bırakmamamız lazım.
(Bu akşam kardeşimi yalnız bırakmamalıyız.)
Soru:
Hafta sonu ders çalış-manız lazım mı?
(Hafta sonu ders çalış-mamalı mısınız?)
3. ………….. yapmak zorundayım.
Olumlu:
Ben bu kitabı oku –mak zorundayım.
(Ben bu kitabı oku-malı-yım.)
Olumsuz:
Bundan sonra iç-memek zorundayız.
(Bundan sonra sigara içmemeliyiz.)
Not: “Bundan sonra sigara içmek zorunda değiliz.’’ şeklinde de olumsuz yapılır ama cümlede işin yapılması gerektiği anlamı yoktur. İşin yapılıp yapılmaması önem taşımamaktadır.
Ona yardım etmek zorunda değiliz.
(Ona yardım etmemiz gerekmiyor.)
Soru:
Hafta sonu ders çalış-mak zorunda mısınız?
(Hafta sonu ders çalış-malı mısınız?)
Not: Benim bu kitabı oku-mam icap ediyor. (Ben bu kitabı oku-malı-yım.) şeklinde de kullanılabilir.
Not: zorunda kalmak şeklinde kullanılırsa bir işin mutlaka yapılması gerektiğini anlatır.
Arkadaşıma yardım etmek zorunda kaldım.