Ay ve Evreleri
Dünyamızın tek uydusu olan ay’ın evreleri hakkında bazı bilgilerin bulunduğu yazımıza başlıyoruz. Bilindiği gibi ay da dünya gibi ısı ve ışık üretememektedir. Ay’ın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızı dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızına eşit olduğu için dünyadan ay’ın hep aynı yüzü görünür. Ay’ın kendi ekseni etrafındaki dönüşü dört evreye ayrılır. Bu dört evrenin tamamlanması 29,5 gün sürmektedir. Zaten hicri takvim ay yılını esas alması nedeniyle miladi takvim arasındaki fark bu nedenle oluşmaktadır.
Dünya’mız Güneş ile Ay’ın arasına girdiği zaman Ay ya tamamen görünmez yada kısmen görünmez. Güneşten aldığı ışığı farklı açılarla yansıttığı için hilal, yeni ay, dolunay gibi Ay’ın evreleri (safhaları) oluşur. Ay, Dünya ile Güneş arasına girdiğinde ise tamamı görünür.
Ayın aydınlık yüzünün 29,5 gün boyunca güneşten aldığı ışınları farklı şekillere Dünya’ya iletmesi ile Ayın evreleri oluşur. Dünya, ay ve güneş aynı doğrultuda olduğu zaman büyük gel-gitler yaşanır ve bu da yeniay ve dolunay evrelerinde görülür. Küçük gel-gitler ise ilk ve son dördünde yaşanır.
Ay bir yılda 12 defa Dünya etrafında dolanır. Ayın yörünge düzlemi ile Dünya’nın yörünge düzlemi arasında yaklaşık 5° 9’ lık bir açı vardır.
Ay ve Güneş arasına dünyanın girmesi sonucunda güneş ışınları Ay’a ulaşmaz ve Ay kısa süreliğine Dünya’dan görünmez. Bu olaya Ay tutulması denir.
Ay’ın Evreleri (Fazları)
Ay’ın Dünya üzerinden bakan birinin aydınlık yüzünü, toplam yüzüne göre farklı oranlarda görmesi ile Ay’ın evreleri ortaya çıkar. Ay’da dünya gibi Güneş’ten aldığı ışığı yansıtır. Dünya ve Güneş’e göre Ay’ın farklı konumları nedeniyle aydınlık yüzü farklı farklı oranlarda görülebilir.
Ay’ın evreleri şunlardır:
- Yeniay
- Hilal
- İlk Dördün
- Şişkin Ay
- Dolunay
- Son Dördün
Ay’ın 6 Evresi
Ay’ın evreleri şu altı isimle adlandırılır:
- Yeni ay
- Ay’ın aydınlık olmayan tarafı Dünya’ya dönüktür. Ay, Dünya’dan açıkça görülemez. Fakat Güneş tutulması süresince görülebilir.Ay’ın Güneş hizasından yeni ayrıldığı andır. İncecik görünümü ile Güneş’in batışından kısa bir süre sonra batıda görülür. Ay, Dünya ile Güneş arasında olduğundan dolayı Güneş’e dönük olan parlak yüzü Dünya’dan görülmez.
Hilal
Ay Güneş’in doğusunda kalmaktadır. Ay – Yer – Güneş arasındaki açı 90°den küçüktür. Hilal evresinin gözlem süresi kısadır. Çünkü Güneş battıktan sonra batı ufkuna yakın gözlenir.
- İlk dördün
- Ay’ın yeni ay evresinden bir hafta sonra yarım daire biçiminde (D) göründüğü evre; Güneş’e göre açısal uzaklığı 90° olduğu andaki görünüşü.Yeni Ay’dan 7,5 gün sonraki görünen durumdur. Ay, Yeni Ay evresinden sonra hilal şeklini alır. Bundan sonra Ay’ın aydınlık yüzeyinin yarısı Dünya’dan gözlenir. Bu döneme Ilk dördün denir.
Şişkin ay
İlk dördün safhasından sonra Ay’ın uzanım açısının 90° ile 180° arasında olduğu zamanlar oluşan evre şişkin evre olarak bilinir.
