Sizden gelen soru:
Elektrik enerjisinin zararlı etkilerinden korunmak için yalıtkanlardan nasıl yararlanılır?
Cevap:
Elektrik enerjisinin zararlı etkilerinden korunmak için yalıtkan malzemeler kullanmak gerekir. Bu yalıtkan maddeler bizi elektrik çarpmalarına ve elektrik enerjisinin diğer zararlı etkilerine karşı korur. Evde, okulda, iş yerinde vb. kullanılan elektrikli aletlerde yalıtkan maddeler kullanılmadığı takdirde elektrik çarpmaları yaşanır.
Elektrik enerjisi tehlikelerine karşı yalıtkan maddelerin kullanımı
Maddeler elektrik enerjisini iletebilme özelliğine göre iletken ve yalıtkan maddeler olarak iki grupta incelenirler. İletken maddeler elektrik enerjisinin taşınması için kullanılırken yalıtkan maddeler de elektrik enerjisinin zararlı etkilerinden korunmak için kullanılırlar. Bunun için iletken maddelere yalıtkan maddeler ile yalıtım yapılır. Yalıtım yapılırken en çok porselen, plastik, bakalit ve kauçuk gibi yalıtkanlar kullanılır.
Günlük hayatta kullanılan elektrikli ev aletlerinin (ütü, televizyon, fırın, süpürge, bilgisayar, müzik seti) çalışabilmesi için elektrik enerjisi gereklidir. Şehir şebekesinden evlere gelen, evlerden de elektrikli ev aletlerinin içine giren elektrik enerjisinin zararlı etkilerinin önlenmesi için elektrik enerjisini taşıyan iletken kablolar veya içerisinde elektrik enerjisi bulunan ev aletleri yalıtkan maddeler ile kaplanmıştır. Bundan dolayı ev aletlerine rahatça dokunulabilir ve elektrik enerjisinin zararlı etkilerinden korunulabilir. Ev aletlerindeki iletken kablolara dokunulması halinde elektrik çarpması görülür ve bu da zararlı sonuçlar doğurabilir.
Ev aletleri kullanılırken dikkat edilmesi gerekenler
- Yıpranmış kablolar yenileri ile değiştirilmelidir.
- Bir prize birden fazla fiş takılmamalıdır.
- Elektrik kablolarının yanında yanıcı ve ısıtıcı cihazlar kullanılmamalıdır.
- Elektrikli cihazlar tamir edilirken elektrik enerjisi kesilmelidir.
- Nemli ortamlarda elektrikli cihazlar kullanılmamalıdır.
- Bozulmuş prizler yenileri ile değiştirilmelidir.
Yalıtkan maddelerin kullanılmasının önemi
1- Fiş, duy, priz, kablo gibi araçların üzerindeki cam, seramik veya plastik gibi yalıtkan
maddeler elektrik enerjisinin zararlı etkilerinden korur.
2- Elektrik kablolarında elektrik enerjisinin taşındığı kısım metaldir yani iletkendir. Elektrik kablolarının dış kısmı ise plastikle kaplanmıştır. Elektrik kablolarının üzerinin yalıtkan maddelerle kaplanmasının nedeni ısı kaybını önlemek ve elektrik enerjisinin zararlı etkisini yok etmek içindir.
3- Elektrikli cihazlarda yalıtkan olarak sert plastik, kablolarda ise yumuşak plastik kullanılır. Kablolarda yumuşak plastiğin kullanılmasının nedeni esneme ve bükülebilme özelliğine sahip olması ve kabloların kolay kullanılmasıdır.
4- Elektrik tellerinin bakır ya da alüminyumdan yapılıp demirden yapılmamasının
nedeni bakır ve alüminyumun iyi iletken olması, kolay işlenmesi kolay eğilip bükülmesidir.
5- Elektrik santrallerinde üretilen elektrik enerjisini yerleşim yerlerine taşıyan enerji nakil hatlarında alüminyumdan yapılan iletken tellerin kullanılmasının nedeni hafif ve ucuz olmasıdır.
6- İletken kablolar kullanım amacına göre farklı kalınlıkta ve şekilde olabilirler. Bu kablolar üzerinden geçen elektrik enerjisinin miktarında göre farklı teknikler ve malzemeler kullanılarak yalıtılırlar.
7- Piller güvenli elektrik enerjisi kaynaklarıdır ve kullanımı sırasında zarar vermezler.
8- Şehir elektriği yüksek elektrik enerjisine sahiptir ve kullanırken dikkatli olunmalıdır.
Hazırlayan:Murat Üstündağ