Mahkeme Günü Nasıl Öğrenilir? İnternetten Öğrenme

Mahkemeler ve Davalar Artık İnternette

İnternet artık günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası olmuş durumda. İnternette sadec oyun oynayıp sosyal paylaşım ağlarında zaman geçirmiyoruz. İnternetten alışveriş yapabiliyor,banka işlemlerini gerçekleştirebiliyoruz hatta bir çok fatura işlemlerini internetten görebiliyoruz. Şimdilerde e-devlet uygulamalarından biride vatandaşlık için gereken bazı işlemleri internetten görebilmeyi sağlamaktır. Örneğin hakkımızda bir dava açılıp açılmadığını, açıldıysa nerede ne zaman mahkemenin görüleceğini öğrenebiliriz.

 UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi)

UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) ile duruşma tarihini ve dava aşamalarını öğrenmek için adliyelere gitmeye gerek kalmadan internetten öğrenebilirsiniz.

UYAP “e-devlet” sisteminin bir parçası olarak tasarlanmış ve uygulamaya sokulmuştur. UYAP tüm adli hizmetleri işlemleri ve süreçleri kapsayan komple bir e-devlet projesidir. Örneğin savcılıkta girilen veriler, mahkeme aşamasında, Yargıtay’da temyiz aşamasında ve kararın kesinleşmesi sonrası infaz aşamasında Ceza Tevkif Evlerinde kullanılmaktadır. Sonraki aşamalarda sadece ilgili birimle ilgili veriler sisteme aktarılmakta ve böylece zamandan ve iş gücünden tasarruf sağlanmaktadır.

UYAP e-Vatandaş Bilgi Sistemi; vatandaşa kaliteli, güvenli, etkin hizmetlerin elektronik ortamda ve bürokratik engellere takılmadan kolayca sunulmasını, vatandaşın, adli mekanizmalara internet üzerinden erişmesini ve dosyası hakkındaki kapak bilgilerini öğrenmesini sağlamaktadır.

UYAP ile vatandaşlarımızın artık duruşma tarihini ve dava safahatını öğrenmek için adliyelere gitmesine UYAP’ın işletimde olduğu yerlerde gerek kalmamıştır.

Amacımız, bilgi toplumunun bir parçası olarak, vatandaşımıza hak ettiği hizmeti hızlı, etkin ve güvenli bir şekilde sunmaktır. Yakın gelecekte e-İmza sahibi olan vatandaşların, zaman ve mekandan bağımsız olarak, online dava açma, yargılama sürecinde bulunan dosyalarına dilekçe ve evrak gönderme, harç ve masraf yatırma işlemlerini de yapabileceklerdir.

UYAP Vatandaş Bilgi Sitemi Kullanımı

İşletime geçen yargı birimlerinde işlem gören dosyaların sorgulanması için Vatandaş Bilgi Sisteminde yapılması gereken işlemler:

•  Yargı birimi (Adli Yargı, İdari Yargı, İcra) seçilir.
•  Güvenlik kontrolü ekranındaki resimde görülen karakterler yazılarak onaylanır.
•  Dava dosyasının bulunduğu İl ve Adliye listelerden seçilerek tamam butonu’na basılır.
•  Adliye, Mahkeme ve Mahkeme No seçilir. Tc Kimlik Numarası alanına taraf kendi TC kimlik numarası yazar.
•  Taraf; dosyanın numarasını, dava açılış tarihini, dava türünü, duruşma günü ve saatini, dosya karara çıkmış ise karar sonucunu, dosyanın taraflarını öğrenebilir.

UYAP; günümüzün gerekli tüm teknolojik gelişmelerini kullanarak, Adalet Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatının, bağlı ve ilgili kuruluşlarının, adli ve idari tüm yargı ve yargı destek birimlerinin donanım ve yazılım olarak iç otomasyonunu ve benzer şekilde bilgi otomasyonu sistemlerini kurmuş kamu kurum ve kuruluşları ile dış birim entegrasyonunu sağlayan ve e-Dönüşüm sürecinde e-Adalet ayağını oluşturan bir bilişim sistemidir. Bugün itibariyle UYAP ülkemizde Bakanlığımız teşkilatı ile yargı birimlerinin tamamında işletimde olup bu birimlerin her türlü yargısal, idari ve denetim faaliyetleri bu sistemle elektronik ortamda yürütülmektedir.

