Tekerlekli Ulaşım Araçlarının Geçmişten Günümüze Değişimi Nasıldır?

Geçmişten Günümüze Ulaşım Araçları

Ulaşım amaçlı kullanılan teknoloji araçları geçmişten günümüze kadar bir çok değişiklik göstermişlerdir. Aslında yaşanan değişikliklerin temelinde gelişen teknoloji ile kullanılan imkanların artması olmuştur. Yaşanan gelişmeleri biraz olsun aşağıdaki yazımızı okuyarak anlayabilirsiniz ancak yaşanan gelişmeleri daha iyi anlamak isterim derseniz bu konuda size teknolojik gelişmeleri anlatan müze benzeri ziyaretlere katılmanızı öneririm.

Geçmiş tarihe bakıldığında günümüze kadar ulaşımın ve ulaşım araçlarının çok büyük bir yol katettiğini ve çok önemli noktalara geldiğini görmek mümkündürGeçmişte insanların ulaşım için kullandıkları hayvanlar zaman ilerledikçe yerini araçlara bırakmıştırGünümüzde hayvanlardan faydalanılmaya devam edilse bile ulaşım araçlar vasıtası ile yapılmaktadır.

Ulaşım için ilk devrim tekerleğin icadı olduBu icat insanlığın çağ atlaması anlamına geliyorduNitekim tekerleğin icadı ve motorlu taşıtların bulunmasıyla artık insanlar gitmek istedikleri yerlere daha hızlı ve daha az enerji harcayarak gitmeye başladılar.

Ulaşım sadece kara için değil, deniz ve hava için de gerekliydiKara yolunun yetersiz olduğu yerler için alternatif ulaşım araçları gerekiyordu Deniz aşırı yolculuklar için insan gücüne dayalı küçük sandallar kullanılmaya başlandı Fakat bu uzun yolculuklar için fazla yorucuydu böylece yelkenli tekneler üretildiRüzgâr gücüne dayalı bu araçlar motorun icadıyla zamanla fonksiyonunu kaybetti Demir yolarlıda hızla gelişen teknolojiden payına düşeni aldı daha önce kömürle ve buharla çalışan trenler şimdi yerini hızlı trenlere ve çok gelişmiş metrolara bıraktı Yakın geçmişimizin en önemli icatlarından biri olan tek pervaneli uçak artık yerini seyahatlerimizi inanılmaz derecede kısaltan ve biz konfor sağlayan lüks uçaklara bıraktı

Geçmişten Günümüze Bisiklet

Bisiklet çocukken genellikle herkesin bindiği bir ulaşım aracıdırGenellikle eğlence amaçlı bisiklete binen çocuklar bunun ulaşım aracı olduğunda pek haberdar değillerdirAncak bu durum Çin ve bazı ülkeler için hiç de böyle değildirÇünkü Çin gibi ülkelerde bisikletin yeri inanılmaz derecede önemlidirÇünkü bisiklet onlar için sadece ve sadece ulaşım aracıdırHatta küresel ısınma nedeniyle bazı örgütler bisiklet gibi motorsuz taşıtların kullanılmasını şiddetle tavsiye etmektedirŞimdi gelin bisikletin icadından günümüze kadar göstermiş olduğu gelişime göz atalım…

Bisikletin Tarihçesi ve Gelişimi

İlk bisiklet çok ilkel biçimde 12 yüzyılda Çin’de görülmüştür Fransız Sirvac yaptığı sağ ve sol ayakların itmesiyle yürüyen bisiklet yapmıştır “Celerifere” adını taşıyan bu alet 1791 tarihlidir Baron Karl Von Drais, Drais de Senerbol’un yaptığı bisikleti geliştirmiş ve bisiklete gidon eklemiştir Bu bisiklet 1816 yılında yapılmıştır Bu bisiklet tahtadan imal edilmiştir 1818′de bisiklette metal kullanılmaya başlanmıştır

Leonardo Da Vinci’nin çizimleri kullanarak ilk pedallı bisikleti üreten Kirkpatrick Mac Millan’dır 1839-1840 yılları arasında İskoçya’da yapılan bu bisiklet, halen Londra Science Museum’da sergilenmektedir 1855′te Fransız Ernest Michaux’un bisikleti pedalı etkin olarak kullanmıştır 1870ten sonra geliştirilen yeni bisikletlere “Bicyole” denilmiştir Bu modelde ön tekerliğin çapı bir ila 1,5 metre arasında değişmiştir

