Ülser Hastalığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Sizden Gelen Soru:

Ülser hastalığı nedir?

Cevap:

Ülser Nedir ?

Ülser ; Mide veya duedenum (onikiparmak barsağı)’un mide asidi ve sindirim sıvıları (örneğin:pepsin) tarafından harabiyeti sonucunda meydana gelen doku kaybıdır.Doku kaybı asit pepsinin etkisiyle daha derinlere inebilir,enflamasyon dediğimiz yara meydana getirir.

Sıklığı nasıldır?

Toplumumuzda herhengi bir zamanda mevcut ülserli hasta (yeni geçiren veya geçirmiş) yüzdesi %2-6’dır. Duedenal (onikiparmak barsağı) ülseri , mide ülserine göre çok daha fazla görülür. Duedenal ülser 30-50 yaşları rasında daha sık olup , erkeklerde kadınlara göre 2-4 kat daha fazladır. Mide ülseri 60 yaşından sonra daha sık gözlenir ve kadınlarda daha çok görülür.

Ülser Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?

Ulser Ağrısı

En yaygın ve en rahatsız edici belirti ağrıdır. Ağ­rı, hafif açlık ağrısı ya da tırmalamadan bıçak batması gibi şiddetli düzeyler arasında değişir. Ağrının yeri değişik olabilmekle birlikte bazen göğüs kafesinin tam altında, ortada ve batıcı tarzdadır.Kimi zaman ağ­rının yeri parmağınızın ucuyla gösterilecek kadar ke­sindir; ama çoğunlukla ağrı, karnın alt kısmı, göğsün üst kısmı, omuz, kürek kemiğinin alt bölümü ya da doğrudan sırtta hissedilebilir.

Ağrı çoğunlukla yemekle ilişkilidir ki, bu; durumu daha da güçleştirir. Bazıları birkaç bisküvi veya süt alarak geçici bir rahatlık sağlayabilirler. Gece uyku­dan uyanma yine sık görülen belirtiler arasındadır. Uyanma, öğünlerin ve uykuya dalmanın zamanıyla bağlantılı olsa da ortalama olarak 02.00’dedir. Hemen her durumda az bir şey atıştırmak ağrıyı oldukça gi­derir; işte bu nedenle “ülseri besleme” terimi orta­ya atılmıştır.

Diğer belirtiler

Mide bulantısı, kusma ve iştah kesilmesi başta gelir. İştah kesilmesi çoğu kez özellikle de gastrik ül­serli daha yaşlı kimselerde kilo kaybına neden olur. Bir diğer sık belirti göğüs yanmasıdır (mide kayna­ması). Bu göğüs kemiğinin altında, derinden gelen sıcak bir yanmadır. Özellikle sırtüstü yatarken şiddetlenir ve mide suyunun ösofagusa geçmesi sonucu meydana gelen iltihaplanmaya bağlıdır. Bu olay ay­nı zamanda ağıza lezzetsiz ve acı bir sıvının gelme­sine de neden olur. İshal, peptik ülserlerde seyrek olarak görülür ve genellikle de başka nedenden dolayı ağrı meydana gelirse vardır.

Peptik ülserler, tedavi edilmeseler bile, kendilik­lerinden oluşup geçerler. Belirtiler, haftalar, aylar, hatta yıllarca sürebilir. Ancak, eğer tekrarlayıcı nitelikteyseler, belirtiler başlangıçta nispeten daha yu­muşak olduklarından ülser derece derece her hecmede ilerler ve ancak yıllar sonra bir doktora git­me gereği duyulur. Bazı kimselerde ise ülser tam an­lamıyla geçer; bu nedenle hiç tanısı konmamış birçok ülser vardır.

Benzer ağrının diğer nedenleri

Bütün ülserler aynı tip ağrı oluşturmadığı gibi, başka durumlarda da ülser ağrısı taklit edilebilir. Ağ­rınızın bazı özellikleri bize ipucu verse de, altında ya­tan nedeni anlamamıza yeterli değildir. Sindirim kanalında ya da komşusu olan bir organın hastalığın­da karnın üst bölümünde ağrı meydana gelir.
Daha önce sözedilen ösofagit’te peptik ülser ol­maksızın ağrı duyulur. Aside alışık olmayan ösofagus mukozası, gevşek kalan kardiadan yukarı geçen mide suyundan zarar görür. Gevşek kardianın neden­lerinden biri hiatus hernisi adı verilen mide fıtığıdır. Ösofagusun diyafram kasını geçtiği özel deliğin genişlemesi sonucu midenin üst bölümü buradan yu­karı çekilir, yani fıtıklanır.
Midenin ve duodenumun iltihaplanması (gastrit ve duodenit) da peptik ülser benzeri ağrıya neden ola­bilir. Bazı doktorlar da bunları akraba hastalıklar ka­bul ederek aynı tedaviyi uygularlar. Gastrit daha çok, aşırı alkol alımıyla ya da bazı ilaçları kullanmakla or­taya çıkabilir. Bu konu tedavi bölümünde daha ayrın­tılı ele alınacaktır.

