Sizden gelen soru:
İsim fiiller ve sıfat fiillere örneklerle açıklayınız?
Cevap:
İsim filleri ve sıfat filleri örneklerle kısaca aşağıda açıkladık.
İsim fiiller ve örnekler
İsim-fiil veya mastar, fiillerin cümlede isim görevinde kullanılan hâli. Türkçedeki üç fiilimsi grubundan biridir. Fiil kök veya gövdelerine -me, -mek veya -iş mastar eklerinin getirilmesiyle oluşturulur. Bu eklerde ses uyumlarına göre gerekli değişiklikler yapılır.
- Kardeşim okumayı öğrendi.
- Bu bakışından hoşlanmadım.
- Yarın okula gitmek istemiyorum.
İsim-fiil eki -me ile olumsuzluk eki -me ile karıştırılmamalıdır:
- Sabahları koşmayı severim. (isim-fiil)
- Koridorlarda koşma! (emir kipinde fiil. “-ma” olumsuzluk ekidir.)
Ancak olumsuzluk ekinin ardından isim-fiil eki gelebilir:
- Yarın sizinle gelmemeyi tercih ederim. (ilk -me olumsuzluk eki, ikincisi isim-fiil eki)
Ayrıca bkz: İsim fiillere örnekler
Sıfat fiiller ve örnekler
Sıfat-fiil, ortaç veya partisip; bir fiilin cümlede sıfat görevinde kullanılan hâli. Türkçedeki üç fiilimsi grubundan biridir. Fiillerin sonuna sıfat-fiil ekleri olan -en, -esi, -mez, -ar, -di(k), -di(ği), -ecek ve -miş getirilerek oluşturulur. Sıfat-fiiller kendinden sonraki sözcüklerle birlikte sıfat tamlaması oluşturur.
- Gelecek yıl işe başlayacak.
- Polisler olası kazaları önlemek için kontrolü sağlıyorlardı.
- Salonda hep bildik yüzler vardı.
- Bastığın yerleri “toprak” diyerek geçme, tanı! (Mehmet Akif Ersoy)
- Haşladıktan sonra, suyu iyice süzülmüş sebzeleri kâseye boşaltıyoruz.
- Okuldan sonra koşar adım yanıma geldi.
Bunların haricinde bazı ağızlarda kullanılan ve -meli eki ile yapılan sıfat-fiiller de vardır.
- öğmeli güzel (övülecek güzel)
Bazı fiillerle birlikte -mekli halinde kullanılan ek de -meli ekinin değişikliğe uğramış hâlidir:
- ağlamaklı çocuk
Ayrıca bkz: Sıfat fiillere örnekler