Bağımlı ve bağımsız değişken hakkında detaylı bilgi için tıklayınız. 

Örnek 1:

Eğer araştırıcı değişik miktarda suni gübre kullanılışının bir bitkinin büyümesine etkisini ölçmek isterse, bağımsız değişken (deneyin değişen faktörü olan) kullanılan suni gübre miktarı olur. Bağımlı değişkenler ise (bu deneyde etkilenen faktör olan) bitkinin yüksekliğinin veya kütlesinin büyümesinin ölçümü, kullanılan suni gübre tipi, bitkinin ne kadar zaman güneş altında kaldığı, bitkinin içinde yetiştirildiği kabın büyüklüğü vb. olur. Bitkinin yüksekliği veya kütlesi dışındaki bağımsız değişkenden başkaları, eğer kontrol edilmezlerse bağımlı değişkene etki eden diğer faktörleri gösterir.

Örnek 2:

Eğer bir ecza şirketi icin araştırıcı belli yeni bir deneylenen ilacın efektif dozunun semptomlarının şiddetine olan etkisini incelemek isterse bağımsız değişken semptomların şiddeti ve sıklılığı ölçümleri olacak ve bağımlı değişken ise uygulanan değişik doz miktarları olacaktır.

Örnek 3:

Sütün bozulmasına, sıcaklığın etkisini kontrollü deneyle gözlemlemek istiyoruz.

Aynı marka, aynı miktar, aynı hava ortamı vb. değişkenler aynı tutularak, özdeş iki kaba süt konulur.

1.kaptaki süt, 5 c’de, 2.kaptaki süt ise;30 c’de tutulsun.

Bağımlı değişken: sütün bozulması (veya üretilen bakteri sayısı),
Bağımsız değişken: sıcaklık,
Sabit tutulan değişkenler: süt miktarı, markası(cinsi), konulduğu kap, havası vb.

Örnek 4:

İletkenin boyunun ampül parlaklığına etkisi bunu deniyoruz. Bu deneyde bağımsız değişken yani bizim değiştirdiğimiz iletkenin boyu, bağımlı değişken yani bağımsız değişkene bağlı olarak değişen ampül parlaklığı, kontrollü değişken ise iletkenin cinsi ve kesiti.

Örnek 5:

Şekerli su ve tebeşir tozlu su amaç homojen mi heterojen mi olduğu, burada bağımlı değişken nedir?

Kontrol Grubu (Sabit tutulan değişken) => Su!
Bağımsız Değişken (Etkisi araştırılan,değiştirilen değişken) => Şeker veya tebeşir tozu!
Bağımlı Değişken (Etkilenen,cevap veren değişken) => Araştırmanın amacı homojenlik ya da heterojenlik!

Örnek 6: 

Uçak sayısı ile uçak başı üretim miktarı arasındaki ilişki nedir?

Uçak sayısı ile üretim miktarı arasında doğru orantı vardır. Uçak sayısı arttıkça uçak başına üretim miktarı da doğal olarak artar!

Kontrol Grubu (Sabit tutulan değişken) => Uçak!
Bağımsız Değişken (Etkisi araştırılan, değiştirilen değişken) => Uçak sayısı!
Bağımlı Değişken (Etkilenen, cevap veren değişken) => Uçak başı üretim miktarı şeklinde düşünülebilir!