İlk seri üretim bisiklet “Michaux Company” tarafından yapılmıştır Şirket, yılda yüzkırk bisiklet üretiyordu Bisikletin ilgi görmesi dönemin devletlerinin de dikkatini çekmiştir 1800′lerin ikinci yarısında Fransa Savunma Bakanlığı bisiklet üretimini destek vermiş ve 1871′de imal edilen bisikletlerAlmanya ile yapılan savaşta kullanılmıştır

Trufaut, içi boş kauçuk lastiğini bulmuş, bunu İngiltere’de eşit tekerlekli komple kadrolu, bilyalı ve milli bisikletlerin yapılması ve ardından ortadan katlanan portatif bisikletler izlemiştir

İrlanda’da 1888 yılında havalı plastik biskletler piyasaya sürülmüştür Bu durum, bisiklet endüstrisini geliştirmiştir Bisiklet üretiminde kullanılan malzemenin fiyatının yüksekliği, işçilik maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle halka inememiştir 1800′lerin sonundan fabrikaların artması ve seri üretimin hızlanmasıyla maliyetlerde yaşanan düşüş bisikletin geniş kitlelere ulaşmasını sağladı Özellikle Fransa, Belçika, İngiltere, İtalya veİspanya’daki bisiklet fabrikaları bisikletin bu ülkelerde yaygınlaşmasına ve bisiklet sporunu gelişmesine önayak olmuştur

I Dünya Savaşı’nda Avrupa ülkeleri bisikleti askeri amaçla (ordu süratinin artırılması) amacıyla kullanmışlardır

Günümüzde bisiklet, her toplumda kullanılan yaygın bir ulaşım ve eğlence aracıdır

Geçmişten Günümüze Fayton

Faytona kısacası at arabası diyebiliriz ancak daha detaylı bir tanım vermek gerekirse körüklü, dört tekerleği olan bir atlı binek arabasıdır

Fayton günümüzde pek tercih edilen bir ulaşım aracı değildirFaytonu sadece eski dokuyu yaşatmaya çalışan nadir yerlerde bulabilirsinizBu yerlere örnek verecek olursan İstanbul’da Adalar diyebilirizOsmanlı zamanında çok yaygın olan Fayton günümüzde yerini motorlu taşıtlara bırakmış durumda…

Fayton Tarihçesi ve Gelişimi

Osmanlılar zamanında arabalara genellikl kupa adı verilirdi Son zamanlarda talika, kinto, kâtip odası, lando denilen çeşitli tipte arabalar yapıldı Bütün bunlarla sadece insan taşınırdı Otomobilden sonra fayton yavaş yavaş bırakıldı, büyük şehirlerde tamamen ortadan kalktı, Anadolu kasabalarında ise sayısı azaldı son yıllarda tekrar canlanan fayton kültürü bir çok şehirde çoğaldı bu yüzdende manisa akhisarda fayton fabrikası kuruldu bu fabrika dünyanın bütün ülkelerine fayton gönderiyor

Lando ile kupaların oturma yerleri tamamen kapalıdır Tek veya çift atla çekilen faytonların körükleri yarı yarıya ve öne doğru kapanacak şekildedir, sürücü için ön kısımda yüksek bir yer vardır İstanbul adalarında motorlu taşıt kullanma yasağı olduğu için faytonlar bu adaların özelliğini teşkil eder.

Geçmişten Günümüze Minibüs

Minibüs genellikle günlük hayatta sürekli kullandığımız toplu taşıma araçlarından birisidirMinibüs için bir tanım yapmak gerekirse en uygun tanım şu olur;

Minibüs, 35 – 4 metrelik kapalı aracın içine koltuklar yerleştirilerek yolcu taşımacılığında kullanılan hafif ticari araçtırSadece altı koltuk ile on dört koltuk sınırı içindeki taşıtlara Minibüs adı verilir.

