Sizden gelen soru:
* Eski hava yolları taşıtlarını tarihçe bilgilerini istiyorum? *
Cevap:
Eski Hava Taşıtları
Tarihin en eski çağlarından beri uçabilmek insanoğlunun en büyük hayallerinden biri olmuştur. İnsanoğlu ilk olarak uçurtmayı insan ve malzeme nakli için kullanmaya çalıştı. Uçurtmanın ana vatanı kesin olarak bilinmemekle birlikte 3000 yıl önce Çin’de yaygın olarak kullanılmaktaydı. İlk kullanılabilir/işe yarar hava taşıtı ise, 1783’te icat edilen sıcak hava hidrojen balonu oldu.
19. yüzyılda Britanyalı bilimadamı George Cayley, yay tipi uçurtmalardan bir hava taşıtı üretti. 1853’te ise ilk insanlı planör uçuşu kayıtlara geçti. İtme ve taşıma kuvvetlerinin anlaşılması, insanoğlunun tarih öncesi çağlardan beri saplanıp kaldığı kanat çırpma düşüncesinden sıyrılmasını sağladı. 1890’larda Alman Otto Lilienthal, bugünkü yelken kanata benzer bir uçurtma ile ilk süzülen insan oldu.
Başarısız birkaç denemeden sonra ilk başarılı zeplin 1852 yılında Fransız Henri Giffard tarafından üretildi. Birçok başarılı uçuşa rağmen zeplinler masraflı, yavaş ve hava şartlarından çok etkilenen bir taşıt olması nedeniyle 1930’larda terkedilmeye başlandı. 1937’deki Hindenburg faciası gibi önemli bazı kazalardan sonra ticari kullanımı 1940’larda tamamen durduruldu.
17 Aralık 1903’te Wilbur ve Orville Wright kardeşler, ilk motorlu ve kontrol edilebilir uçakla uçuşu gerçekleştirdiler.
Uçurtma
Uçurtma, insan ve malzeme naklinde kullanılmaya çalışılmış ilk hava aracıdır.
Uçurtma, hafif malzemeden yapılmış yüzeylerin, rüzgâra direnç oluşturan yükselme yönünde oluşturduğu kuvvet ile bağlı bulunduğu ipin oluşturduğu kuvvet arasındaki etkileşim sonucunda gökyüzünde asılı kalabilen nesnelere verilen genel isimdir. Uçurtma fırtınalı havalarda uçurtulursa elektirik akımı nedeniyle oluşacak şelalede insan yaşamını kaybedebilir. İlk defa Çin de bulunmuştur. Avrupa’ya gelişi ise 12 yılÇin’de yaşamış olan Marco Polo tarafından gerçekleştirilmiştir.
Balon
Balon, ısıtılmış hava ya da hafif bir gazla (helyum, hidrojen) doldurulan atmosferde uçabilen, genellikle sepetli hava taşıtı. İnsanoğlu ilk olarak uçurtma ile insan ve yük taşımaya çalışmıştır ancak balon ilk “pratik” hava taşıtıdır.
Balonun havada yükselmesi, suya atılan bir cismin yüzmesiyle aynı ilke olan Arşimet’in kaldırma prensibine dayanır. Bir balon yerini kapladığı havanın ağırlığı kendi ağırlığına eşit oluncaya kadar yükselir. Yükseklik arttığında havanın yoğunluğu azaldığından ağırlık dengelenir ve balon daha yükseğe çıkamaz. Eğer daha yükseğe çıkmak isteniyorsa ağırlığın azaltılması, alçalmak isteniyorsa da balonun içindeki havanın azaltılması gerekmektedir.
Balonlar bir yerden bir yere ulaşmak için elverişli araçlar değildirler, sadece dikey hareket kontrolü vardır ve rüzgarla sürüklendiklerinden yatay yönlendirme imkânları yoktur. Ulaşım aracı olarak kullanılan güdümlü balonlar olan zeplinlerin sürüklenerek değil itme kuvvetiyle yol almalarını sağlayan motorları ve havada yönlenmesini sağlayan dümenleri vardır.
Planör
Planör, (Fransızca: Planeur, süzülerek uçmak) üzerinde hiçbir güç kaynağı olmadan uçabilen sabit kanatlı hava taşıtı.
Kokpiti tek veya çift kişilik olabilir. Vinç sistemiyle ya da bir uçağın çekmesiyle havalanırlar. Belli bir yükseklikte çekici ile bağlantısını koparıp atmosferdeki hava akımlarından yararlanarak uçabilirler. Özellikle düzenlenen yarışmalarda amaç, en kısazamanda en uzun yolu katetmektir. Planör yarışmaları mesafe (en uzun mesafeye gidebilmek), zaman (en kısa sürede gidebilmek), irtifa (en yükseğe çıkabilmek) ve akrobasi (planörde yapılan çeşitli gösteriler) olarak düzenlenir.
Dünyada ilk planörün mucidinin 1886 yılında bir deneme uçuşu esnasında düşerek ölen Otto Lilienthal olduğu bilinmektedir. Bugün planörcülük birçok ülkede sevilerek yapılan hava sporlarının başında gelmektedir. Türkiye’de de en eski hava sporlarından olup,Planör Uçuş Okulu 1935 yılında açılmıştır.
Zeplin
Zeplin, bir tür hava gemisi olup, ulaşım aracı olarak kullanılan itme kuvvetiyle yol almalarını sağlayan motorları ve havada yönlenmesini sağlayan dümenleri olan puro biçiminde ve altında yolcu kabini bulunan güdümlü balonların genel adıdır. Omurgalı güdümlü balonların en başarılı yapımcısı olan Kont Ferdinand von Zeppelin adlı Alman güdümlü balonların isim babasıdır. İlk zamanlar hidrojen ile dolu olmasına karşın 1937’de Hindenburg faciası üzerine içine hidrojen yerine helyumkullanılmaya başlanmıştır.
Son olarak 17 Aralık 1903’te Wilbur ve Orville Wright kardeşler, ilk motorlu ve kontrol edilebilir uçakla uçuşu gerçekleştirdiler.
Ayrıca bkz: Hava Ulaşım Araçlarının Kronolojisi ve Gelişimi