Türkiye’nin En Büyük Tarihi Eserleri Nelerdir?

Tarihi Zenginlikleri İle Türkiye

Anadolu toprakları çok eski zamanlardan beri insanların yerleştiği yerlerden biri olması bir çok uygarlığın bu bölgede yaşamalarının ve aynı zamanda bir çok tarihi eser bırakmalarının nedenidir. Bu bakımlardan ülkenin her yanında tarihi eserlere rastlamak mümkündür.

Tarihi açıdan çok zengin olan bu topraklarda bulunan başlıca eserler aşağıda verilmiştir. Gerçi hepsi bu kadar değil ama bunlar önem bakımından önde gelmektedir.

UNESCO’nun dünya miras listesinde Türkiye’den 16 eser yer alıyor. İşte o eserler;

Kapadokya ve Göreme Milli Parkı

Kapadokya ismi “Güzel Atlar Ülkesi” anlamına gelmektedir. 60 milyon yıl önce oluşan Kapadokya, aslında yanardağların bir eseridir. Erciyes ve Hasandağı isimli yanardağlar tarafından püskürtülen lavların ve küllerin rüzgar ve yağmurun aşındırması sonucunda oluşmuştur. Bu aşındırma süresi milyonlarca yıl ile ifade edilmektedir.

UNESCO Dünya Miras Listesi’nde bulunan yerler arasında, Göreme Milli Parkı, Karain Güvercinlikleri, Derinkuyu ve Kaymaklı Yeraltı Şehirleri, Karlık Kilisesi, Yeşilöz Theodoro Kilisesi ve Soğanlı Arkeolojik Alanı yer almaktadır.

Kapadokya ilk olarak Hititler’in yaşadığı bir bölgeydi ve daha sonraları Hristiyanlar buralarda yaşamaya başlamıştır. Putperestlerden kaçan hristiyanlar bu bölgedeki kayalara oyulan evlerde yaşamışlardır.

Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası

Unesco tarafından ülkemizden Dünya Mirasına kabul edilen ilk mimari yapı Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası’dır. Sivas ilimizin Divriği ilçesindeki yer alan  tarihi cami Divriği Ulu Camii ve hastane olan Darüşşifası 1228–29 yıllarında yapılmıştır. Aynı tarihte yapılan bu iki yapıdan cami Mengücekli beyi Ahmed Şah tarafından yapılmıştı. Dârüşşifa hastanesi ise Ahmed Şah’ın eşi Turan Melek tarafından Ahlatlı Muğis oğlu Hürrem Şah isimli bir mimara yaptırılmıştır.

İstanbul

1985 yılında UNESCO tarafından İstanbul’un tarihi bölgeleri Dünya Miras Listesi’ne alındı. Fakat bu tarihi yerler gerektiği korunmadığı için İstanbul’un Dünya Miras Listesi’nden çıkarılması gündeme gelmiştir.

Dünya Miras Listesi’nde yer alan İstanbul’un tarihi yerleri ise şöyledir;

• Zeyrek Camii ve çevresi
• Süleymaniye Camii ve çevresi
• Sultanahmet ve çevresi (Sultan Ahmet Camii, Ayasofya, Topkapı Sarayı, Küçük Ayasofya Camii, Haseki Hamamı)
• İstanbul’un kara surları

Hattuşaş

Hattuşaş ismi Hititçede karşılığı “gümüş” anlamına gelir. Unesco Dünya Mîras Listesi’ne 28 Kasım 1986 yılında giren Hattuşaş, Çorum ilimizde yer almaktadır. Çorum ilinin Boğazkale ilçesinin 4 km doğusunda ve Sungurlu ilçesinin 22 km güney doğusunda yer almaktadır.  Hitit İmparatorluğu’nun MÖ 17. ile 13. yüzyılları arasında tunç çağının başkentiydi.

Nemrut Dağı

Unesco Dünya Mîras Listesi’ne 1987 yılında girmiştir. Adıyaman’ın Kahta İlçesi’nde yer alan Nemrut Dağı, 2150 metre yüksekliğindedir. Helenistik Dönemin en görkemli kalıntılarından birisi olan Nemrut Dağı’nda Kommagene Kralı I. Antiochos’un tanrılara ve atalarına minnettarlığını göstermek için yaptırdığı mezarı, anıtsal heykelleri ve benzersiz manzarası bulunur. Antiochos’un tümülüsü ve dev heykelleri, Arsameia (Eskikale), Yenikale, Karakuş Tepe ve Cendere Köprüsü Milli Park içerisinde kalan kültürel değerlerdir.

Pamukkale-Hierapolis

Denizli ilimizde yer alan Pamukkale, Türkiye’nin en bilindik kültürel miraslarından biridir.  Bu bölgede yer alan oksit suların oluşturduğu travertenlerin yanı sıra erken Hristiyanlık ve geç Helenistik dönemlerine ait kalıntılar yer alıyor. Ayrıca bir çok hastalığa iyi geldiği düşünülern şifalı suları ile de ünlüdür.

Antik kentlerden biri olan Hierapolis de (Yunanca:’kutsal şehir’) bu listede yer almaktadır. Hz. İsa aleyhisselam’ın havarilerinden birisi olan Aziz Filipus’un burada öldürülüğü biliniyor ve bu yüzden dini açıdan kutsal kabul ediliyor.

Ksantos ve Letoon Antik Kentleri

1988 yılında Unesco Dünya Mîras Listesi’ne giren Ksantos ve Letoon Antik Kentleri, Fethiye yakınlarında yer alır. Zeus’tan hamile kalan Leto’nun anısına Letoon kentinin kurulduğu rivayet edilir. Ksantos kenti ise Antik Çağda Likya’ya başkentlik yapmıştır.

