Sizden gelen soru:
* Gebelik Öncesi grip aşısı olmak zorunlu mudur? *
Cevap:
Gebelik Öncesi Grip Aşısı
Gebelik öncesi grip aşısı olmak zorunlu değildir.
Grip aşısı canlı aşı olmadığı için gebeliğin her döneminde emniyetle yapılabilir. Bir de ülkemizde bulunmayan ve burundan sprey şeklinde uygulanan canlı grip aşısı mevcuttur, bu aşının gebelik sırasında uygulanması pek doğru değildir.Fakat hem enjeksiyon şeklinde uygulanan grip aşısı hem de burun spreyi şeklindeki grip aşısı gebelik öncesi dönemde emniyetli şekilde uygulanabilir.Yalnız canlı aşı uygulandığında gebelik 4 hafta ertelenmelidir.
Hamilelikten Önce Yapılan Aşılar
Hamilelik öncesi yapılacak aşılar nelerdir?
Bu hastalıklar içerisinde en önemlisi kızamıkçıktır. Kızamıkçık hamilelik döneminde geçirildiğinde Doğumsal Kızamıkçık Sendromu adı verilen ve anne karnında gelişmekte olan bebek üzerinde kızamıkçık virüsünün yarattığı etki ile meydana gelen bir tablodur.
Hamileliğin ilk üç ayı içerisinde kızamıkçık geçiren bir annenin bebeğine de kızamıkçık virüsünü bulaştırması sonucunda bebeklerin %95′i sağırlık, göz defektleri, kalp defektleri, zeka geriliği gibi doğumsal bir sakatlıkla doğmaktadır. Hamileliğin erken dönemi (ilk 12 hafta içinde) enfeksiyonun en tehlikeli olduğu dönemdir. Kızamıkçık enfeksiyonuna bağlı sakatlık görülme ihtimali, enfeksiyon hamileliğin geç dönemlerinde geçirilirse azalmaktadır (20 haftalık hamilelikten sonra).
Bu nedenle hamile kalmayı planlayan doğurgan yaştaki kadınların kızamıkçık geçirdiklerini ve buna bağlı olarak kızamıkçığa karşı bağışık olduklarını göstermeleri (kan testi ile) ya da kızamıkçık geçirmediler ise mutlaka kızamıkçık aşısı ile korunuyor olmaları gerekmektedir. Kızamıkçık aşısı olacak anne adaylarının unutmaması gereken en önemli nokta aşıdan sonra en az bir ay süreyle hamile kalmamalarıdır. Kızamıkçık aşısı hamile kadınlara uygulanmaz.
Suçiçeği hastalığı hamilelikte geçirildiğinde bebek açısından hastalığın geçirildiği dönem ve ağırlığına bağlı olarak risk yaratabilmektedir. Hamileliğinin ilk 6 ayında Suçiçeği geçiren anne adaylarının bebeklerinin yaklaşık olarak %2′sinde Doğumsal Suçiçeği Sendromu adı verilen çeşitli organ bozukluklarının bir arada görüldüğü bir tablo oluşur. Bu organ bozuklukları genellikle kol ve bacakların gelişmemesi, katarakt, göz kürelerinin küçük kalması, görmeyi sağlayan göz tabakalarının etkilenmesi, ses telleri felci ve merkezi sinir sistemi bozuklukları gibi çeşitli sakatlıklar yaratacak ciddi bozukluklardır. Hamileliğin 7. ve 21. haftaları arasında Suçiçeği geçirilmesi bebeğin anne karnında etkilenip yukarıdaki bozuklukların oluşması için en riskli dönemdir. Bu nedenle hamilelik öncesinde suçiçeği geçirmemiş ve aşılanmamış ve hamile kalmayı planlayan anne adaylarının en az 1 ay ara ile iki doz olarak suçiçeği aşısı yaptırmaları önem taşımaktadır. Eğer suçiçeği geçirilip geçirilmediği hatırlanmıyor ve laboratuar tetkikleri ile de ortaya konma olanağı yok ise anne adayı mutlaka aşılanmalıdır. Bu arada yine unutulmaması gereken nokta suçiçeği aşısı uygulandıktan sonra en az 1 ay süreyle hamile kalınmaması gerektiğidir. Hamilelikte suçiçeği aşısı uygulanmaz.
