Çömlek, çamur haline getirilen killi toprağın elle ya da çömlekçi çarkında şekillendirilmesiyle üretilen testi, vazo, küp gibi eşyalardır.

Çömlek yapımı Anadolu, Kuzey Suriye ve Kuzey Mezopotamya’da yaklaşık 8200 yıl önce ortaya çıkmış ve 2000 yıl gibi kısa bir sürede dünyaya yayılmıştır. Anadolu’da ilk çarklı çömlekçiliğe ait bulgulara günümüzden yaklaşık beş bin yıl önce ilk kez Kayseri dolaylarında, Alişar’da, Boğazköy’de ve Truva’da rastlanmaktadır. Osmanlı devrinde su küpleri, kavanozlar, su testileri gibi kaba eşya, sırlı ve sırsız pişmiş topraktan yapılmıştır.

Çömlek yapımında kullanılacak olan kil, içindeki taşlardan ayıklanarak el ya da çömlekçi çarkında şekillenmeye hazır hale getirilir. İstenilen şekil verildikten sonra balçığın suyunu kaybetmesi, sertleşmesi için ilk fırınlama yapılır. Çömlek içine konulan malzemenin dışarıya geçmemesi için veya süslemek amacıyla ihtiyaç duyulursa sırlanır ve sırrın sabitlenmesi için ikinci kez fırınlanır. Çömlek elle ya da kazıma yöntemiyle üzerine farklı renklerde kil sürülerek ya da içine boya karıştırılan sırlarla süslenir. Krem renk fon üzerine koyu yeşil, mor, lacivert, kobalt mavisi ve turuncu renklerle insan ve hayvan figürleri, çiçek motifleri, geometrik desen ve süslemeler yapılır.

Günümüzde çömlekten amacına göre değişik büyüklükte yemek tenceresi, tencere kapağı, su testisi, güveç, sütlaç kâsesi, yoğurt kâsesi, alabalık kiremidi, sarma taşı gibi ürünlerin yanı sıra dekoratif süs eşyaları da yapılmaktadır.

Eskişehir, Manisa, Bilecik, Nevşehir, Avanos, Adapazarı, Bursa, Balıkesir, Menemen, Kütahya, Konya ve Diyarbakır gibi birçok yerde çömlekçilik yapımına devam edilmektedir. Bilecik ilinin Pazaryeri ilçesine bağlı Kınık Köyü’nde çömlekçiliğe ilişkin şenlik düzenlenerek bu sanatın geniş kitlelere tanıtımı yapılmaktadır.

Daha detaylı bilgi: Çömlekçilik Mesleği