Siz uyurken balıklar uyur mu?

Sizden gelen soru:

Siz uyurken balıklar uyur mu?

Cevap:

Balıklar uyur mu sorusuna iki farklı cevap vereceğiz. Birinci cevap Tübitak tarafından verilmiş bir cevap. Diğer cevap ise Sızıntı Dergisi’nde Zooloji uzmanı olan Prof.Dr. Arif SARSILMAZ tarafından konu hakkında verilen cevaptır. Bu iki cevapta balıklar uyuyor mu sorusun için yeterli cevap olacaktır.

Balıklar uyur mu? (Tübitak cevabı)

Çoğu balık türü, zaman zaman, dinlenme hali olarak bilinen ve uyku davranışı olarak da adlandırılabilecek bir enerji tasarrufu evresine girer. Ancak bu hal, çoğu karasal canlıda görülen uyku halinden oldukça farklıdır. Gündüzleri aktif olan bazı balık türleri, geceleri korunaklı kayalıklara veya oyuklara çekilerek dinlenir. Bu dinlenme zamanlarında, genellikle bu tip korunalı yerlere çekilmenin nedeni, geceleri dolaşan avcılara yem olmayı önlemektir.

Geceleri aktif olan balık türleri de, gündüzleri belli alanlarda hareketsiz durarak bu uyku hali evresini geçirir. Yani, hemen hemen tüm balıklarda bir tip pasif uyku bulunur.

Birçok köpekbalığı türü ise, su altında nefes alabilmek için devamlı olarak oksijence zengin olan suyun döngüsünü sağlamak ve bu nedenle de her zaman yüzmek zorundadır. Ancak bir yandan hareket ederlerken, zaman zaman beyin fonksiyonlarını yavaşlatarak dinlenme haline geçtikleri de bilinmektedir. Bazı köpekbalığı türlerinin ise (nurse shark), okyanusun dibinde hareketsiz kalarak dinlendikleri gözlenmiştir.

Balıklar nasıl uyur?

Balıkların göz kapağı olmadığından gözlerini bizim gibi kapatmaları mümkün değildir. Dolayısıyla gözlerini hep açık gördüğümüzden onları uyumuyorlar zannedebiliriz, çünkü insanlar uyurken gözlerini kapatırlar. Fakat böyle bir benzetme bizi yanıltabilir. Bu durumda insana da uyumuyor denilebilir. Zira insan da uyurken kulaklarını kapatmaz, ama uyku gelince beyin otomatik olarak seslere karşı kapanır. Kulak açık olduğu halde beyindeki işitme merkezi kapalı olduğundan insan işitemez. Aynı şekilde balıklar da uyurken gözleri açık olduğu halde, beyin ışığa karşı kilitlendiği için balık göremez ve bu durumda balık uyumaktadır.

Balıkların bazısı dibe uzanarak, bazısı da hafif hafif sağa sola sallanarak uyur. Güneşin doğmasıyla birlikte uyananlar biraraya gelerek sürü halinde senkronize bir şekilde yüzmeye başlarlar. Bazı balıklar ise insanlar gibi uyumak için rahat bir yer ararlar. Lapina balıklarının çoğu geceleyin dipteki kumu kazıp içine yerleşir ve sadece solunum için küçük bir delik bırakır. Bazı papağan balıkları ise, bizim yorgan örtmemiz gibi üzerlerini ifraz ettikleri bir mukusla koza gibi örterler ve bu kamuflajla düşmanları olan yılan balıkları da onları farkedemez. Bu şekilde uyuyan balıklar dalgıçlar tarafından el ile kolaylıkla yakalanabilirler.