Sizin sorunuz:
Karahanlıların yapmış olduğu eserler cami vb. Karahanlıların yaptığı eserler?
Cevap:
Karahanlılar’ın Mimari Eserleri ve Özellikleri
Karahanlı devleti 840 ile 1212 yılları arasında hüküm sürmüş bir devlettir. Karahanlı devleti bilinen ilk müslüman Türk devletidir. Uygur devletinin yıkılmasından sonra kurulan devletin başkenti ise Balasagun kentidir. Devletin ilk hükümdarı ise Bilge Kül Kadir Han’dır. Karanhanlı devleti Satık Buğra Han zamanında İslamiyeti kabul etmiştir.
Karahanlı devleti özellikle Türk-İslam mimarisinin temelini atmıştır. Karahanlı’lar mimari eser olarak camiler, minareler, türbeler, kervansaraylar, saraylar ve evler bırakmıştır. Bu mimari eserler ise Karahanlı’lardan sonra Türk mimarisi için örnek teşkil etmiştir.
Karahanlı mimari eserlerine bakıldığı zaman yapılarının temellerinde taş, duvarlarında ise kerpiç ve tuğla kullanıldığı görülür. Süsleme fazla yoktur ve değişik tuğla dizilişleri söz konusudur.
Camiler
- Hazer Degaron Camisi: 11. yüzyılda yapılan Buhara’daki camidir.
- Talhatan Baba Camisi: 11. yüzyıl sonunda Merv şehrinde yapılan tek kubbeli tuğla camidir.
Minareler
Karahanlılar döneminde çokgen ve silindirik gövdeli yukarı doğru daralan minareler görülmektedir.
- Buhara’daki Kalan Minaresi
- Tirmiz’deki Car Kurgan Minaresi
- Özkent Minaresi
- Ürgenç’teki Kutluğ Timur Minaresi
Türbeler
- Arap Ata Türbesi (978)
- Ayşe Bibi Türbesi (11. yüzyıl)
- Balaci Hatun Türbesi (12. yüzyıl)
Kervansaraylar
Karahanlılar Dönemi kervansaraylara ribat adı verilirdi.
- Ribat-ı Melik (1078-1079): Buhara-Semer-kant yolunda, kerpiç ve tuğla malzeme kullanılarak yapılmıştır.
- Akçakale Kervansarayı: Merv – Amul yolunda 11. yüzyıl sonunda yapıldı.
- Kurtlutepe (Başane) Kervansarayı
- Dehistan Kervansarayı: Türkmenistan’da yapıldı.
Saraylar
- Tirmiz Sarayı (11. yüzyıl)
Karahanlılar Dönemi Edebi Eserleri
- Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig (Mutluluk Bilgisi)
- Kaşgarlı Mahmud’un Divânu Lügati’t-Türk (Büyük Türk Sözlüğü)
- İmam-ı Ebü’l-Fütuh Abdülgafur’un Tarih-i Kaşgar (Kaşgar’ın Tarihi)
- Ahmet Yesevi’nin Divan-ı Hikmet
- Edip Ahmet Yükneki’nin Atabet’ül Hakayık (Hakikatlerin Eşiği)
- Kaşgarlı Mecdüddîn Mehmed’in Târîh-i Türkistan
- Hıtây ile yazarı bilinmeyen Mücmilü’t-Tevârih ve’l-Kısâs