Minibüs Kullanımı ve Tarihçesi

Araç otomobilden daha çok yolcu taşımak amacıyla kullanılırÖzellikle toplu taşıma Minibüsleri kısa mesafelerde her şehirde çalışan araçlardırBir başka tip ise özel Minibüsler veya VİP MinibüslerdirBunlarda araç sahibi tarafından kendi isteği doğrultusunda yönettiği kullandığı araçlardır.

Geçmişten Günümüze Otomobil

Otomobil günümüzde daha çok şahsi amaçlar için kullanılan bir ulaşım aracıdırKişilerin daha çok özel ulaşım amacı için kullandıkları otomobillerin ticari amaçla da kullanılıyor olduğunu belirtmek gerekir(Taksi gibi)En hızlı gelişen teknolojilerden birisi de hiç şüphesiz otomobil teknolojisidirİnsan hayatını oldukça kolaylaştıran bir teknoloji olan otomobilin günümüzdeki en büyük sorunu trafik olarak karşımıza çıkıyor

Otomobilin Tanımı

Otomobil, Auto: Yunancadaki anlamıyla kendiliğinden , mobile: Latincedeki anlamıyla hareketli demektir Otomobil kavramının ilk ortaya çıktığı zamanı göz önüne alırsak at kullanılmadan, itmeden veya çekmeden kendiliğinden hareket edebilen öz itmeli taşıt anlamına gelmektedir.

Araçların Tarihsel Gelişim

* 1680 — Çalışabilen ancak kullanışlı olmayan ilk içten yanmalı motor 1680 yılında Hollandalı Christiaan Huygens’in yaptığı barutun yanması ile çalışan pistonlu makine oldu Kapalı bir silindir içinde patlayan barut kayabilen bir pistona etki ederek piston’un hareket etmesini sağlamaktaydı

* 1698 — İngiliz Thomas Savery ilk buharlı makineyi yaptı

* 1769 — İngiliz James Watt uzun süreli çalışan buharlı makineyı yaptı

* 1769 — Kendi kendine hareket hareket eden ilk araç Fransız mühendis ve topçu yüzbaşı Fardier Nicolas Joseph Cugnot (1725-1804) tarafından yapıldı

* 1787 — Oliver Evans Amerikada yolcu taşıyan araç yapmıştır

* 1801 — İngiltere’de Richard Trevithick buharlı otomobil yaptı

* 1824 — İçten yanmalı motorların, özellikle dizel motorlarının temel ilkeleri, genç bir Fransız mühendisi Sadi Carnot tarafından ortaya atıldı

* 1830 — 15 – 20 km hızla giden buharla çalışan 14 yolcu taşıyabilen yolcu otobüsleri imal edildi

* 1860 — İngiliz Parlementosu bütün arabaların iki sürücüsü ve önünde gündüz kırmızı bayrak gece kırmızı fener bulunmasını şart koşan kanun çıkardı Bu kanun motor gelişim hızını biraz durdurdu 1896 yılında bu yasa kaldırıldı

* 1860 — Hava gazı ile çalışan ticari bakımdan elverişli ilk motor Belçikalı mühendis Jean Joseph Etienne Lenoir ( 1822-1901 ) tarafından yapılmıştır

* 1862 — Fransız mühendisi Alphonse Eugene Beau de Rochas (1818-1893) 4 zamanlı çevrimin esaslarını ortaya koydu

* 1867 — Alman mühendis Nicholaus August Otto ve Eugen Langen (1833-1895), Rochas’ın bulduğu prensipleri pratiğe çevirerek dört zamanlı çevrime sahip motoru yaptılar

* 1876 — Nikolaus August Otto (1832- 1891), ilk dört zamanlı gaz motorunu üretti

* 1877 – Otto yaptığı motorun patentini Amerikadan aldı

* 1878 — İngiliz mühendisi Dugal Clerk iki zaman esasına göre çalışan ilk motoru yaptı

* 1880 — Amerika’da George Brayton benzin yakıtlı motor yaptı

* 1885 — Benzinle çalışan içten yanmalı motora sahip ilk otomobil Alman mühendis Carl Friedrich Benz tarafından yapıldı

