Dünya Kaç Katmandan Oluşur? Kısaca Açıklayınız?

Dünyanın 5 Katmanı

Yeryüzü oluşumu itibariyle çeşitli katmanlardan oluşmaktadır. Gerçi da önce her katmanı ayrıntılı olarak incelemiştik ama bu sefer kısaca her kaatmanın adını ve özelliklerini vereceğiz. Bu şekilde bilgilerinizi daha kolay hatırlayabileceksiniz. Şimdi sözü fazla uzatmadan asıl konumuz olan dünyanın tabakaları ve kısa tanıtımlarına geçelim.

Dünyanın katmanları;

1. Hava Küre (Atmosfer)
2. Su Küre (Hidrosfer)
3. Taş Küre  (Litosfer)
4. Ateş Küre (Pirosfer)
5. Ağır Küre (Barisfer)

Hava Küre (Atmosfer)

Dünyayı saran gaz tabakasıdır, hava küre adına verilir. Atmosferdeki değişik gazlar yer çekiminin etkisiyle çeşitli yükseltilerde tutulur.Yer çekiminin bittiği yerde atmosfer de biter.Uzay boşluğu başlar.Atmosferi oluşturan gazlar yer çekimi etkisiyle ağırlıklarına göre iç içe küreler biçiminde bulunurlar.Ağır gazlar (iki oksijen -azot-iki kobalt) gibi yere yakın alt tabakalarda hafif gazlar ise üst tabakalarda yer alır. ( Yerden 9km yükseltiden sonra yaşamaya yetecek oksijen bulunmaz.17-18km sonra ise oksijen oranı iyice azalır ve bu katlarda ateş yakacak kadar bir oksijen kalmaz.)

Atmosferin kalınlığı, Dünyanın ekseni etrafında dönmesine bağlı olarak,kutuplarda az ekvatorda daha fazladır.Ortalama kalınlığı 10.000km kadardır.

Toplamda 5 ana katmandan oluşur. Ozonosfer ve iyonosfer ara katmanlardır. Temel katmanlar aşağıdaki gibi sıralanabilir.

1. Troposfer
2. Stratosfer
3. Mezosfer
4. Termosfer
5. Ekzosfer

2.Su Küre (Hidrosfer)

Hidrosfer, su küre demektir. Dünya’daki bütün sular hidrosfere girer. Hidrosfer’in %97’sini denizler ve okyanuslar oluşturur. Hidrosfer, canlıların yaşam kaynağıdır. Hidrosferin kalınlığı deniz seviyesine göre +3810 m (Titikaka Gölü) ile -11033 m (Mariana Çukuru) arasında değişir. Ayrıca Hidrosfer sayesinde Güney Yarım Küre , Kuzey Yarım Küre’den serindir.

Dünya’nın %71’ini Hidrosfer, %29’unu karalar oluşturur. Bu oran Kuzey Yarım Kürede %61 Hidrosfer, %39 karalar iken, Güney Yarım Kürede %81 Hidrosfer, %19 karalar şeklindedir. Hidrosfer üzerinde birçok okyanus akıntıları yer almaktadır. Bunlardan en bilinenleri Gulf stream okyanus akıntısı ve Labrador okyanus akıntısıdır.

Hidrosfer’in Dünya üzerindeki yüzölçümü: 361.000.000 kilometrekaredir. Bunun 350.170.000’ı tuzlu sudur.

Hidrosfer üzerindeki 3 büyük okyanusun yüzölçümü aşağıdaki gibidir.

Büyük Okyanus (Pasifik) : 180.000.000 kilometrekare

Atlas Okyanusu (Atlantik) : 106.000.000 kilometrekare

Hint Okyanusu : 75.000.000 kilometrekare

3.Taş Küre (Litosfer)

Canlıların üzerinde yaşadığı çeşitli taşlar ve topraktan oluşan katmana taşküre (Litosfer) denir. Litosferin ortalama kalınlığı 60 km kadardır. Ancak bu kalınlık her yerde aynı değildir. Yer kabuğu okyanusların dibinde daha ince karalarda ise daha kalındır.

4.Ateş Küre (Pirosfer)

Yer kabuğunun altında bulunan ve kalınlığı yaklaşık 2900 km olan kısımdır. Bu bölgede sıcaklık yaklaşık 2000 C’dir. Bu sıcaklıktaki bütün maddeler erimiş halde ve peltemsi yapıdadır. Erimiş maddelerden oluşan koyu kıvamlı sıcak olan sıvıya “mağma” denir. Mağma çoğunlukla silisyum ve manganezyum bileşiklerinden meydana gelmiştir. Yanardağlardan çıkan lavlar bu tabakadan gelir.
Çekirdeğin etrafındaki sıcaklığı 3700 derece, yerkabuğuna yakın yerdeki sıcaklığı ise 870 santigrat derece kadardır.

5.Ağır Küre (Barisfer)

Dünyanın tabakalarından biri olan Barisfer, Dünya’nın derinliklerinde, ağır madenlerden meydana gelmiş bir tabakadır. Buna “ağırküre” de denir. Üstünde litosfer (yerkabuğu) vardır. Altında ise Dünya’nın çekirdeği bulunur. Barisferi meydana getiren madenler, demirle nikel karışımıdır. Bu tabakanın her santimetrekaresi, binlerce tonluk basınç altındadır. Sıcaklığı da binlerce derecedir.

Barisfer, yerkürenin merkezinde bulunan kısımdır. 2900 km derinlikten başlar ve yerin merkezine kadar iner. Kalınlığı yaklaşık 3400 km dir. Burada demir, nikel gibi yoğunluğu büyük olan maddeler vardır. Çekirdeğin sıcaklığının 4000^oC’nin üstünde olduğu sanılmaktadır. Yüksek basınçtan dolayı bu sıcaklıkta maddelerin katı durumda olduğu ileri sürülmektedir.