Kalın bağırsaklardan kaynaklanan, kabızlığa veya aşırı Kasılmaya bağlı ağrı karnın (batın’ın) herhan­gi bir yerinde şiddetli olarak duyulur. Safra taşına bağlı ağrı sağ göğüs kafesinin altında ve peptik ül-serden daha şiddetli olarak duyulursa da doktorlar bu ikisini ayırırken tam anlamıyla emin olamazlar En­der olarak ağrı pankreastan köken alabilirse de da-ha şiddetli ve inatçıdır.
Göğüsle ilgili sorunları da gözardı etmemek gerekir. Bunların en önemlisi, kalp kasının yeterli kan alamamasından meydana gelen angina ağrısıdır. Gö­ğüs cidarının kaslarındaki zedelenmeler ve omurga kemiklerinden kaynaklanan ağrılar da önde ve orta­da ağrı meydana getirebilirler.

Ülser Komplikasyonları

1) KANAMA

Sindirim sistemi kanamalarının en büyük nedeni ülserdir. Daha önce hiç mide ağrısı şikayeti olmayan kişilerde bile görülebilir. Bu kişiler “kahve telvesi” renkli bir materyal kusarlar yada “katran renkli” siyah gaita dışkılarlar. Başka belirti olmadan, dışkısının siyah renkli olduğunu farkeden kişilerin mutlaka bir sağlık kurumuna acil olarak başvurması gereklidir. Kusma ve siyah renkli dışkı olmadan önce aniden fenalık gelmesi, soğuk soğuk terleme halinde üst gastrointestinal kanamadan kuşkulanılmalıdır.

2)PERFORASYON(MİDE DELİNMESİ)

Mevcut ülserin derinliğinin artması ve tüm mide duodenum katmanlarını geçerek delinmesidir. Mide asit-pepsin içeriğinin karın boşluğuna geçmesi sonucu aniden ve şiddetli bir ağrı oluşur. Karın tahta gibi sertleşir, kıpırdama ve yürüme ağrı nedeniyle zorlaşır. Tedavi genellikle ameliyattır.

3)TIKANMA

Özellikle akut ülserin doku ödemi (şişliği) meydana getirmesi ve uzun süredir derin ülserin olması sonucunda nedbe dokusu oluşması nedeniyle duodenum ve pilor kanalının daralması (stenoz) hatta tıkanmasıdır. Hasta yediği ve mide mide suyunun devamlı salgılanmaya devam etmesi sonucu mide içinde biriken, ileriye gidemeyen materyali kusar. Kusma bol ve süreklidir. Hasta yemek yese bile yiyecekler sindirilemediği için sürekli kilo kaybı mevcuttur. Teşhis biran önce yapılıp, ameliyat edilmelidir.

4)PENETRASYON

Ülserin komşu organa açılmasıdır.

ÜLSER TEŞHİSİ

Fizik muayene ve ultrason ile ülser herhangi bir işaret vermez. Ancak bize başka hastalıkları ekarte etme şansı verir.

Ülser tanısı üst sindirim sisteminin radyolojik tetkiki veya üst sindirim sistemi endoskopisi (özofagogastroduodenoskopi)ile konur.

Peptik ülser tanısı konulduğu zaman ilk sırada gelen neden olduğu için Helicobacter pylori bakterisinin varlığı genellikle hekim tarafından araştırılır.

Ülser Tedavisi

Eğer klinik bulgular peptik ülser varlığının gösteriyor ise, doktor tarafından verilecek tedavi uygulanmalıdır. Tedavi genellikle eğer mevcut ise Helicobacter pylori bakterisini öldürecek ilaçlar ile mide asit seviyesini azaltacak ilaçlar ve sindirim sistemini koruyacak ilaçlardan oluşur. Bu tedavi ülserinizi iyileştirir, ülser şikayetlerinizi geriletir ve ülserin tekrar nüks etme ihtimalinin azaltır.

Tüm ilaçlar doktorun önerdiği şekilde kullanılmalıdır.

Ülserin sebebi kullanılan NSAİ ilaçlar ise bu ilaçların kullanımından mümkün olduğunca kaçınılmalıdır yada NSAİ ilacı kullanmanızı gerekli görür ise doktorunuz beraberinde sindirim sisteminizi koruyacak ilaçlar verecektir. Yaşam tarzında yapılacak gerekli değişiklikler ülser şikayetlerinin kısa süre içerisinde düzelmesini hızlandıracaktır:

1-Sigara içilmemelidir.

2-Alkol kullanılmamalıdır.

3-Mide asit salınımını arttırdığı için kahve gibi içeceklerden kaçınılmalıdır.

4-Yiyecekler küçük ve sık öğünler şeklinde tüketilmelidir.