Troya Antik Kenti

Dünyaca ünlü bir antik kent olan Troya, 1998 yılında Unesco Dünya Mîras Listesi’ne girdi. M.Ö. 3000-2500 yıllarında görülen ilk yerleşim M.Ö. 85 – M.S. 8. yüzyıla tarihlenen Roma Dönemi ile sona ermektedir. Homeros tarafından yazıldığı sanılan iki manzum destandan biri olan İlyada’da bahsi geçen Troya savaşının geçtiği antik kent. Antik İda Dağı’nın (Kaz Dağı) eteklerinde, Çanakkale il sınırları içinde yer alır.

Safranbolu Şehri

Safranbolu şehrimiz 1994 yılında UNESCO listesine alınmıştır. Karabük ilimizde yer alan bu şehrin geçmişi çok eski tarihlere dayanmaktadır. Safranblo şehri özellikle Türk kentsel tarihinin en önemli eserlerindendir. Şehrin ahşam yığma evleri ve anıtsal yapıları nedeniyle Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır.

Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi

Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi 2011 yılında UNESCO Dünya Miras Listesine alınmıştır. 16. yy.’da Sultan II. Selim adına yaptırılan Selimiye Camii ve Külliyesi, İstanbul’dan önce Osmanlı’nın başkenti olan Edirne’de yer almaktadır. Dünyaca ünlü mimarımız olan Mimar Sinan!ın ustalık dönemi olan bu eser, hem sanatsal hemde yaratıcılık açısında bir başyapıt olarak kabul edilir.

Çatalhöyük Neolitik Kenti

Çatalhöyük kenti 2012 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır. Konya ilimizin Çumra ilçesi sınırlarında yer alan bu kent, yaklaşık 14 hektarlık bir alan üzerinde yer almaktadır. Çatalhöyük Neolitik Kenti, yerleşik hayata geçiş, avcılık ve tarımın başlangıcı gibi değişimlere tanıklık etmiştir. Çatalhöyük Neolitik Kenti, Doğu Höyüğü ve Batı Höyüğü olmak üzere iki höyükten oluşmaktadır.

Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı

Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı 2014 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır. İzmir ilimizin Bergama ilçesi sınırlarında yer alır. Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı Helenistik, Roma, Doğu Roma ve Osmanlı Dönemlerine ait katmanlardan oluşmaktadır. Dokuz bileşenden oluşmaktadır ve bunlar şöyledir;

1. Pergamon (çok katmanlı kent),
2. Kibele Kutsal Alanı,
3. İlyas Tepe,
4. Yığma Tepe,
5. İkili,
6. Tavşan Tepe,
7. X Tepe,
8. A Tepe
9. Maltepe Tümülüsleri

Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu

Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu ismi ile 2014 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınan bu köy, Bursa ili sınırlarında yer almaktadır. Bursa ili Osmanlı İmparatorluğunun ilk başkentidir ve bu şehri şekillendiren bu külliyeler olmuştur. Bu örnek kent modeli daha sonra kurulan Osmanlı-Türk kentleri için de örnek olmuştur.

Toplamda 6 bileşenden oluşuyor ve bunlar;

1. Orhangazi Külliyesi,
2. Hanlar Bölgesi,
3. Hüdavendigar (I. Murad) Külliyesi,
4. Yıldırım (I. Bayezid) Külliyesi,
5. Yeşil (I. Mehmed) Külliye,
6. Muradiye (II. Murad) Külliyesi
7. Cumalıkızık Köyü

Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri

Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri 2015 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır. Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri şeklinde iki bileşenden oluşuyor. Diyarbakır il sınırları içerisinde yer almaktadır. 7 bin yıllık bir tarihe sahip olan Diyarbakır Kalesi günümüze kadar orjinalliğini korumuştur. Hevsel Bahçeleri ise 8 bin yıldır halkın kullanımına açık bir bahçe olarak 30’dan fazla uygarlığın izlerini taşır.

Efes

2015 yılında Dünya Miras Listesine giren “Efes” İzmir il sınırları içerisinde yer almaktadır. Helenistik, Roma, Doğu Roma, Beylikler ve Osmanlı dönemleri de dahil olmak üzere 9 bin yıl boyunca yerleşim yeri olan Efes, antik dönemin en önemli merkezlerinden biridir. Kültürel ve ticari bir merkez olmasının yanı sıra tarih boyunca liman kenti olma özelliğini korumuştur.

Dört farklı bileşenden oluşur. Bunlar;

1.  Çukuriçi Höyük,
2. Ayasuluk Tepesi (Selçuk Kalesi, St. John Bazilikası, İsa Bey Hamamı, İsa Bey Camii, Artemision),
3. Efes Antik Kenti
4. Meryem Ana Evi

Ani Arkeolojik Alanı

2016 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne giren Ani Arkeolojik Alanı, Kars ili sınırları içerisinde yer almaktadır. İpek Yolu yerleşimlerinden birisi olan Ani Arkeolojik Alanı, Erken Demir Çağından 16. yüzyıla kadar yerleşimin  olduğu bir bölgedir.

Unesco Hakkında

UNESCO’nun açılımı Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü şeklindedir. UNESCO bütün insanlığa ait ortak değerleri korumak amacıyla kurulmuştur. Bu kapsamda dünya genelinde kültürel varlıkları ve doğal varlıklar tanıtmak, korumak ve yaşatmak amacını güder.

Doğal oluşumlar, sitler ve anıtlar uluslararası önem taşıyor ise ve korumaya değer görülüyorsa UNESCO tarafından “Dünya Mirası” statüsüne alınmaktadır. Türkiye’de UNESCO’ya üye devletler arasında yer almaktadır.Türkiye’nin bugüne kadar UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 16 adet varlığı alınmıştır.