Türkiye’de Fındık Üretimi ve Miktarı (Ton)

Dünyada ve Türkiye’de Fındık Üretimi 

Türkiye fındık üretimi açısından dünya çapında ilk sırada yer almaktadır. Tüm dünyanın fındık ihtiyacının büyük bir kısmını ( yüzde 70 ) karşılamaktadır. Ülkemizde fındık üretiminin tamamı karadeniz bölgesinde yetişmektedir. O nedenle burada karadeniz bölgesinde yer alan illerin fındık üretim miktarlarını vereceğiz.

Dünya Fındık Üretimi

Dünya üretiminin 75%’ini gerçekleştiren Türkiye, dünya fındık üretim ve ihracatında lider konumundadır. Türkiye dışında İtalya, İspanya, ABD, Azerbaycan ve Gürcistan diğer önemli fındık üretici ülkelerdir. Üretim sahaları devamlı gelişen Gürcistan ve Azerbaycan gibi ülkelerde fındık üretim alanları konusunda sağlıklı veriler almak mümkün olmamaktadır. Fındık Tanıtım Grubu tarafından bu ülkelerde yaptırılan profesyonel pazar araştırma raporlarına göre Gürcistan’da 2004 yılında 15.500 hektar olan fındık dikim alanlarının 2006 yılında 23.800 hektara yükseldiği ve toplam fındık üretimi yapılabilecek nitelikteki alan büyüklüğünün ise 70-85 bin hektar arasında olduğu belirlenmiştir. Özellikle son beş senede dikim sahalarında ve üretim miktarındaki artışlar resmi istatistiklere yansımamaktadır.

Dünyada Fındık Dikim Alanları

Dünya fındık üretim alanları incelendiğinde yıllar itibarı ile artış olduğu görülmektedir. Dünya fındık ekim alanları son yıllarda 800.000 Ha alanı aşmıştır. Türkiye başta olmak üzere İtalya, ABD ve İspanya’da fındık tarımı geniş ölçüde yapılmaktadır.

Dünya fındık üretimi 1960’lı yıllarda yaklaşık 250 bin ton civarında iken aradan geçen süre içinde %230 artarak son yıllarda 800 bin ton civarına yükselmiştir. Dünya fındık üretimin %70’ini Türkiye, %17’sini İtalya, %4’ünü ABD ve %3’ünü İspanya yapmaktadır.

Türkiye’de Fındık Üretimi 

Türkiye dünyanın en önemli fındık üretici ülkesi olup, dünya fındık üretiminin yaklaşık %70′ i tek başına Türkiye tarafından gerçekleştirilmektedir. Türkiye dışında fındık üreten ülkeler olarak İtalya, İspanya, ABD, İran ve Çin Halk Cumhuriyeti ile çok az miktarda olmak üzere Fransa, Yunanistan ve Rusya Federasyonu sayılabilir. Ancak bugün için İtalya dışında diğer ülkeler dünya ihracatında ülkemiz için önemli bir rakip olarak görülmemektedir.

Tablo 1’ de Türkiye’nin fındık üretimi verilmiştir (İGEME, 2010).

Ordu ili ülkemizdeki en önemli fındık üretim bölgesini oluşturmaktadır. Ordu bölgesi toplam kabuklu fındık üretimimizden yaklaşık % 30 oranında pay almaktadır. Bu bölgeyi sırasıyla Sakarya, Giresun, Düzce, Bolu ve Samsun bölgeleri izlemektedir (Tablo 2). 2009 yılında yaşanan sel, özellikle Doğu Karadeniz bölgesi fındık üretiminin olumsuz etkilenmesine neden olmuştur (İGEME, 2010).

Türkiye’ deki fındık dikim alanları Tablo 3’ te verilmiştir.

Fındık üretim alanları yıllar itibarıyle artıs göstermistir. Ordu, en büyük üretim alanına sahip olan ilimizdir. Onu Giresun, Samsun, Sakarya, Düzce, Trabzon ve Zonguldak izlemektedir.

Üretim Alanları ve Üretim Dönemleri

Türkiye’de fındık üretim alanları tarım bakanlığı istatistiklerine göre 639bin hektar olarak gösterilmektedir. Türkiye’de fındık üretimi Karadeniz Bölgesi’nde, doğuda Gürcistan sınırından, batıda İstanbul’a kadar uzanan sahil şeridinde 0 – 1000m arasında gerçekleştirilmektedir. Ülkemizde fındık tarımı yapılan bölgeler üç gruba ayrılmaktadır;

1. Standart Bölge

• Karadeniz’in doğusunda Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin illerini kapsamaktadır,
• Verim daha düşük, yıllara göre üretim dalgalanması daha fazladır,
• Üretim parselleri parçalı ve daha küçüktür,
• Arazi daha eğimli ve toprak kalınlığı daha azdır,
• Fındık bahçeleri daha yaşlıdır,
• Toplam Türkiye üretiminin 60%’ını kapsar.

2. Standart Bölge

• Doğuda Samsun’dan batıda Kocaeli’ye uzanan bölgede Sinop, Kastamonu, Zonguldak, Bolu, Düzce, Sakarya illerini kapsamaktadır,
• Parseller daha büyük ve verimlidir,
• Bahçeler daha genç ve düzenlidir,
• Toplam Türkiye üretiminin 40% karşılamaktadır.

3. Çerezlik Bölge

• 2 Standart Bölge haricinde, çeşitli illerde yapılan üretimdir,
• Üretilen fındığın kalitesi düşüktür,
• Üretildikleri il ve çevresinde tüketilmektedir,
• Rekolte tahminlerine ilave edilmemektedir.

Birinci standart bölge, Artvin, Rize, Trabzon, Giresun, Ordu illerinin sahil kesiminde dar bir şerit halindedir. Bu bölge aynı zamanda en eski fındık üretim bölgesi olarak bilinmektedir. Bu bölgede verim daha düşük, üretim dalgalanmaları da diğer bölgelere göre daha fazladır. Bunun nedenleri arasında arazilerinin eğimli olması ve buna bağlı olarak toprak kalınlığının az olması ayrıca fındık bahçelerinin gereğinden fazla yaşlı olması gelmektedir.

İkinci standart bölge, Samsun ilinin Terme ilçesinden başlayarak Kocaeli iline kadar devam eden sahil şeridini kaplamaktadır. Bu bölgede denize paralel yüksek dağlar bulunmadığından, fındık iç kısımlara kadar yayılmıştır. Bu bölgede fındık üretiminin geçmişi 40-50 yıla dayandığından bu bölgedeki bahçeler daha genç ve daha düzenli olup verim birinci standart bölgeye göre daha yüksektir. Ancak bu bölge standart fındık çeşidi yönünden zengin olmayan farklı tip ve çeşitte fındık türleri bulunmaktadır. Yine taban arazilerde taban suyunun yüksek olması ve drenaj koşullarının yetersiz olması nedeniyle yakın bir gelecekte fındık bahçelerinde lokal kurumaların meydana gelmesi kaçınılmazdır.

Çerezlik bölge, ülkemizin çeşitli illerine yayılmış olup üretildikleri il veya çevresindeki illerde tüketilmektedir (TZOB, 2007). Fındığın hasat olgunluğu, çeşitlere, iklim şartlarına ve sahilden iç kesimlere doğru değişiklik gösterebilmektedir. Bununla birlikte, hasat zamanı Karadeniz Bölgesinin sahil kolunda (0-250 m) 1-10 Ağustos, orta kolunda (250-500 m) 10-20 Ağustos ve yüksek kolunda (500-750 m) 20 Ağustos’tan sonraki dönemdir.