Sizden gelen soru:
* Ses nerede yayılmaz? *
Cevap:
Ses Hangi Ortamda Yayılmaz?
Ses, havada yayıldığı gibi sıvılarda da yayılır.Denizde yaşayan bazı canlılar bu sayede iletişim kurarlar. Fakat ses boşlukta yayılmaz. Örneğin: uzaydaki büyük patlamalarda ses duyulmaz.
Ses Neden Boşlukta Yayılmaz?
Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bir ortama ihtiyaç duymazlar ve boşlukta da yayılabirler. Mekanik dalgalar ise, enerjilerini aktarabilmek için ortam taneciklerine ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden boşlukta (örneğin uzayda) yayılamazlar. Ses dalgaları da mekanik dalgalar olduklarından yayılmak için maddesel bir ortama ihtiyaç duyarlar. Ses, nesnelerin titreşiminden meydana gelen ve uygun bir ortam içerisinde (hava, su vb.) bir yerden başka bir yere, sıkışma ve genleşmeler şeklinde ilerleyen bir dalgadır. Dolayısıyla ses, bir basınç dalgasıdır.
Sesin Yayıldığı Ortamlar
Ses çıkaran her cisim bir ses kaynağıdır. Ses, maddelerin titreşmeleri sonucu meydana gelir. Hava, davul, saz, hayvanlar vb. birer ses kaynağıdır.
Bütün maddeler tanecikli yapıdadır. Ses dalgaları maddenin içerisindeki bu tanecikleri titreştirerek ilerler. Tanecikler arası mesafe katı maddelerde çok azken sıvılarda fazla, gazlarda ise daha fazladır.
Tanecikler arası mesafe arttıkça sesin yayılma hızı azalır. Bu nedenle katılarda hızlı, sıvılarda yavaş, gazlarda ise daha yavaştır.
Işık enerji olduğu gibi ses de bir enerjidir. Fakat ses ve ışık arasında farklılıklar vardır.
Örneğin:
• Işık cisimleri görmemize, ses duymamıza yardımcıdır.
• Işık demir, taş, tahta, duvar vb. geçemez, ses ise geçebilir.
• Işık boşlukta en hızlı şekilde yayılırken ses hiç yayılamaz.
Madde Adı Yayılma Hızı (m/s)
Hava 340
Su 1500
Tahta 4700
Demir 5100
Boşluk yayılmaz