Sizden gelen soru:
Su döngüsü nasıl oluşur? Doğada gerçekleşen su döngüsünün kısa ve detaylı açıklaması.
Cevap:
Kısaca su döngüsü nasıl oluşur?
Su döngüsünü daha önce sizlere kısaca anlatmıştık. Bkz: Kısaca Doğada Su Döngüsü (Özet)
Şimdi tekrar sizlere kısaca su döngüsünün nasıl oluştuğunu anlatacağız.
Yeryüzündeki suların güneş enerjisi ile ısınması sonucunda tekrar atmosfere çıkması ve tekrar yeryüzüne dönmesi olayına su döngüsü denir. Diğer bir tabir ile yeryüzündeki göller, okyanus ve denizlerdeki suyun atmosfere çıkması, tekrar atmosferden yağmur, kar, dolu gibi yağış biçimleriyle göller, okyanus ve denizlere dönmesi olayına su döngüsü denir.
Su döngüsü de, öteki tüm döngüler gibi süreklidir. Bitkiler terleme ile su döngüsüne katılır . Yer yeryüzündeki bütün sular katılmaktadır. Söz gelimi , denizlerden buharlaşan su, yağış olarak yer yüzüne dönmekte, bir kısmı yüzeysel sularda birikip, bir kısmı da yer altı sularına karışmaktadır.Yer altı sularının son toplanma yeri ise deniz ve okyanuslardır. Burada toplanan sular, su döngüsüne devam eder ( uzun su devri ). Deniz ve okyanuslardan buharlaşan suyun karalara geçmeden tekrar yağmur, kar, dolu biçiminde deniz ve okyanuslara geçmesine ise kısa su devri denir.
Su döngüsü detaylı anlatım
Su döngüsü suyun okyanus ve denizlerden atmosfere, atmosferden yeryüzüne, ve yeniden deniz ve okyanuslara ulaşması şeklindeki genel turuna verilen isimdir.Evrenin korunumu yasası gibi, yeryüzündeki su kaynaklarının artmaz veya eksilmezliğini ifade eden bir terimdir ve bir başlangıç veya sonu yoktur.
Yeryüzündeki su kaynaklarını okyanuslar, denizler, göller ve yeraltı suları oluşturur. Dünya’daki su hareket eder, biçim değiştirir, bitkiler ve hayvanlar tarafından kullanılır, fakat gerçekte asla yok olmaz. Su döngüsü, yağış, buharlaşma (Evapotranspirasyon), yer üstü ve yer altı akışları olmak üzere üç temel aşamayı içerir.
Güneş enerjisinin ısıtmasıyla çeşitli kaynaklardan atmosfere çıkan su buharı; yağmur dolu gibi yağış biçimleriyle yeniden yer yüzüne döner. Bu suyun bir miktarı yer altı sularına karışırken daha büyük bir kısmı göl ve deniz gibi kaynaklarda birikir. Su döngüsü de öteki tüm döngüler gibi süreklidir. Bitkiler de terleme ile su döngüsüne katılır.
Yer yüzündeki bütün sular su döngüsüne katılmaktadır. Yani yağış olarak yer yüzüne dönmekte bir kısmı da yer altı sularına karışmaktadır. Yer altı sularının son toplanma yeri ise deniz ve okyanuslardır. Burada toplanan sular su döngüsüne devam eder(uzun su devri). Deniz ve okyanuslardan buharlaşan suyun karalara geçmeden tekrar yağmur biçiminde deniz ve okyanuslara geçmesine kısa su devri denir. buharlaşma ve terleme yoluyla yükselen su bulutlarda yoğunlaşır. Bunun sonunda da yağış oluşur. Yağış olarak geri dönen suyun bir kısmı yüzey sularında (göl ve denizlerde) depo edilir. Diğer kısmı yer altı sularına karışır. Toprağa giren su yer altı suyu olarak tekrar denizlere akar. Bu şekilde su döngüsü tamamlanmış olur.
Su döngüsündeki basamaklar
Bugün kullandığımız suyun milyonlarca yıldır dünyada bulunduğu ve miktarının çok fazla değişmediği doğrudur. Dünyada su hareket eder bitkiler ve hayvanlar tarafından kullanılır fakat gerçekte asla yok olmaz. Buna Hidrolojik Döngü (Su Döngüsü) denir.
Su döngüsünü oluşturan basamaklar bu döngüde suyun hareket etmesini sağlayan beş değişik olay vardır:
1- Yoğunlaşma (kondansasyon)
2- Yağış (precipitation)
3- Toprağa geçiş (Infiltration) ve yeraltı sularının oluşumu
4- Yüzeyel akıntı (Runoff) ve yüzey suları ile yeraltı sularının oluşumu
5- Buharlaşma (Evapotranspiration)
Su buharı yoğunlaşarak bulutları oluşturur koşullar uygun olduğunda yağış meydana gelir. Yağış şeklinde yeryüzüne düşen su toprağa sızarak yeraltı sularına veya yüzeyel akıntı olarak okyanuslara ve denizlere karışır. Yüzey sularının buharlaşmasıyla su atmosfere geri döner. Yoğunlaşma: Suyun buhar formundan sıvı formuna değişim sürecidir. Havadaki su buharı konveksiyon yardımıyla artar. Ilık-nemli hava yükselirken soğuk hava aşağı doğru hareket eder. Ilık hava yükseldikçe sıcaklığı azalıp enerjisini kaybettiğinden gaz halden sıvı veya katı (kar veya dolu) haline döner.
Yoğunlaşmayı buzdolabından soğuk bir su şişesi aldığınızda ve oda ısısında bıraktığınızda şişe yüzeyinde açıkça görebilir su şişesinin oda ısısında nasıl “terlediğini” rahatlıkla izleyebilirsiniz.