- Dolunay
- Ay’ın tam bir daire olarak dolgun, parlak görüldüğü evre.Yeni ay’dan 14 gün sonraki görünen durumudur. Ay, Dünya etrafındaki hareketinin yarısını tamamladığında Dünya ve Güneş’le aynı hizada yer alır. Böylece Ay Güneş’ten aldığı ışınları Dünya’nın karanlık yüzeyine yansıttığı için Dünya’nın bu yüzeyinden daire şeklinde parlak görülür. Bu görünümü dolunay durumudur.
- Son dördün
- Ay’ın Dünya’dan sol yarısının aydınlık gözüktüğü evre.Ay’ın Dolunay’dan sonra Yeni Ay evresine yaklaştığı aydınlık yüzeyinin yarısının ikinci kez Dünya’dan görülme evresidir.
“Ay’ın Evreleri Nelerdir?” için 18 yanıt
Ay ile Yer aslında bir çift sistem gibi hareket etmektedirler. Bu sistemin merkezi Ay ile Yer ‘in merkezini birleştiren doğru üzerindedir, fakat Ay ‘ın kütlesi Yer ‘in kütlesine göre çok küçük olduğundan bu merkez Yer kabuğunun içerisinde olmaktadır. Bu harekette Ay ‘ın Yer etrafında eliptik bir yörüngede dolanması kabulünü getirmektedir. Aynı kabullenmeyi konuların daha basit anlaşılması için bende yapacağım.
Ay’ın Yer etrafında yaptığı eliptik yörünge hareketinin hızı Ay ‘ın kendi ekseni etrafındaki dönme hızına çok yakındır. İşte bu yüzden biz Ay ‘ın sadece %59 luk kısımını görmekteyiz. Bizim göremediğimiz tarafını ise sadece uzay araçları ile görüntüleyebilmekteyiz. Daha rahat anlaşılabilmesi için aşağıdaki resmi inceleyin.
Ay ‘ın açısal dönme hızı ile açısal yörünge hızı eşit olduğundan şekildeki MK doğrultusu herzaman Ay ‘a yöneliktir.
Ay günü ve Görünen Ay ‘ın Hareketi, Evreleri.
Ay ‘ın kendi ekseni etrafındaki dönme hızı çok yavaş olduğundan Ay günü Yer gününe göre çok uzundur. 1 Ay günü yaklaşık 14 Yer gününe eşittir. Yüzeye uzun süre gelen Güneş Işınlarından dolayıda bir taraf oldukça sıcak, diğer tarafta oldukça soğuktur.
Ay ‘ın Yer ‘in çevresinde dolandığını biliyoruz. Bu dolanma boyunca 1 günde yıdızlara göre 13° lik doğuya doğru bir öz hareketi vardır. Bunun anlamı Ay doğu noktasına herğün 52 dk geç gelmektedir.
Ay ‘da Güneş Sistemindeki tüm gökcisimleri gibi yansıttığı ışığı Güneş ‘ten almaktadır. Ay Yer çevresindeki yörüngesinde bulunduğu yere göre bazı evreler gösterir. Şimdi bu evreleri adım adım açıklamaya çalışalım.
Yeniay
Ay Güneş ile beraber doğar ve Güneş ile batar. Bu evrede Ay gözlemci tarafından görülemez.
Hilal
Ay Güneşin doğusunda kalmaktadır. Ay – Yer – Güneş arasındaki açı çok 90° den küçüktür. Hilal evresinin gözlem süresi kısadır. Çünkü Güneş battıktan sonra batı ufkuna yakın gözlenir.
İlk Dördün
Yeni Ay safhasından yaklaşık bir hafta sonra Ay, yarım daire şeklinde görülür. Bu sırada Ay ‘ın uzanım açısı 90° dir. Güneş battığı zaman Ay gözlemcinin meridyeninde olacaktır.
Şişkin Ay
İlk Dördün safhasından sonra Ay ‘ın uzanım açısının 90° ile 180° arasında olduğu zamanlar oluşan evre şişkin evre olarak bilinir.
Dolun Ay
Ayın uzanım açısı 180° olduğunda gözlenen evredir. Bu evrede Ay Güneş batarken doğu ufkundan doacaktır. Dolun Ay ‘ın bulunduğu zamanlarda gözlem şartları uygun değildir.