Elektronik imza alt yapısına uygun olarak geliştirilen UYAP ile merkezi bir bilgi sitemi kurulmuş ve bu sistemde yargı ve yargı destek birimleri arasında fonksiyonel tam entegrasyon sağlanmıştır. UYAP’ın tam entegrasyonu ve merkezi elektronik ortamda tutulan arşivi sayesinde, doğru ve tutarlı bilgi mevzuatın tanıdığı yetkiler çerçevesinde başta hâkim ve savcılar ile yargı personeli olmak üzere tüm kullanıcıların paylaşımına açılmıştır. Kullanıcılar bu bilgilere ihtiyaç duyduklarında hızlı ve kolayca ulaşabilmekte, keza, yargı birimleri de aralarında her türlü bilgi ve belge alış verişini elektronik ortamda ve anlık denebilecek kısa sürelerde gerçekleştirmektedir. UYAP’ta bilgi ve belgelerin son hali, değişmez ve güvenli bir şekilde veritabanında saklanmakta, yetkisiz erişimlere izin verilmemektedir.

Hâkim ve savcılarımız ile diğer personelimize bugüne kadar dağıtılan 39.800 e-imza UYAP’ta aktif olarak kullanılmaktadır.

UYAP kapsamında, bilgi ve belge alış verişini elektronik ortama taşımak için diğer kurum ve kuruluşların bilgi sistemleriyle entegrasyonlar gerçekleştirilmiştir. Bu sayede idarî ve yargısal süreçte mükerrer yapılan işlemlerle gereksiz uygulamaları, ara süreçleri ortadan kaldırmakta, sürat ve kolaylıklar sağlayarak, iş yoğunluğunu azaltmakta ve personel açığından kaynaklanan sıkıntıları en aza indirmekte, posta ve kırtasiye gibi masraflardan tasarruf sağlamaktadır. Elektronik ortamda haberleşme sayesinde haftalar süren yazışmalar bir iki saniyede yapılabilmektedir. 2008 yılında Türk Adalet Bakanlığının bir genelgesi ile zorunlu hale getirdiği adli yazışmaların elektronik ortamda yapılması ile milyonlarca Euro tasarruf sağlanmıştır. Bilişim teknolojileri sayesinde adli birimlerin performansının ölçümü, kaynakların etkin dağıtımı yapılabilmekte, elektronik dosyalama sayesinde adli bilgi ve belgeler güvenli ortamda saklanabilmektedir.

Bu çerçevede UYAP ile entegrasyon sağlanan Adli Sicil Bilgi Sistemi’nden sabıka kayıtları, MERNİS’ten nüfus kayıtları ve Adres Kayıt Sistemi’nden adres kayıtları, POLNET’ten ehliyet kayıtları, Merkez Bankasından döviz kurları, TAKBİS’ten tapu ve kadastro kayıtları yargı birimlerince otomatik olarak anında alınabilmektedir.

Vatandaşların adres kayıtlarına yargı birimlerince on-line olarak anında ulaşabilmelerinin sağlamasıyla, tebligat yapılamaması ya da aranan kişilerin bulunamaması gibi olumsuz durumların önüne geçilerek davaların gereğinden fazla uzamaması ve çeşitli mağduriyetlerin önlenmesi açısından önemli bir adım atılmıştır.

Gümrük Müsteşarlığı birimleri için UYAP Kurum Portalının kullanımına açılması süreci gerçekleştirilmiştir.

SGK birimleri ile yargı birimleri arasındaki veri alış verişinin elektronik ortamda yapılması ve SGK sistemi üzerinde UYAP kullanıcıları tarafından yapılan online sorgu sayısı günlük 75.000 adede ulaşmıştır.

PTT entegrasyonu sonucu tebligatların aşamaları UYAP’tan takip edilebilmektedir.

Kolluk kuvvetleri tarafından, aranan (hakkında yakalama emri ya da tutuklama kararı bulunan) kişilerin sorgusunun doğrudan UYAP’tan yapılabilmesi için UYAP ile KİHBİ entegrasyonu sağlanmıştır.

Kolluk kuvvetlerinin UYAP’tan aranan kişiler sorgusunu yapabilmesi sayesinde, ara süreçler ortadan kaldırıldığından her iki tarafta emek, kırtasiye ve posta gibi masraflardan tasarruf sağlanmış ve en önemlisi daha önce kayıtlardaki uyumsuzluklar nedeniyle vatandaşların mağdur olmalarının önüne geçilmiştir.

Yargı birimlerince araçların trafik sicil kayıtlarına “Hak Mahrumiyeti” ekleme ve kaldırma işlemlerinin elektronik ortamda yapılabilmesi ve araç hak mahrumiyeti ve sakınca bilgilerinin elektronik ortamda paylaşılması için Emniyet Genel Müdürlüğünün Araç Kayıt Sistemi ile gerçekleştirilen entegrasyon uygulamaya konulmuştur. Araçların tescil kayıtlarına haciz ve yakalama gibi şerhlerin doğrudan yetkili UYAP kullanıcıları tarafından konulması ve kaldırılması sağlanmış, bunun sonucu olarak ara süreçler ortadan kaldırılmış ve kolluk tarafında bu işle uğraşan pek çok memur açığa çıkmıştır.

