Sizin sorunuz:
13 yaşındayım 60 kilo ve neredeyse 160 cm boyundayım kilolu olduğumun farkındayım ancak bu yaşta diyet olmayacağını bildiğim evden sık sık çıkıp egzersiz yapamayacağım için de kilo aldığımı düşünüyorum ne yapabilirim?
Cevap:
Henüz gelişim çağında olan çocukların diyet yapması doktorlar tarafından önerilmemektedir. Çünkü yapılacak diyetler henüz gelişimini tamamlamamış çocuklar üzerinde kalıcı hasarlar bırakabilir. Ancak bu yaşlardaki çocukların diyetisyen kontrolünde diyet yapması doğru olur.
Eğer diyetisyene gidemiyorsanız ve kilo vermek istiyorsanız size bir kaç öneri sıralayacağız. Bu önerilere kulak asmanız halinde diyet yapmadan zamanla kilo vereceksiniz.
Kilo Vermek İçin Yapılması Gerekenler
Öncelikle beslenmenize dikkat etmeniz gerekmektedir. Özellikle kilo aldıran ve yememeniz gereken gıdalara çok dikkat etmelisiniz. Bu gıdaları Glisemik İndeksi yüksek olan gıdalar olarak özetleyebiliriz. Bu gıdaların başında ise şekerli her türlü yiyecek ve içecekler gelir.
Glisemik İndeks (GI) Nedir?
Besinlerin vücuttaki kan şekerini yükseltme kapasitesine glisemik indeks denir. Kan şekerini hızlı bir şekilde yükselten besinler glisemik indeksi yüksek besinlerdir, yavaş yükselten besinler ise kan şekerini yavaş yükselten besinlerdir. Şekerli yani glisemik indeksi yüksek gıdalar yediğinizde çok çabuk sindirirsiniz ve çabuk bir şekilde bir daha acıkırsınız ve sürekli yemek istersiniz. Bu yemelerin sonucunda ise kilo almak kaçınılmaz olur. Glisemik indeksi düşük besinleri ise kan şekerini dengede tutarak geç acıkmanızı sağlar ve vücudun yağ depolayarak kilo almasını önler.
Bunları yemeyin: İlk olarak ise ekmeği azaltmalı ve hatta mümkün ise bırakmalısınız. Çünkü kilo almanın en birinci sebebi ekmektir. Ekmeğin de glisemik indeksi çok yüksektir. Ekmeğin yanı sıra işlenmiş gıdalardan olan sucuk, sosis, salam, yağda kızarmış yiyecekler, pakete girmiş yiyecekler, gazlı içecekler, her türlü diyet yiyecek ve içecekler terkedilmelidir. Bununla birlikte hamur işi börekler, çörekler, kekler vs. bırakılmalıdır.
Bunları yiyin: Kahvaltıda zeytin, peynir, yoğurt, yumurta, tereyapı, domates, salatalık, biber gibi sağlıklı besinler tüketilmedir. Yemekler ise bitkisel yağlardan değil zeytinyağı yada tereyağı gibi sağlıklı yağlarla yapılmalıdır. Bu yağlarında yüksek ateşte yakılmamasına özen gösterilmelidir. Et, balık ve baklagillerin tüketilmesine özen gösterin. Yemeklerin yanında ev yapımı yoğurt yada ev yapımı turşu yenilmelidir. İçecek olarak ise ev yoğurdundan yapılmış ayran, şalgam suyu veya doğal maden sularından içilebilir. Meyvelerde şeker içerdiği için özellikle kavun ve karpuz gibi şekerli meyveleri çok fazla tüketmeyin.
Bunları yapın: Egzersiz yapamıyorum demek bahane değildir. En azından günde yarım saat yürüyüş yapmanız gerekir. Kilo vermek için günde yarım saat yürüyüş yapmanız egzersiz için yeterlidir.
Glisemik İndeksi Yüksek, Orta ve Düşük Gıdalar
Glukozun Gİ’i 100 kabul edilerek hesaplanmıştır.
- Gİ > 70 ise yüksek kabul edilir,
- Gİ 56-69 arasında ise orta kabul edilir,
- Gİ < 55 ise düşük Gİ kabul edilir.