Son Dördün
Ayın uzanım Açısı 270° olduğunda gözlenen evredir. Bu evrede Güneş dogarken Ay Gözlemcenin meridyenindedir.
Aşşağıdaki şekil evrelerin nasıl gerçekleştiğini pekiştirmenizi sağlayabilir.
Ay ‘ın Yüzeyi
Ay ‘ın yüzeyini ilk gören bilim adamı Galile GALILEO dur. Ayın dağ, ova ve karanlık denizlerden oluştuğunu söylemiştir. İlk gördükleri onu gerçekten çok şaşırtmış olmalı. Teleskobun keşfinden sonra yapılan daha ayrıntılı çalışmalar ile ay yüzeyinin ayrıntılı haritaları çıkarılmış galilenin sadece deniz konusunda yanıldığı ispatlanmıştır. Ay ‘ın kendi eksanindeki dönme hızı yavaş olduğundan ve çekim kuvveti gazları toplayamadığı için bir atmosferi yoktur. Bu yüzden yüzeyine hızla çarpan asteoritler yüzeyde çok derin kraterler oluşturmuşlardır. Milyonlarca yıl süren bu oluşum hala devam etmektedir. Ay haritaları çıkarılmış, Ay ‘dan kaya örnekleri getirilmiştir. Bu çalışmalar ileride dünyadaki yaşam kaynaklarının tükenmesi durumunda Ay ‘da yaşam çalışmalarını desteklemek amacı ile yapılmaktadır. 1. Şekilde Ay ‘ın önemli yüzey oluşunları basitçe haritalanmaya çalışılmıştır. 2 Şekilde ise Ay ‘daki bir sıradağın görüntüsü yer almaktadır.
Yeni Ay’dan 7,5 gün sonraki görünen durumdur. Ay, Yeni Ay evresinden sonra hilal şeklini alır. Bundan sonra Ay’ın aydınlık yüzeyinin yarısı Dünya’dan gözlenir. Bu döneme Ilk dördün denir.
Ay tıpkı Dünya gibi, kendinden ışık vermez. Güneşten aldığı ışığı yansıtır. Onun için, DünyaGüneş’le Ay’ın arasına girdiği zamanAy kısmen veya tamamen görünmez olur. Başka bir deyişle, Güneşten aldığı ışığı her zaman aynı açıdan yansıtmaz. Hilal, yarımay, dolunay gibi şekillerde görünür ki bunlara Ay’ın evreleri (safhaları) denir.
Ay’ı bütün olarak ancak Dünya’ya dönük yüzü Güneş’in karşısına geldiği zaman görülür. Ay’ın aydınlıkyüzü Güneş’in karşısına geldiği zaman hiç görünmez. Ay, Dünyaile Güneş’in arasınagirdiği zaman, Dünya’nın gölgesinden çıkarken görülen ince şekli yeniay’dır. İki hafta sonra dolunay’ı görülür. 29,5 gün sonra Ay tekrar Güneş’in karşısına geçer vetekrar yeniay görünür.
Ayın aydınlık yüzünün dünyadan görünüşünde bir ay boyunca meydana gelen değişikliklerdir.
Yeniay ve dolunay evrelerinde büyük gel-git yaşanır. Sebebi dünya, ayve güneşin aynıdoğrultuda olmasıdır. İlk ve son dördünde ise küçük gel-git yaşanır.
Güneş tutulması, Ayın Güneş ileDünya arasına girmesi ve bazı özelkoşulların sağlanmasıneticesinde meydana gelir.Tutulmanın olabilmesi için, Ayın, Dünya etrafındaki yörüngesiyle Dünyanın Güneşetrafındaki yörüngesinin kesişim yerlerini belirleyen düğüm noktalarında veya bu noktalar civarında (Yeniay safhasında) bulunması gerekir.
ayın evreleri : yeni ay,ilk dördün dolunay ve son dördün
çok güzel anlatımlar teşekkürler çok işime yaradı
Bu dört evrenin tamamlanması 29,5 gün sürmektedir. Zaten hicri takvim ay yılını esas alması nedeniyle miladi takvim arasındaki fark bu nedenle oluşmaktadır.
