Fakirlik ayıp değil, tembellik ayıp
İnsanın kusur ve eksiği, ahlâkî yönü varlıkla belirlenemez. Bu bakımdan yoksul olması, geçimini sağlamakta güçlük çekmesi utanılacak bir durum değildir. Asıl utanılacak durum ve davranış, gücü varken tembellik edip çalışmamak ve yoksul düşmektir.
Ağustosta gölge kovan, zemheride karnın ovar.
Vakit ve fırsat varken (yazın) çalışmayan, tembel tembel oturan, keyfini düşünen kimse, fırsat kaçtıktan sonra, çalışmanın zor olduğu günlerde (kışın) geçim sıkıntısı çeker; perişan olur, aç kalıp yoksul düşer.
Tembele iş buyur, sana akıl öğretsin
İş görmeyi, çalışmayı sevmeyen; çaba göstermekten, sıkıntıdan kaçan kimse, kendisinden bir konuda yardım istendiğinde, yardım edeceği yerde çözüm yolları gösterir ve işten kaçmaya çalışır.
Çalışanı mal basar, tembeli uyku basar
Çalışkan kişi hedeflerine ve istediklerine ulaşır ve kazançlı çıkar. Çalışmayan, tembel ve keyfini düşünen kimse ise çalışmak yerine uyumayı ve boş kalmayı tercih ettiği için zarardadır, geçim sıkıntısı çeker, perişan olur, aç kalıp yoksul düşer.