Sizden gelen soru:
* Cumhuriyetten sonra neler değişti? *
Cevap:
Cumhuriyetin ilan edilmesi ile birlikte bir çok şey değişmiştir. Özellikle bir çok yenilikler getirildi. Bu yenilikler arasında kazandığımız hak ve hürriyetler en önemlileridir. Şimdi cumhuriyetin ilanı ile birlikte yani cumhuriyetten sonra neler değişti göz atalım.
Kazandığımız Hak ve Özgürlükler
Cumhuriyetin ilanıyla birlikte insanların kazandığı hakları sıralayalım;
Yaşama hakkı (En temel haktır. Hiçbir şekilde ortadan kaldırılamaz sınırlandırılamaz.)
Kişi dokunulmazlığı hakkı (Kişinin hem beden hem ruh bütünlüğünü korumaya yöneliktir.)
Sağlık hakkı (Herkes sağlıklı bir çevrede yaşama ve sağlığını koruyacak tedbirler alma hakkına sahiptir.)
Eğitim hakkı (Herkes eğitim – öğretim hakkına sahiptir.)
Dilekçe hakkı (Herkes şikayetlerini ve isteklerini yetkili makamlara ve TBMM’ye iletme hakkına sahiptir.)
Özel yaşamın gizliliği ( Herkes özel yaşamına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Kanunla belirlenen özel durumlar dışında hiç kimsenin üzeri ve özel eşyaları aranamaz, haberleşme araçları dinlenemez.)
Konut dokunulmazlığı (Hiç kimsenin konutuna izinsiz girilemez.)
Seçme ve seçilme hakkı (Herkes ülke yönetimine katılmak için seçme ve seçilme hakkına sahiptir. Bu amaçla siyasi parti kurabilir ve siyasi partiler üye olabilir.) Ülkemizde yukarıda belirtilen temel haklar anayasa ve yasalarla koruma altına alınmıştır. Devlet bazı özel durumlarda bu haklardan bazılarında kısıtlamaya gidebilir.
Ayrıca Cumhuriyet ile birlikte gelen diğer yenilikler ise aşağıdaki gibidir;
Cumhuriyet’in Getirdiği Diğer Yenilikler
- 1924 Anayasası ilan edildi.
- Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı hanedanı mensuplarının yurt sürgün edilmesi
- Devletin dinine ilişkin maddenin anayasadan çıkartılması ve Laiklik ilkesinin anayasaya eklenmesi
- Atatürk İlkeleri’nin tamamının anayasaya girmesi
- Şapka ve Kıyafet kanunu ilan edilmiştir
- Çok partili siyasi hayata geçilmiştir
- Tekkelerin, zaviyelerin ve türbelerin kapatılması
- Kadınlara belediye seçimlerinde ve genel seçimlerde seçme ve seçilme hakkı tanınmas
- Soyadı Kanunu
- Efendi, Bey, Paşa gibi lakap ve unvanlarin kullanımının yasaklanması
- Uluslararası saat, takvim ve uzunluk ölçülerinin kabulü
- İslam vakıflarının devlet idaresine alınması
- İsviçre Medeni Kanunu’ndan çevrilerek hazırlanan Medeni Kanun’un kabulü
- İtalyan Ceza Kanunu’ndan çevrilerek hazırlanan Türk Ceza Kanunu’nun kabulü
- Öğretimin Birleştirilmesi Yasası (Tevhid-i Tedrisat Kanunu) ile devlete bağlı olmayan ilköğretim kurumlarının kapatılması
- Dil Devrimi, Yeni Türk harflerinin kabulü ve arap alfabesi yerine kullanılmaya başlanması
- Türk Dil ve Tarih Kurumlarının kurulması
- Darülfünun’un kapatılıp İstanbul Üniversitesi adıyla yeniden kurulması.