Hamilelik Sırasında Aşı Yaptırmak
Hamilelik esnasında yapılabilecek ve yapılmayacak aşılar nelerdir?
Gebelik sırasında bağışıklık sağlanmasının ayrı bir önemi vardır. Bu durumda karşımızda hastalıktan korumamız gereken anne adayı, bunun yanında hem hastalıktan hem de aşının olası risklerinden korumamız gereken bebek vardır. Gelişim halinde olan bebeğe, annenin aşılanmasının getireceği riskler teoriktir. Inaktif virüs aşıları, bakteri aşıları veya toksoidler ile aşılamanın fetusa ve anne adayına risk yaratmadığı bilinmektedir. Canlı aşıların ise teorik olarak fetusa zarar vereceğine inanılır. Gebelik sırasında anne adayının aşılanması düşünülüyor ise, anne ve yeni doğana aşılamanın getireceği yararın, aşının teorik de olsa yaratacağı ters etkilerden fazla olması gerekir. Genel olarak, canlı virüs aşıları gebelikte yapılmaz. Çünkü teorik olarak aşıdaki canlı virüsün bebeğe geçeceğine inanılır. Eğer canlı virüs aşısı bilinmeden gebe kadına verildi veya kişi aşı olduktan sonraki dört hafta içinde gebe kaldı ise oluşabilecek teorik risklerle ilgili gebeye bilgi vermek gerekir. Ancak bu durumun gebeliğin sonlandırılması için endikasyon teşkil etmediği de unutulmamalıdır.
Aşılama ile annenin ve dolayısıyla fetusun saglıgı korunurken geçen pasif antikorlar sayesinde yenidoğanın ilk altı ayında enfeksiyonlardan korunması saglanır. Aşılama kararı alınırken fetusta doğabilecek potansiyel riskler ve faydalanım iyi tartılmalı ve değerlendirilmelidir.
Gebelikte Aşılamanın Amaçları: Gebelik esnasında doğumsal anomali (özürlülük), büyüme geriliği, ölü doğum ve nörolojik arazlara sebep olan enfeksiyonlardan korumak (varisella, rubella vb). Erken doğum riskini ve prematüriteyi azaltmak. Gebelik esnasında daha şiddetli seyreden hastalıklardan anneyi korumak (influenza, hepatit B vb). Yenidoğan bebeklerde enfeksiyonları azaltmak (GBS, streptecoccus pnomonia vb). Yenidoğanın ilk 6 ayında enfeksiyöz hastalık riskini ve dolayısıyla bebek hastalık ve ölüm riskini azaltmak. Bu sayede sağlık maliyetini azaltmaktır.
Gebelikte aşı ne zaman yapılmalı ?
Olası bebekte özürlülük endişesini azaltmak ve ilk üç ayda zaten artmış olan düşük riski ile ilişkilendirilmemesi için için aşılar mümkünse 2. ve 3. üç ayda uygulanmalıdır.