* 1889 — Viyanalı Siegfried Marcus (1831-1898) geliştirdiği motorla viyana sokaklarında 12 km hızla gezerken halkın panik yaşamasına sebep olmuş birkaç kaza yapmıştır 17 suçtan mahkemeye verilen Marcus keşif yapmayı bıraktı

* 1890 — Herbert Akroyd Stuart Bir kaza sonucunda kızgın bir yere değen gaz yağının hava ile karışarak yandığını gördü Bu olaydan etkilenerek yaptığı deneylerle motorunu geliştirdi ve patentini aldı Motorunda yakıt emilen ve hafifçe sıkıştırılan hava içerisine bir memeden gönderilerek patlayıcı ve yanıcı bir karışım oluşturulmaktaydı Bu karışımın yanabilmesi için cidarları yüksek derecede ısıtılan ve buharlaştırıcı adı verilen bir ön yanma odası vardır Ana yanma odasına bir kanalla birleştirilen bu oda ilk hareket için dışarıdan alevle ısıtılmaktadır Bu motorda havanın ısısının sıkıştırma oranıyla arttığı düşünülmediğinden verim düşük olmuştur

* 1890 — Bir Alman mühendis olan Capıtaine, Akroyd’un motoruna benzeyen bir motorun patentini aldı Bu motorlar yarım dizel (kızgın kafalı) motorların esasını oluşturdu

* 1890 — İlk otomobillerin çoğu, dişlileri olmadığı için yokuş çıkamıyor, önce durup sonra geriye doğru inmeye başlıyordu 1893’da yapılan Benz Victoria marka arabada bir deri kayışı küçük bir kasnağa bindiren bir kol kullanılmıştı Bu düzenek tekerleklerin daha yavaş dönmesini ve yüksek manivela gücünün arabayı yokuş yukarı tırmandırmasını sağlıyordu Zincir çekişli Velo tipi araçtada bu şekilde üç ileri bir geri kasnağı vardı Çekişin kolaylıkla arka tekerleklere iletilmesi için motor her zaman arkaya ya da sürücünün altına konuyordu

* 1892-1897— Münih yüksek teknik okulu mühendislerinden Rudolf Diesel dizel motoru yaptı ve geliştirdi

* 1893 — Amerikanın ilk başarılı otomobili “duryea” , JFranck ve Charles Edgar Duryea tarafından yapılmıştır

* 1894 — İlk resmi otomobil yarışı düzenlenmiştir

* 1898 — Fransa Otomobil Kulübü (AFC) Paris’teki Les Tuiliers’in güneşli bahçelerinde ilk otomobil fuarını organize etmiştir

* 1902 — İstenildiğinde benzinli istenildiğinde elektrik motoruyla ilerleyebilen ilk aracı 27 yaşındayken Ferdinand Porsche yapmıştır 1902 yılında “Mixte-Wagen” adını verdiği aracı tanıtmıştır Viyanalı bir fayton üreticisi olan Ludwig Lohner ile birlikte çalışan Porsche 4 silindirli bir Daimler motoruna aküler, bir jeneratör ve elektrik motorları ekledi Bu haliyle Mixte benzinli motor stop edildiğinde bile akülerin çalıştırdığı elektrikli motorla ilerlemeye devam edilebiliyordu

* 1903 — Fransız Gustave LİEBAU ilk emniyet kemerini tasarladı ve patentini aldı

* 1904 — Kısa adı FIA olan Uluslararası Otomobil Federasyonu kuruldu

* 1905 — İsveçli mühendis Alfred Büchi egzoz gazlarından yararlanarak çalışan bir türbin vasıtasıyla dört silindirli bir motora aşırı hava yüklemeyi başardı

* 1905 — İlk 4WS ve 4WD sistemi Latil marka traktöre uygulandı

İlk 4WS ve 4WD sistemi Latil marka traktöre uygulandı

İlk 4WS ve 4WD sistemi Latil marka traktöre uygulandı

* 1905 — İlk tampon takılan araç İngilterenin Kilburn kentindeki Simms Manufacturing Co tesislerinde üretilen 20 HP gücündeki Simms-Welback marka araçtır Aynı yıl tamponun patentinin FR Simms tarafından alınmasına karşın aslında bu fikir yeni değildi 1897 yılında Moravya’daki İmperial Nesseldorf vagon fabrikasında yapılan çek malı Prasident marka otomobilin önüne tampon konmuş ancak Viyana yakınlarında yapılan denemelerde ilk 10 milden sonra tampon düştüğü için bir daha takılmamıştır