Yüksek GI’li gıda / ürün | ||||
Mısır şurubu | 115 | Bira * | 110 | |
Glikoz (dekstroz) | 100 | Glikoz şurubu | 100 | |
Modifiye nişasta | 100 | Buğday şurubu, pirinç şurubu | 100 | |
Kızarmış patates | 95 | Maltodextrin | 95 | |
Patates unu (nişasta) | 95 | Fırında pişmiş patates | 95 | |
Pirinç unu | 95 | Glutensiz beyaz ekmek | 90 | |
Patates unu | 90 | Pişmiş Havuç | 85 | |
Pirinç pilavı | 85 | Mısır gevreği | 85 | |
Kereviz | 85 | Şalgam (pişmiş) | 85 | |
Mısır nişastası | 85 | Patlamış pirinç | 85 | |
Patlamış mısır (şekersiz) | 85 | Pirinç sütü | 85 | |
Puding | 85 | Beyaz buğday unu | 85 | |
Beyaz sandviç ekmeği | 85 | Patates püresi | 80 | |
Kuru bakla, pişmiş | 80 | Muhallebi | 75 | |
Tatlı sukabağı | 75 | Pirinç unundan ekmek | 70 | |
Karpuz | 75 | Bisküvi | 70 | |
Somun beyaz ekmek | 70 | Kolalı içecekler | 70 | |
Çikolata normal şekerli | 70 | Kruvasan | 70 | |
Mısır unu | 70 | Süpürge darısı | 70 | |
Mayasız ekmek (beyaz un) | 70 | Pirinç | 70 | |
Melas | 70 | Haşlanmış patates | 70 | |
Şekerli tahıl ezmesi | 70 | Muz, pişmiş | 70 | |
Patates cipsi | 70 | Kahverengi şeker | 70 | |
Beyaz şeker (sakaroz) | 70 | Reçel, şekerli | 65 | |
Kahverengi ekmek mayalı | 65 | Marmelat şekerli | 65 | |
Akçaağaç şurubu | 65 | Müsli şeker veya ballı | 65 | |
Mars ®, Sneakers ®, vb | 65 | Ayva tatlısı | 65 | |
Ananas | 65 | Çavdar ekmeği | 65 | |
Kuru üzüm (kırmızı ve altın) | 65 | Tatlı mısır | 65 | |
Kaynamış patates (kabuklu) | 65 | Tam buğday ekmeği | 65 | |
Tatlı patates | 65 | Muz, olgun | 60 | |
Buharda pişmiş patates | 65 | Durum buğday irmiği | 60 | |
Kayısı konserve şekerli | 60 | Dondurma (şekerli) | 60 | |
Kestane | 60 | Uzun taneli pirinç | 60 | |
Bal | 60 | Kavun* | 60 | |
Lasagna (sert buğday) | 60 | Yulaf ezmesi, yulaf lapası | 60 | |
Mayonez, şekerli endüstriyel | 60 | Pizza | 60 | |
Toz çikolata,şekerli | 60 | Tereyağlı kurabiye | 55 | |
Kokulu pirinç (jasmine. ..) | 60 | Malta eriği | 55 | |
Bulgur pilavı | 55 | Mango suyu, şekersiz | 55 | |
Üzüm suyu, şekersiz | 55 | Nutella®, Sarelle® vb | 55 | |
Ketçap | 55 | Şeftali, konserve, şekerli su içinde | 55 | |
Hardal, şekerli | 55 | Spagetti (iyi) pişmiş | 55 | |
Sushi | 55 | |||
Kırmızı pirinç | 55 | |||
Orta Gi’li gıda / ürün | ||||
Basmati pirinci | 50 | Elma suyu, şekersiz | 50 | |
Kızılcık suyu, şekersiz | 50 | Kahverengi pirinç | 50 | |
Kivi* | 50 | Yer elması | 50 | |
Makarna(Durum Buğdayı) | 50 | Tam irmik | 50 | |
Müsli, şekersiz | 50 | Mango | 50 | |
Ananas suyu, şekersiz | 50 | Trabzon hurması | 50 | |
Tam buğday makarnası | 50 | Muz, (ham) | 45 | |
Kahverengi basmati pirinci | 50 | Capellini pasta,makarna | 45 | |
Hindistan cevizi | 45 | Kızılcık | 45 | |
Farro unu | 45 | Greyfurt suyu, şekersiz | 45 | |
Üzüm, yeşil ve kırmızı | 45 | Bezelye, konserve | 45 | |
Reçel | 45 | Muz, çiğ | 45 | |
Portakal suyu | 45 | Ananas | 45 | |
Çavdar, unu, ekmeği | 45 | Çavdar ekmeği | 45 | |
Kızarmış tam ekmek | 45 | Domates sosu şekerli | 45 | |
