Kaldıraç Çeşitleri Nelerdir?

Kaldıraçlar

Kaldıraç kelimesini eminimki duymuşsunuzdur. Özellikle ilköğretimde fen ve teknoloji dersinde ilk olarak görülür. Daha sonrada Fizikte basit makinalar dersinde “kaldıraç” kelimesini duymuşsunuzdur. Kaldıraçların basit makinalar konusuna girdiğini belirtmiştik. Kaldıraçlar temel olarak iş yapma kolaylığı sağlarlar. Kaldıraçlar basit olarak bir destek noktası ve  bu destek noktası etfrafında hareket eden bir çubuk yada benzeribir kuvvet uygulama noktasından oluşur.

Kaldiraçlar sabit bir destek etrafinda hareket edebilen saglam çubuklardir. Kaldiracin etrafinda döndügü noktaya destek denir. Uygulanan kuvvetin destek noktasina olan uzakligina kuvvet kolu yük ile destek arasindaki uzakliga yük kolu denir. Bir kaldiraçta kuvvet kolu yük kolundan ne kadar uzun olursa bu kaldiraçla kaldirilabilecek yük de o kadar büyük olur.

Dengede olan bir kaldiraçta kuvvetle kuvvet kolunun çarpimi yükle yük kolunun çarpimina esittir. Buna kaldiraç baglantisi denir.

Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu

Kaldiraçlar destek noktasinin bulundugu yere göre çift ve tek tarafli kaldiraç olmak üzere iki gruba ayrilir.

Çift Taraflı Kaldıraç

Destegin ortada oldugu kaldiraçlara denir. Kuvvetin yönünü degistirir kuvvetten kazanç saglar. Günlük hayatta çift tarafli kaldiraca benzer pek çok araç kullaniriz. Örnegin makas pense esit kollu terazi levye kayik küregitahterevalli destegin ortada oldugu kaldiraca benzer araçlardir.

Tek Taraflı Kaldıraç

Destegin uçta oldugu kaldiraçlardir. Iki çesittir:

Destegin uçta yükün ortada oldugu kaldiraç. Kuvvetten kazanç yoldan kayip vardir. Destegin uçta yükün ortada oldugu kaldiraçlara örnekler; el arabasi findik kiracagi gazoz açacagi insan çenesi.

Destegin uçta kuvvetin ortada oldugu kaldiraç. Yoldan kazanç kuvvetten kayip vardir. Bu çesit kaldiraca örnekler; cimbiz masa is makinelerini pistonla çalisan kollari ön kollarimiz.

Kaldiraçta Kuvvet Kazanci

Basit makinelerde kuvvet kazanci yükün kuvvete orani olarak ifade edilir.

yük x yük kolu = kuvvet x kuvvet kolu olduguna göre

kuvvet kazanci = Yük/Kuvvet=Yük kolu/Kuvvet kolu olarak yazilabilir.