* 1908 — ABD’li Henry Ford T modeli adındaki ilk seri üretim otomobili yaptı İlk üretim bandı fikrinin de babası olan Ford 1913 de günde 1000 araba üretebiliyordu

* 1918 — İngiltere’de “ Royal aırcraft establıshment “ fabrikaları mekanik püskürtmeli dizel yakıt sistemini geliştirdi Böylece yüksek devirli dizel motorları oluşturularak hafif taşıtlarda kullanılmasına zemin hazırlandı

* 1919 — Avrupanın ilk seri üretim otomobili Type A Citroen tarafından piyasaya verildi Citroen aynı yıl dünyada ilk organize satış sonrası hizmetleri yapılandırdı

* 1920 — Voisin firması hidrolik olarak çalışan ABS’nin atası üzerine çalışmalar yaptı” Frenlemenin tekerlekleri kitlemesini önleyici donanımı ” tanımıylada Almanyada 671925 nosuyla ilk patentini aldı

* 1924 — Citroen dünyanın ilk çelik karasörlü otomobili B10’üretti

* 1924 — MAN’ın ürettiği bir kamyon direk enjeksiyonlu dizel bir motoru kullanan ilk vasıta oluyordu

* 1934 — Citroen seri olarak önden çekişli araç üretmeye başladı

* 1938 — Citroen Hidropnömatik süspansiyon sistemini icat etti

* 1938 — İsviçreli kamyon üreticisi Saurer ilk turbo motorlu kamyonu üretti

* 1938 — Klima’yı standart olarak kullanıma sunan ilk marka Studebaker Commander’dir

* 1938 — GM tasarımcısı Harley Earl ilk elektrikli cam sistemini Buick y’ye monte etti

* 1954 – Döner Pistonlu Motor (Rotary-Wankel motoru) Felix Wankel tarafından geliştirildi

* 1957 — İlk hız sabitleyicisi (cruis control) Imperial marka araçta kullanıldı

* 1958 — İsveç’teki Volvo Fabrikasında mühendis olan Nils Bohlin Üç noktalı emniyet kemeri olarak bilinen sistemin patentini aldı

* 1962 — İlk seri üretim turbo motorlu otomobil Chevrolet Corvair Monza tanıtıldı Daha sonra bu modeli Oldsmobile F85 Jetfire takip etti

* 1963 – Wankel motoru ilk kez NSU Spider marka araçta kullanıldı

* 1967 — İngiliz otomobil firması Jensen İlk ABS’yi otomobillerine uyguladı

* 1973 — Avrupa’da seri olarak turbo motorla üretilen ilk otomobil BMW 2002 oldu

* 1978 — Modern ilk ABS sistemi BMW 7 serisi ve Mercedes S serisinde uygulandı

* 1984 — Turbo üreticisi Garrett intercooler adını verdiği bir turbo soğutucusu geliştirdi Bu sayede türbine giren hava soğutularak turbonun performansı artırıldı

* 1986 — Çift turbo takılan ilk araç Porsche 959 oldu

* 1987 — Bosch ilk üretici olarak ABS sisteminin daha gelişmişi olan ASR sistemini piyasaya sürmüştür

* 1993 — Fiat Croma TdiD değişken geometrili turboyla donatılan ilk otomobil oldu Sistem düşük motor devirlerinde turbonun verimini önemli oranda artırıyordu

* 1995 — Bosch 1995 yılında ESP sistemini aktif sürüş emniyetini sağlamak üzere üretime almıştır Özellikle virajlarda ve ani yol değişikliklerinde ESP sistemi, yıldırım hızı ile motor, şanzıman ve frene müdahale ederek aracın savrulmasını önler

* 2004 — Çift turbo takılan ilk seri üretim dizel motorlu otomobil BMW 535d oldu

* 2005 — Mercedes üç turbolu v6 dizel motorla donatılmış konsepti Vision SLK 320 Cdi’yi Cenevre otomobil fuarında tanıttı.