Depresyona Girmek
Depresyon denen olay aslına bakılırsa bazı psikolojik etkiler sonucu oluşan fiziksel bir rahatsızlıktır. Depresyon oluşum nedenleri bakımından çeşitli sınıflara ayrılır. Sanılanın aksine toplumda rastlanma olasılığı büyük oranlardadır. Depresyon için önerilecek bir tedavi yöntemi ancak depresyonun hangi sınıfa girdiği yani oluşum nedeni tespit edildikten sonra mümkün olmaktadır.
Genel tanımı ile depresyon kişinin düşüncelerini, duygularını, davranışlarını ve fiziksel sağlığını etkileyebilecek düşük duygudurumuna ve günlük faliyetlerden kaçınma haline verilen isimdir.
Depresyon, zannedilenin aksine, toplumun ortalama yüzde 20-30’unun hayatı boyunca karşılaştığı bir durumdur.
Halk arasında depresyon kişinin o anda veya bir süredir keyifsiz olması durumuna denirken, bu durumu yaşayan kişi için bir utanç veya damgalanma endişesini beraberinde getirebilir.
Ancak, psikolojik veya psikiyatrik açıdan bakıldığında depresyon çok boyutlu bir olgu olarak karşımıza çıkar. Halk arasındaki kullanımı ile depresyon bazen ciddi bir ruhsal bozukluğa işaret edebilecekken, bazen de geçici bir ruh haline tekabül edebilir.
Depresyon Nedir?
Psikoloji ve psikiyatrinin kullandığı depresif sınıflandırmaların altında depresif duygudurumu yatar.
Depresif duygudurumu:
- Kişinin kendini günün büyük kısmında ve neredeyse her gün depresif hissetmesi
- Günlük faaliyetlere ve keyif alınan aktivitelere karşı ilginin azalmış olması
- Kilo kaybı veya kilo alımı
- Uykusuzluk veya aşırı uyuma
- Hareketlerde yavaşlama veya yerinde duramama hali
- Sürekli yorgunluk ve enerji düşüklüğü
- Değersizlik hissi, aşırı suçluluk duygusu veya umutsuzluk
- Düşünce veya konsantrasyon yetisinde azalma ve/veya kararsızlık
- Ölüm veya intihar düşünceleri
Bu listeleme genel bir fikir verme amacıyla yapılmış olup, kesinlikle teşhis konması için kullanılmamalıdır.
Bu belirtilerin çeşitli birleşimleri veya farklı uzunluklarda görülmesi farklı depresyon çeşitlerini gündeme getirir.
Depresyon Çeşitleri
Majör (klinik) depresyon – alt tipleri:
- Atipik depresyon
- Melankolik depresyon
- Psikotik majör (klinik) depresyon
- Katatonik depresyon
- Doğum sonrası depresyon (postpartum)
- Mevsimsel duygudurum bozukluğu
Distimik Bozukluk
Diğer Depresyon Tipleri:
- Tekrarlı kısa depresyon
- Minör depresif bozukluk
Örneğin, bu belirtilerden beş tanesinin iki hafta görünmesi durumunda sadece depresif duygudurumundan bahsedilirken, belirtilerin 2 aydan uzun süre görülmesi klinik depresyonu (majör depresif bozukluk) akla getirir. Aynı şekilde, kişinin kişilik yapısı bu özellikleri sürekli barındırıyorsa, depresif kişilik bozukluğundan bahsedebiliriz.
Yukarıda görüldüğü gibi depresif rahatsızlıklar çok çeşitlidir ve her sınıflandırma için farklı tedavilerin uygulanması gerekir. Depresif ruh hali iki haftadan uzun süren bir kişinin bir ruh sağlığı profesyoneline (psikolog, psikiyatrist veya psikolojik danışman) başvurması gerekmektedir.
Depresyona Neden Olan Durumlar
Depresyonu tetikleme ihtimali olan olaylar düşünüldüğünde, sadece ruhsal alandan çıkıp daha geniş düşünmekte fayda vardır.
- Travma, kayıp, yas: Bu gibi durumlarla karşılaşıldığı takdirde, depresif ruh hali sürecin doğal bir parçası olarak değerlendirilebilir. Fakat depresif ruh halinin gereğinden fazla uzaması veya bir duygudurum bozukluğuna dönüşmesi (majör/klinik depresyon gibi) halinde yardım alınması faydalı olur.
- Fonksiyonelliğini kaybetmiş başa çıkma mekanizmaları
- Hayatta bir anlam bulamama durumu ve yön kaybı hissi
- Çeşitli fizyolojik rahatsızlıklar: Kişi psikolojik olarak depresyona yatkın bir duruş çizmese bile, depresyon çeşitli fizyolojik rahatsızlıkların yan ürünü olarak da görülebilir.Bu fizyolojik rahatsızlıkların arasında bakteriyel-viral enfeksiyonlar, endokrin sisteminde bozukluklar, sindirim sisteminde rahatsızlıklar, çeşitli salgı bezlerinin düzgün çalışmaması ve nörolojik sendromlar sayılabilir. Bu sebepten ötürü, uzun süreli depresif ruh hali durumunda genel bir sağlık taramasına girilmesinde fayda vardır. Ana rahatsızlığın tedavisi durumunda, yan ürün olan depresyon da ortadan kalkar.
Depresyonun Sebepleri
Depresyonun ortaya çıkmasında etkili olan mekanizmalar dört kategoride incelenebilir:
Biyolojik Faktörler:
- Beyinde iletişimi sağlayan nörotransmiterlerin işlevinde bozukluk
- Gen-çevre etkileşimi
- Beyin yapısında farklılıklar
- Bağışıklık sisteminde bozukluklar
Psikolojik Faktörler:
- Depresyona yol açacak kişilik yapılanması (düşük özdeğer, düşünce yapısında olumsuz düşüncelerin ağırlığı gibi)
- Kişinin kendi hakkında, dünya hakkında ve gelecek hakkında ağırlıklı olarak olumsuz düşünceler barındırması
- Çocuklukta yaşanmış erken ayrılıklar, kayıp, istismar
- Anlam kaybı, ihtiyaçların karşılanmaması ve kişinin potensiyellerini tam yaşayamaması
Sosyal Faktörler:
- Fakirlik ve sosyal dışlanma
- Çocuk istismarı
- Yeterli sosyal desteğin olmaması
- Ailevi sorunlar
Madde ve Alkol Kötüye Kullanımı: Birçok araştırma alkol ve çeşitli maddelerin aşırı şekilde kötüye kullanımının direkt olarak depresyonun ortaya çıkmasında rol oynadığını göstermektedir.