Ay’ın evreleri şu dört isimle adlandırılır:
1. YENİAY(HİLAL)
2. İLK DÖRDÜN
3. DOLUNAY
4. SON DÖRDÜN
Ay’ın evreleri şu dört isimle adlandırılır:
Yeni ay Ay’ın aydınlık olmayan tarafı Dünya’ya dönüktür. Ay, Dünya’dan açıkça görülemez. Fakat Güneş tutulması süresince görülebilir.Ay’ın Güneş hizasından yeni ayrıldığı andır. İncecik görünümü ile Güneş’in batışından kısa bir süre sonra batıda görülür. Ay, Dünya ile Güneş arasında olduğundan dolayı Güneş’e dönük olan parlak yüzü Dünya’dan görülmez. İlk dördün Ay’ın yeni ay evresinden bir hafta sonra yarım daire biçiminde (D) göründüğü evre; Güneş’e göre açısal uzaklığı 90° olduğu andaki görünüşü.Yeni Ay’dan 7,5 gün sonraki görünen durumdur. Ay, Yeni Ay evresinden sonra hilal şeklini alır. Bundan sonra Ay’ın aydınlık yüzeyinin yarısı Dünya’dan gözlenir. Bu döneme Ilk dördün denir. Dolunay Ay’ın tam bir daire olarak dolgun, parlak görüldüğü evre.Yeni ay’dan 14 gün sonraki görünen durumudur. Ay, Dünya etrafındaki hareketinin yarısını tamamladığında Dünya ve Güneş’le aynı hizada yer alır. Böylece Ay Güneş’ten aldığı ışınları Dünya’nın karanlık yüzeyine yansıttığı için Dünya’nın bu yüzeyinden daire şeklinde parlak görülür. Bu görünümü dolunay durumudur. Son dördün Ay’ın Dünya’dan sol yarısının aydınlık gözüktüğü evre.Ay’ın Dolunay’dan sonra Yeni Ay evresine yaklaştığı aydınlık yüzeyinin yarısının ikinci kez Dünya’dan görülme evresidir
ayın evrelerini ögrendim çunku ne oldugunu bilmiiyodum ödevimdi sonunda buldum yazacaklarımı
Yeni ay Ay’ın aydınlık olmayan tarafı Dünya’ya dönüktür. Ay, Dünya’dan açıkça görülemez. Fakat Güneş tutulması süresince görülebilir.Ay’ın Güneş hizasından yeni ayrıldığı andır. İncecik görünümü ile Güneş’in batışından kısa bir süre sonra batıda görülür. Ay, Dünya ile Güneş arasında olduğundan dolayı Güneş’e dönük olan parlak yüzü Dünya’dan görülmez. İlk dördün Ay’ın yeni ay evresinden bir hafta sonra yarım daire biçiminde (D) göründüğü evre; Güneş’e göre açısal uzaklığı 90° olduğu andaki görünüşü.Yeni Ay’dan 7,5 gün sonraki görünen durumdur. Ay, Yeni Ay evresinden sonra hilal şeklini alır. Bundan sonra Ay’ın aydınlık yüzeyinin yarısı Dünya’dan gözlenir. Bu döneme Ilk dördün denir. Dolunay Ay’ın tam bir daire olarak dolgun, parlak görüldüğü evre.Yeni ay’dan 14 gün sonraki görünen durumudur. Ay, Dünya etrafındaki hareketinin yarısını tamamladığında Dünya ve Güneş’le aynı hizada yer alır. Böylece Ay Güneş’ten aldığı ışınları Dünya’nın karanlık yüzeyine yansıttığı için Dünya’nın bu yüzeyinden daire şeklinde parlak görülür. Bu görünümü dolunay durumudur. Son dördün Ay’ın Dünya’dan sol yarısının aydınlık gözüktüğü evre.Ay’ın Dolunay’dan sonra Yeni Ay evresine yaklaştığı aydınlık yüzeyinin yarısının ikinci kez Dünya’dan görülme evresidir.
ayın evreleri dört tanedir:
yeni ay,ilk dördün,dolunay,son dördün