Zıt Anlamlı Kelimeleri Aynı Cümlede Nasıl Kullanırım?

Sizden gelen soru:

* Zıt anlamlı kelimeleri aynı cümlede nasıl kullanırım? *

Cevap:

Zıt Anlam Nedir?

Zıt anlamlı kelimeleri anlamca birbirinin karşıtı olan kelimelerdir.Örnek olarak; siyah-beyaz, uzun-kısa, aşağı-yukarı, ileri-geri, var-yok, gelmek-gitmek gibi kelimeler birbirinin zıt anlamlısıdır.

Zıt Anlamlı Kelimeleri Cümlede Kullanma

Son günlerde ısınan havalar birden bire çok soğudu.

Bu cümlede geçen “ısınan – soğudu” kelimelerinin anlamı birbirinin tam karşıtıdır.

Aşağıdaki örnek cümlelerde tıpkı bu cümledeki gibidir.

• Yazın başı pişenin kışın aşı pişer.
• Akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır.
• Tok, acın halinden anlamaz.
• İyi evlat babayı vezir, kötü evlat rezil eder.
• Akıllı düşününceye kadar, deli oğlunu everir.
• Kurunun yanında yaş da yandı.
• Koridorun dar olmasına karşın, odalar gayet geniş.
• Sağlam yumurtaları paketlere diz, çürük yumurtaları ise çöpe at.
• Yıllardır kâr eden şirket, sen gidince zarar etmeye başladı.
• Arabamın hem içini hem dışını güzelce yıkadım.
• Kimi gün güldük, kimi gün ağladık; koca bir ömrü tükettik.
• Basketçiler uzun, halterciler kısa boylu olur.
• Paraya az, morale çok ihtiyacımız var.
• Bu sınavda dört yanlış, bir doğruyu götürüyor.
• Bedenim yaşlandı, fakat ruhum hâlâ genç.

Aynı cümlede farklı kelimeleri kullanma;

• Her olaya ve duruma akılcı yoldan yaklaşmalısın.
• Her olaydan ve durumdan akılcı yoldan uzaklaşmalısın.
• Her olayda ve durumda akılcı yola yaklaşmamalısın.

Bu cümleleri incelersek, 1. cümledeki “yaklaşmalısın” kelimesi ile 2. cümledeki “uzaklaşmalısın” kelimesi anlamca birbirinin tam karşıtı yani zıt anlamlısıdır.

3. cümledeki “yaklaşmamalısın” kelimesi ise “yaklaşmalısın” kelime-sinin olumsuzudur.

Örnek Sorular ve Cevaplar

Örnek Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt an-lamlı kelimeler bir arada kullanılmamıştır?
A) Karışık duygular içindeydi; ağladıkça gülüyor, güldükçe ağlayası geliyor-du.
B) Daha dün geldin, yarın neden gide-ceksin?
C) Annem filme çok güldü, ama babam gülmedi.
D) Hayat böyle, biri gülerken diğeri ağlı-yordu.

Doğru Cevap: C
** Karşıt anlamlılık ilgisi, kelimenin cümlede kazandığı anlama göre belirlenir.

“Bu bozuk saati tamir etti-relim.” cümlesindeki “bozuk” kelimesinin karşıt anlamlısı sağ-lamdır; ama “Bozuk paraları bana ver” cümlesindeki “bozuk” kelimesin karşıtı “sağlam” değil “tüm”dür.

Örnek:
“Bayat – kısa – sıcak – yüksek” kelimelerinin karşıt anlamlılarını bulunuz.

Örnek Soru:
“Herkesle arası çok iyiydi, sıcak davranışlarıyla dikkat çekiyordu.” cümle-sinde altıçizili kelimenin zıt anlamlısıaşağıdakilerden hangisidir?
A) Soğuk bakışlarıyla insanlarla arasına mesafe koyuyordu.
B) Bugünlerde hava soğuk, dikkat etmen gerekir.
C) Havuzun suyu soğuk yüzmemiz mümkün değil.
D) Yemek o kadar soğuk ki bir tat alamadım.
Doğru Cevap: A