Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Niçin Kuruldu?

Mustafa Kemalin ulusal kültürün oluşması için zorunlu gördüğü tarih ve dil çalışmalarını yürütmek, dil devrimini gerçekleştirmek amacıyla iki ayrı dernek kurulmuştu: Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu.

Bu kurumlar çalışmalarını sürdürürken, elde edilen verilerin bilimsel açıdan değerlendirilmesine, bu alanlarda uzmanlara ve öğretmenlere gereksinim duyuyor, böyle bir akademik yapıdan yoksunluk kendini hissettiriyordu.

Bu gereksinimi gidermek için, 1935 yılında, Başkent Ankara’da, adını doğaldan doğruya Mustafa Kemal’in koyduğu Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin kurulmasına karar verilmişti. Kuruluş yasası TBMM’de görüşülürken, Millî Eğitim Bakanı Saffet Arıkan, bu fakültenin kuruluş amacını şöyle belirtmişti:

“Atatürk’ün yüksek dehasından doğan ve kendi kutlu eliyle yaratılan tarih ve dil devinimi, bunlara bağlı olan arkeoloji ve coğrafya bilgileri için Ankara’da bir fakülte açılacaktır. Bu fakülte, bu bilimleri öğretecek, üretecek ve olabildiğince kısa bir süre içinde bilim dünyasının gözü önüne bu hakikatleri sermeye çalışacaktır.”

Fakültenin kuruluşunu öngören 2795 sayılı yasanın gerekçesinde ise iki ayrı gereksinme vurgulanmıştı:

“Başkentte, bir yönden Türk kültürünü bilgi yöntemi ile işleyecek bir inceleme ve araştırma kurumu; öte yandan ortaöğretim kurumlarımıza, ulusal dil ve tarihimizin bilimsel ve en yeni anlayışlarına göre hazırlanmış öğretmen yetiştirmek…”

Böylece, 9 Ocak 1936’da Mustafa Kemal’in de katıldığı büyük bir törenle açılan Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, bilimsel araştırmalar yapma ve yaymanın dışında. Tarih Kurumu ile Dil Kurumu’nun çalışmalarını da bir arada değerlendirip senteze varmaya da çalışacaktı.

1936 yılında 195 öğrenci ile öğretime başlayan Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 13 Haziran 1946’ya kadar Millî Eğitim Bakanlığına bağlı olarak faaliyet göstermiş, bu tarihten itibaren 4936 sayılı Üniversiteler Kanunu ile Ankara Üniversitesi’nin bünyesinde yer almıştır.