Sadece UYAP Online Takyidat Sisteminin, faaliyete geçtiği 2009 Haziran ayından itibaren yapılan 50 milyon sorgunun personel, kırtasiye, enerji zaman kazancı göz önüne alınmadan sadece 4,5 TL posta gidiş, 4,5 TL posta geliş olmak üzere toplam 9 TL posta masrafı üzerinden yapılan tasarruf hesaplandığında 1 yılda sadece bu kalemden yaklaşık 450 milyon TL tasarruf yapılmıştır.

Bu tasarrufu bütün kalemleriyle ve ara süreçlerin ortadan kaldırılarak yargı sürecinin hızlandırılması, insan unsurundan kaynaklanan hataların önüne geçilmesi, emek, kırtasiye, enerjiden tasarruf sağlanması, yargıya getirilen kalite, şeffaflık ve verimlilik olarak değerlendirildiğinde yapılan işin ne kadar isabetli olduğu ortaya çıkacaktır.

UYAP ile Anayasa Mahkemesi arasında da elektronik ortamda veri alış verişi sağlanmış,  UYAP ile Yargıtay Bilgi Sistemi arasında gerçekleştirilen entegrasyon ile temyiz edilen dosyaların sistem üzerinden Yargıtay’a gönderilmesi ve geri dönüşü sağlanmaktadır. Yargıtay’ın UYAP Sistem Merkezi, Yüksek Seçim Kurulu-SEÇSİS’in ise UYAP bilişim ağı alt yapısını kullanabilmesi sağlanmaktadır.

UYAP Avukat Bilgi Sistemi (Avukat Portalı)

UYAP Avukat Bilgi Sistemi (Avukat Portalı) sayesinde, avukatlar bürolarından internet üzerinden sistemdeki vekâleti bulunan dava dosyalarını (vekâleti bulunmayan dava dosyalarını da yine sistem üzerinden ilgili hâkiminden onay alarak) inceleyebilmekte, bu dosyalardan suret alabilmekte; elektronik imza ile sistemdeki dava dosyalarına evrak katabilmekte, yeni dava dosyası açabilmekte ve harç ödeyebilmektedirler. Buna göre avukatlar bu bilgi sitemi sayesinde duruşmaya girme dışında adeta tüm işlerini bürolarından yapabilir hale gelmişlerdir.

Vatandaş Bilgi Sistemi (Vatandaş Portalı) 

Vatandaş Bilgi Sistemi (Vatandaş Portalı) sayesinde ise vatandaşlar internet aracılığıyla T.C. kimlik numaralarını kullanarak UYAP kapsamında adli ve idari yargı birimlerinde görülmekte olan dava dosyalarının belli başlı safahat bilgilerini (dava konusunu, değerini, taraflarını, duruşma günlerini, dosyanın hangi aşamada olduğunu, karar verilip verilmediğini, temyiz’den dönüp dönmediğini gibi) görebilmektedirler. Ancak bu sistemde bilgi güvenliği bakımından vatandaşlara dosyadaki hiçbir belge açılmamaktadır. İşte bu nedenle, vatandaşların avukatlarda olduğu gibi internet üzerinden e-imza ya da mobil imza ile UYAP Vatandaş Portalına bağlanarak yeni dava dosyası açabilmeleri, harç ödeyebilmeleri, yetkileri dâhilinde sistemdeki dava dosyalarını ayrıntılarıyla inceleyebilmeleri, dava dosyalarına evrak katabilmeleri ve bu dosyalardan suret alabilmeleri için UYAP Vatandaş Portalına e-imza ve mobil imza ile erişim çalışmaları tamamlanarak vatandaşların kullanımına açılmış, ayrıca e-Devlet kapısı ile de entegrasyonu sağlanmıştır.

UYAP SMS Bilgi Sistemi (http://www.sms.uyap.gov.tr/) ile de dava dosyaları ve icra takibi bilgileri de dâhil olmak üzere sistemde yapılan işlemler ile ilgili uyarı, veri ve duyurular, kısa mesaj (SMS) aracılığı ile kullanıcılara sunulabilmektedir. Ayrıca soruşturma ve dava dosyalarındaki taraflara yargı birimlerine gelmeleri için tebligat gerektiren durumlarda UYAP SMS Bilgi Sistemi kullanılarak UYAP ekranlarından SMS gönderilebilmektedir.

Kullanıcılar, dilerlerse anlık sorgulama ile istedikleri bilgilere ulaşabilmekte ya da sisteme kaydolarak (abonelik sistemi) sorgulama yapmaksızın bilgilerin SMS yolu ile kendilerine gelmesini sağlayabilmekteler.

Vatandaşların UYAP SMS bilgi sistemine abone olması için TC kimlik numarasını yazdıktan sonra “abone” yazarak 4060 göndermesi yeterlidir.