Bulgur | 45 | Karışık tam tahıllar | 45 | |
Tam irmik | 45 | Spagetti, 5 dk pişmiş | 40 | |
Ekmek, saf maya ile | 45 | Havuç suyu şekersiz | 40 | |
Hindistan cevizi sütü | 40 | Kuru incir | 40 | |
Kuru erik | 40 | Falafel | 40 | |
Fava | 40 | Tam buğday makarnası | 40 | |
Kuru fasulye | 40 | Laktoz | 40 | |
Fıstık ezmesi | 40 | Yulaf | 40 | |
Ayva jölesi | 40 | Tahin | 40 | |
Entegre unlu kurabiye | 40 | |||
Düşük GI’li gıda / ürün | ||||
Kereviz, çiğ kereviz kökleri | 35 | Nohut, fasulye konserve | 35 | |
Erişte (sert buğdaydan) | 35 | Barbunya | 35 | |
Kuru elma | 35 | Kuru kayısı | 35 | |
Kurutulmuş domates | 35 | Incir | 35 | |
Nohut | 25 | Bezelye, taze | 35 | |
Dondurma, gerçek fructose ile | 35 | Yerli mısır | 35 | |
Kuru fasulye | 35 | Susam (tohum) | 35 | |
Nektarin | 35 | Portakal | 35 | |
Şeftali | 35 | Erikler, Kuru erik | 35 | |
Nar | 35 | Ayva | 35 | |
Ayçekirdeği | 35 | Domates suyu | 35 | |
Salça, doğal | 35 | Beyaz kuru fasulye | 35 | |
Badem ezmesi (şekersiz) | 35 | Elma (meyve) | 35 | |
Yabani pirinç | 35 | Mayalar | 35 | |
Yoğurt ** | 35 | Kayısı, taze | 30 | |
Badem sütü | 30 | Kahverengi mercimek | 30 | |
Pancar, çiğ | 30 | Taze fasulye | 30 | |
Havuç, çiğ | 30 | Greyfurt | 30 | |
Sarımsak | 30 | Süt ** yağlı veya yağsız | 30 | |
Marmelat, şekersiz | 30 | Süt tozu ** | 30 | |
Armut | 30 | Mandalina | 30 | |
Lor peyniri ** | 30 | Şalgam, çiğ | 30 | |
Domates | 30 | Böğürtlen, dut | 25 | |
Sarı mercimek | 30 | Çayüzümü, yabanmersini | 25 | |
Arpa | 25 | Siyah çikolata | 25 | |
Kiraz | 25 | Humus | 25 | |
Yeşil mercimek | 25 | Yer fıstığı ezmesi | 25 | |
Ahududu | 25 | Soya unu | 25 | |
Kabak çekirdeği | 25 | Çilek | 25 | |
Badem ezmesi | 25 | Fındık ezmesi | 25 | |
Enginar | 20 | Bambu filizi | 20 | |
Çikolata, (> kakao 85%), şekersiz | 20 | Patlıcan | 20 | |
Vişne | 20 | Limon | 20 | |
Limon suyu, şekersiz | 20 | Gerçek fruktoz | 20 | |
Fındık | 15 | Toz kakao,şekersiz | 20 | |
Badem | 15 | Kuşkonmaz | 15 | |
Frenk üzümü | 15 | Kepek (yulaf, buğday …) | 15 | |
Brokoli | 15 | Brüksel lahanasi | 15 | |
Lahana | 15 | Keçiboynuzu | 15 | |
Kereviz | 15 | Karnabahar | 15 | |
Hindiba, hindiba | 15 | Şili biber | 15 | |
Kabak | 15 | Salatalık | 15 | |
Rezene | 15 | Zencefil | 15 | |
Mantar | 15 | Zeytin | 15 | |
Sogan | 15 | Yerfıstığı | 15 | |
Turşu | 15 | Çam fıstığı | 15 | |
Antep Fıstığı | 15 | Turp | 15 | |
Marul | 15 | Lahana turşusu | 15 | |
Sarımsak | 15 | Tatlı yeşil ve kırmızı biber | 15 | |
Soya Soya | 15 | Ispanak | 15 | |
Avokado | 10 | Ceviz | 5 | |
Maydanoz, fesleğen, keklikotu | 5 | Sirke | 5 | |
Rakı, votka, viski | 0 | Şarap | 0 | |
Her türlü et (kırmızı, tavuk, balık) | 0 | Her türlü yağ | 0 | |
* Bu ürünlerin glisemik indeksleri yüksek olmakla birlikte, kan şekerinde ciddi yükselmelere yol açmazlar. | ||||
** Süt ürünleri genelde orta-düşük glisemik indekse sahiptirler. Buna karşın ciddi insülin yükselmelerine neden olabilirler. |