Gebelikte Aşı Seçimi
Zararsız olan Aşılar
•Tetanos difteri (Td) aşısı
•Influenza(grip ) aşısı
•Hepatit B(sarılık ) aşısı
•Meningokok aşısı
•Kuduz aşısı
Tetanos ve difteri toksoid aşısı (Td)
Tetanos hem annede hem de yenidoğanda yüksek mortaliteye sahiptir . Yılda 200.000 yenidoğanın tetanosdan öldügü bildirilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tetanosa bağlı anne ve yenidoğan ölümlerini son yıllarda tamamen önlemeyi hedeflemektedir. Aşı, yenidoğanı tetanosdan %100 korur. Yenidoğan tetanosunu engellemek için tetanos aşısı gebelerde rutin olarak uygulanmalıdır. Aşılanmış, ancak son 10 yıl içinde bir difteri ve tetanos rapeli yapılmamış olan gebe kadınlara bir rapel dozu yapılmalıdır. Aşılanmamış veya kısmen aşılanmış olanların primer serileri tamamlanır. Primer aşılama 3 doz olarak yapılır (ilk 2 doz birer ay ara ile, ikinci dozdan 6 ila 12 ay sonra da üçüncü doz olmak üzere ).
Grip aşısı (influenza aşısı)
Gebelik ve lohusalık dönemlerinde geçirilen grip hastalıgına baglı ciddi yan etkiler ortaya çıkabilmektedir . Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve Aşılama Uygulamaları Danışma Komitesi (ACIP), grip mevsiminde (Ekim-Mart) gebeliği 14 haftadan büyük olan tüm gebelere ve erken lohusalık dönemindeki annelere grip aşısı uygulanmasını önermektedir.
Toraks Derneği ise; grip aşısını grip geçirdiğinde ciddi komplikasyon gelişme olasılığı bulunan ve tıbbi sorunları (astım, kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, immun yetmezlik…) olan gebeler için önermektedir. Yine 2.-3. üç ayda grip geçirme riski olan gebeler de grip aşısı adaylarıdır. Sağlık Bakanlığı’ nın gebelerde grip aşısı için önerisi ise; gebeliğin ilk 3 ayı içinde olan kadınlar (ancak doktor tarafından gerekli olduğu tespit edilirse grip aşısı olabilirler) olarak belirlenmiştir.
Gebelik – Grip ve Grip Aşısı
Gebelik kendi başına, gribe yakalanmak için bir risk değildir. Ancak hamile birisi, grip olduğunda komplikasyon görülme şansı çok daha fazladır. Ayrıca hamileliğin son dönemlerinde gribe yakalanan gebenin, doğum sonrası hastalığını bebeğine geçirme şansı fazladır.
Grip aşısı canlı virüs içermeyen ve gebelik te kullanılabileceğiniz güvenli bir aşıdır. Amerikan jinekolog ve Obstetrisyenler Birliği, yayınladığı görüşünde, salgın mevsiminde gebeliğin ikinci ya da üçün trimesterinda olan kadınlara, grip aşısı olmaları önermektedir.
Ayrıca uzmanlara göre, aşı sonrası annede gelişen antikorların bir kısmı bebeğe de geçerek yaşamının ilk aylarında onu da gribe karşı koruyacaktır. grip mevsimi genelde Kasım -Nisan aylarını kapsar. Hastalık en fazla Aralık ile Mart başına kadar olan dönemde görülür. Salgın başladığında genelde ilk 3 hafta en etkili olduğu dönemdir hastalanan kişi sayısı sonraki 3-4 haftada giderek azalır. Aşı için en ideal dönem Ekim ayı ile Kasım ayı ortasına kadar olan zaman aralığıdır. Aşı sonrası antikor üretilmesi ve koruyuculuğun başlaması için 1-2 haftaya gerek vardır. Grip aşısının koruyuculuğu %70-90 arasında değişmektedir.
Grip aşısı gebelikte ve emzirme döneminde güvenli olarak kabul edilmektedir. Grip aşısının olası yan etkileri Enjeksiyon alanında lokal hassasiyet ve şişlik (%10-64 olguda), hafif ateş ve halsizlik, Nadiren alerjik reakisyon şeklinde sayılabilir.
Grip aşısı kesinlikle gribe neden olmaz. Öte yandan grip aşısı hazırlanırken yumurta kullanıldığı için yumurtaya alerjisi olanlarda grip aşısı kontraendikedir ve yapılmamalıdır