Mukoza veya sümükdoku bazı iç organlar ve dışarıya açılan boşluklarda en dış katmanı oluşturan, ektodermik kökenli, kaplayıcı, sümük (mukus) salgılayan zar. Epitelbir yapıdır. Emilim ve salgılamada görev alırlar.
 
Mukus vücudumuz tarafından günde 1, 1.5 litre kadar üretilir. Üst solunum yolları,akciğerler, sindirim sistemi (mide -bağırsak) servikal bölge gibi pek çok kısımda bulunur. İlk olarak bulunduğu bölgeleri nemli tutmak ve zararlı bakteriler,polen, toz, vs. gibi maddeleri tutmak gibi çok önemli işlevlere sahiptirler.

Üst solunum yolları ve nefes borusu, mukus adı verilen jel benzeri yapışkan bir sıvı ile kaplıdır. mukus, solunum yollarını nemli tutar. aynı zamanda akciğerlere ulaşabilecek zararlı maddeleri yakalar. mukusun yardımcısı olan silyalar, hareketli birer iticidirler. silyalar, üzerine yabancı maddeler yapışmış olan mukusu, yutağa doğru taşırlar. burada ise yutkunma refleksiyle birlikte yutulan yabancı maddeler mide asiti tarafından imha edilirler. ya da bu yabancı maddeler öksürük yoluyla yutaktan dışarı atılırlar. Şiddetli bir öksürüğün hızı saatte 960 km ye ulaşabilir. bu da solunum sistemini korumak için ne kadar ciddi güvenlik önlemlerinin alındığının bir delilidir.