Gebeliği Anlama
Hamileliğin bazı vücut fonksiyonlarında meydana getireceği değişikliklerle ön tespitin yapılabileceğini belirtmiştik. Pratikte kişinin kendisi tarafından yapılabilen testlerde bunlardan biridir. Test kadının vücudundaki hormanal dengede oluşan bazı değişiklikleri ölçerek sonuç verme mantığıyla ölçüm yapar.
Gebelik erkekten gelen spermin kadının yumurtalıklarından atılan yumurta hücresini döllediği andan itibaren başlar. Bebek, bu andan 8. haftanın sonuna kadar olan dönemde embriyo, 8. haftadan sonra doğuma kadar olan dönemde ise fetus olarak adlandırılır.
Embriyo, endometrium adı verilen rahim içi tabakaya yerleştiği andan itibaren (döllenmeden 5-6 gün sonra yerleşir) HCG (human chorionic gonadotropin) adı verilen gebelik hormonu, embriyoyu çevreleyen hücrelerce salgılanmaya başlar. Gebelik testlerinde esas, bu gebelik hormonunun saptanmasıdır.
Gebelik ilerledikçe kanda giderek artan β-HCG, belli bir eşik düzeyini aştıktan sonra idrarda da çıkmaya başlar ve idrarda gebelik testinin pozitifleşmesini sağlar. Kandan yapılan gebelik testi de kandaki B-HCG’nin miktarını saptar. Onun için kan testi, daha adet gecikmesi bile olmadan gebeliğin varlığı veya yokluğunu saptayabilir. İdrar testi hiçbir zaman kan testinin güvenilirliğine ulaşamaz. İdrar testinde gebeliğin varlığı saptandığında yanlışlık olasılığı düşüktür; ancak yokluğu saptandığında erken gebelik olasılığı göz önüne alınarak testin bir süre sonra tekrarlanması gerekir. (Çok erken gebeliklerde idrar testi gebeliği gösteremeyebilir. Bu durum kan testi için de çok çok düşük bir ihtimalle geçerli olabilir.)
Kanda bakılan BETA-HCG hormonu, idrar testinin saptayamadığı veya ultrason ile görülemeyen gebeliklerin tespitinde kullanılmasının yanında, dış gebelik , düşük , mol gebeliği (üzüm gebeliği olarak da bilinir) gibi durumların teşhisinde ve takibinde de kullanılan çok değerli bir testtir.
İdrar Testi İle Gebelik Ne Zaman Anlaşılır?
İdrarda gebelik testi ilişkiden hemen sonraki günlerde sonuç veremez. Genellikle doğru sonuç verebilmesi için adet gecikmesi olana kadar bekleyip o günlerde testi yapmak gerekir.
Bunun sebebi: İdrarda gebelik testi gebeliğe bağlı oluşan HCG hormonunun anne kanından idrara geçmesi sonucu idrarda saptanması mantığına dayanır. Gebelik yumurtlama zamanına yakın günlerde girilen ilişkiyle oluşabilir. Yumurtlama gününe yakın gerçekleşmiş bir ilişkiyle gebelik oluşsa bile bu gebeliğin rahime kadar ilerlemesi ve rahime yerleşmesi 6 – 10 gün kadar sürer. Rahime yerleştikten sonra gebelikten salgılanan HCG hormonu anne kanına geçebilir. Hatta gebelik rahime yerleştikten sonra bu hormonun anne kanına ve oradan da annenin idrarına geçmesi de bir kaç gün alabilir. Bütün bunlardan dolayı kısacası yumurtlama zamanına yakın girilen bir ilişkiden sonra gebelik oluşursa bu gebeliğe bağlı salgılanan HCG hormonunun annenin idrarına geçmesi için neredeyse 15 gün kadar zaman geçmelidir. Bu da bir sonraki adet dönemine denk gelir, yani gebelik oluşmussa buna bağlı adetin gecikeceği zamana denk gelir.
O yüzden gebelik oluşma şüphesi olan bir ilişkiye girilmişse idrarda gebelik testi adet gecikmesi olunca yapılmalıdır. Bu testte gebelik çıkmazsa güvenilirliği arttırmak açısından 1 hafta sonra test tekrarlanmalıdır. Bu şekilde ilk testte %90 olan test günenilirliği ikinci test yapılırsa %95’lere kadar çıkar.
Testin pozitif (gebelik var) göstermesi negatif (gebelik yok) göstermesine göre daha günenilirdir. Yine de her tür adet gecikmesinde test neyi gösterirse göstersin doktora başvurmalısınız çünkü test gebelik gösterse bile bu normal bir gebelik olmayabilir, dış gebelik olabilir. Test gebelik yok gösterse bile farketmeden gebe olabilirsiniz.
Vaginal Ultrason İle Hamilelik Tanısı
Adet bir hafta geciktiğinde yani gebelik 5 haftalık olduğunda vaginal ultrasonla gebelik kesesi görülebilir; karından bakılan (abdominal) ultrasonla görülebilmesi için gebeliğin en az 6 haftalık olması gerekir, yani adeti 2 hafta gecikmesi gerekir.
Kanda gebelik testi (BHCG) değeri 1500’e ulaştığında transvajinal ultrason ile gebelik kesesi görülebilir. BHCG değeri 2000-3000’e ulaştığında karından yapılan ultrasonla gebelik kesesi görülebilir, daha önce görülemez.
Gebelik testinin pozitif çıkması vücutta gebelik varlığının kesin kanıtıdır ancak bu gebelik normal bir gebelik olmayabilir, rahim içinde yada dışında (dış gebelik) olabilir. Gebeliğin rahim içinde olup olmadığı sadece ultrasonla saptanabilir, bunu idrar yada kandaki gebelik testleri belirleyemez.