Sizden gelen soru:
* Kasların lifli bir yapısı var mıdır? *
Cevap:
Evet kasların lifli bir yapısı vardır. Kasların hareketini sağlayan kas lifleri vardır. Şimdi sizlere kas liflerinin yapısını, kas liflerinin ne işe yaradığını, kas lifleri nelerdir, kas liflerinin nasıl oluştuğunu ve hangi kaslarda bulunduğunu açıklayacağız.
Kasın Lifli Yapısı
Yapısı ne kadar mükemmel olursa olsun taşıyıcı sistemin varlığı yürümek için tek başına yeterli olabilir mi? Tabii ki olamaz. Taşıyıcı sistemi hareket ettirecek bir kas sisteminin varlığı şarttır. Vücudumuzdaki hareketleri sağlayan kaslar bünyelerinde milyarlarca küçük mikroskobik motor barındırır. Söz konusu motorlar “kas liflerimiz”dir. Vücudunuzda 6 milyardan fazla motor var. Bu küçük motorlar bize su içirir, araba kullandırır, yürütür, konuşturur, kalbimizi attırır, gözümüzü kırptırır, nefes aldırır, yemek yedirir, boynunuzu çevirmenizi sağlar… Küçük motorlar yani kas lifleri bir araya gelerek büyük güç tribünlerini yani kasları oluşturur. Örneğin bacağınızı hareket ettiren Quadriseps kası milyonlarca küçük motorun bir araya gelmesiyle oluşmuştur.
İnsanın yürüyebilmesi dahası hareket edebilmesi için kasların ve kemiklerin birbirine bağlanmasının da ayrı bir önemi vardır. Kaslar kemiklere özel bir yapı ile bağlanırlar. Eğer bu bağ şimdikinden daha gevşek olsaydı kemik kastan ayrılırdı. Daha sıkı olsaydı kaslar hareket edemezdi.
İskelet Kas Lifleri
İskelet kas lifleri çok çekirdekli olduğundan dolayı bir hücre gibi benzersizdir. Bu temel nitelikten dolayı protein lif içindeki farklı çekirdeklerin kontrolü altında kas liflerini yapmaktadırlar. Farklı bireysel çekirdeklerin kontrolünde olan kas lifinin farklı bölümleri anlamı taşıyan çekirdekli alanlar olarak adlandırılmaktadırlar. Hipertrofi çekirdeği sayısı içindeki bir artış olmaksızın mümkün değildir. Çekirdek, DNA’yı içerir çekirdekler genetik olarak her bir kas hücresinin adaptasyonel yeteneği ve düzenli işlevlerini kontrol etmektedir.
İskelet kası birkaç kas lifi tipinin karışımından meydana gelmektedir. Farklı kas liflerinin fiziksel özellikleri ve farklı biyomekanik ölçümü birçok kas lifinin histokimyasal sınıflandırma sisteminin gelişmesine yol göstermiştir. Bu sınıflandırma sistemleri benzer görülmesine rağmen farklıdırlar. Tip 1 ve Tip 2 kas liflerinin özellikleri aşağıdaki tablo 1 içinde gösterilmektedir.
Kas sistemi ve yapısı
Kas sistemi canlıya hareket yeteneği sağlayan sistemdir. Kas sistemi omurgalılarda sinir sisteminin kontrolü altında omasına rağmen bazı kaslar (örneğin kalp kası) tamamen otonom çalışabilir.
Kaslar
Vücudumuzda üç çeşit kas bulunmaktadır. Bunlar; Çizgili kas (ya da iskelet kası), düz kas, Kalp kasıdır.
Çizgili kas (iskelet kası
İskelet kası, liflerden oluşmuş, hücre çekirdekleri hücre zarının hemen altında konumlanmış çok çekirdekli hücrelere sahiptir. Hücrelerinin içindemiyofibril adlı telcikler bulunur. Bu telcikler hücrenin içinde boydan boya uzanır. Her bir kas hücresinin içinde bulunan en küçük kasılma biriminesarkomer denir. Her bir sarkomer birbiri ardı sıra dizilmiş kalın miyozin ve ince aktin protein telciklerini içerir. Bu proteinler birbiri üzerinde kayarak kasılmayı gerçekleştirirler.
Bir iskelet kası aksiyon potansiyel üzerinde bir uyaran ile uyarıldığında her bir sarkomer koordineli olarak kasılmaya başlar.
Kas hücreleri de enerjilerini tıpkı diğer hücreler gibi ATPden elde ederler. Kas Hücreleri çok az ATP depolayabilir. Bu yüzden ADP dönüştürülerek harcanan her molekül, çabucak ATP’ye geri dönüştürülür. Kaslar aynı zamanda ek enerji desteği sağlayan kreatin fosfat adlı bir molekül depolarlar. Kreatin fosfat molekülünün yapısında bulunan fosfat, ADP’nin ATP’ye dönüştürülmesinde kullanılır.
Kas kasılmasında aynı zamanda Kalsiyum iyonları da gereklidir. Kalsiyum iyonları, kas hücresi kasılma uyarısı aldığında sarkoplazmik retikulumdansarkomere salınır. Kalsiyum iyonları aktin proteininin miyozine bağlanarak kayması için gereklidir. Kasılma uyarısı bittiğinde kalsiyum iyonları sarkomerden sarkoplazmik retikuluma geri pompalanır.
İnsan vücudunda yaklaşık 639 iskelet kası bulunmaktadır.
Kalp kası
Kalp kası yapı bakımından çizigili kaslara benzese de kas liflerinin konumu itibari ile bazı farklılıklar gösterir. Ayrıca tıpkı düz kaslar gibi bizim kontrolümüz altında değildir.
Düz kas
Düz kaslar Otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilir. İstemsiz yapılan hareketlerin gerçekleşmesini sağlar. Bağırsak, mide, atardamar, toplardamar gibi organların yapısında bulunur.