Sizden gelen soru:
* Kurşun kalem ucu nasıl bir maddedir? *
Cevap:
Kurşun Kalem Ucu Grafit
Kurşun kalemin ucu grafit maddesidir. Siyah renkli katı bir madde olan grafit, yumuşak, yağlı ve kağıtta iz bırakan bir maddedir.Makina sanayinde yağlayıcı özelliğinden de faydalanılan grafit, yağ haline getirilip makinelerde, çalışan parçaların birbirine sürtünürken aşınmasını azaltmak ya da engellemek amacıyla yağlayıcı olarak kullanılır.
Kurşun kalemlerin içindeki uç da, içine kil katılarak biraz sertleştirilmiş grafittir. Grafitin elde edildiği başlıca yerler Sri Lanka, Sibirya, Kuzey Amerika Meksika ve Avusturya’dır. Grafit yapay olarak da hazırlanabilir; bunun için kokkömürünün çok yüksek sıcaklıklarda işlenmesi gerekir. Grafit çok yüksek sıcaklıklara dayanabilir, ayrıca çok iyi birelektrik iletkenidir. Bu nedenle, çamaşır makinesi ve elektrikli süpürge gibi aygıtlardaki elektrik motorlarının fırçaları grafitten yapılır. Son dönemlerde, uzay kapsüllerinin ısı kalkanlarının yapımında da grafitten yararlanılmaya başlanmıştır.
Hem elmas, hem de grafit kristal yapılıdır, ama kristalleri farklı biçimlerdedir. Aynı maddenin değişik kristal biçimlerine allotrop denir; allotrop sözcüğü değişik biçim anlamında Yunanca iki sözcükten gelir. Elmas ve grafit, karbonun allotroplarıdır. Elmasta her karbon atomu, dört başka karbon atomuna bağlanarak üç boyutlu katı bir yapı oluşturur; grafitte ise karbon atomları, üst üste yığılmış geniş, yassı levhalar oluşturacak biçimde, iki boyutlu düzlemde birbirlerine bağlanmıştır. Bu levhalar birbirlerinin üzerinden kolayca kayar; grafitin iyi bir yağlayıcı olma özelliği de bundan kaynaklanır. Grafitin kâğıt üzerinde iz bırakmasının nedeni de, bu ince atom levhalarının grafitten ayrılarak kağıdın üzerinde birikmesidir. Karbonun öteki biçimlerinin, belirgin, kendilerine özgü bir yapısı ya da biçimi yoktur. Grafitin düzlemsel yapısına grafin denir.
Grafit özellikleri
- Kimyasal bileşim: C
- Kristal sistemi: Hekzagonal
- Kristal Şekli: Düz, levhamsı kristal şeklinde olıup, özşekilli grafit kristallerine doğada nadiren rastlanır. Çoğunlukla toprağımsı agregatlar şeklinde görülür.
- Sertlik: 1-2 (Mohs)
- Özgül ağırlık: 2,23
- Dilinim: C atomları birbirleriyle kovalent tipi kimyasal bağlarla bağlanarak levhamsı düzlemleri oluşturur.
Grafit tortusunun bulunuşu
Grafit parçalarını Sibirya Türkleri kullanmış ve ismine “Kara Taş” adını vermişlerdir.Bu bilgi yaklaşık 1 yy.dan itibarendir.Türklerden Ruslara geçen kalem, Rusça ‘da Карандаш (karandaş) adını almıştır. İsviçreli kalem markası Carandache de markasını bu isimden almıştır.
1565 yılında, bazı kaynaklara göre ise erken 1500 yıllarında Borrowdale Kilisesi, Cumbria, İngiltere yakınlarındaki Seathwaite kentlerinden ilk kalem taslakları ortaya çıkmıştır. Bu taslaklar, koyun işaretleme ihtiyacının bir ürünün olarak ortaya çıkmıştır. Grafitin bu ihtiyaç için son derece saf, sağlam kolayca şekil alabilir olması, kullanılmasında büyük rol oynamıştır. Zamanla grafit değerlenmiş ve kullanım alanları artmaya başlamıştır. Ancak grafitin bu ilk hali kullanışsız olup çeşitli formlarda etksini kaybedebilen bir maddeydi. Bunun üzerine grafit yünlerle, daha sonra ise sopalarla kullanılmaya başlandı. Artık grafit giderek kalem halini alıyordu. İlk denemeler, toz haline getirilmiş grafit, kükürt ve antimon kullanılarak yapılan blok kalemlerdi. Yapılarında ahşap kullanılıyordu. Çubuk kalemler artık zararsızdı ve artık grafit zehirli değildi.