Sizden gelen soru:
* Koyun, kelebek, timsah ve alabalık hayvanların dan hangileri doğurur? *
Cevap:
Koyun doğurarak çoğalırken kelebek, timsah ve alabalık yumurta ile çoğalır. Şimdi size bu hayvanların üreme şekilleri ile ilgili kısa bilgiler verelim.
Koyun hakkında bilgi
Koyun (Ovis), Caprinae alt familyası içinde bir grup oluştururlar ve keçilerle yakınlıklarından dolayı bazı sınıflandırmalarda hatta aynı familyada olarak tarif edilirler. Ev hayvanı olarak tanıdığımız koyunun yanında birçok yabani türleri vardır. Elde edilen kürke post adı verilir.
Evcil koyun, tahminen 6000 ila 8000 yıl önce evcilleştirilmiş olup, köpeğin yanında en eski ev hayvanlarındandır. Gevişgetirenler ailesinin tür olarak en zengin familyasıdır. Kuzey Amerika, Avrupa, Asya ve özellikle Afrika’da yayılmışlardır. Güney Amerika’ya ve Avustralya’ya insan eliyle ulaşmışlardır. Farklı biyotoplarda, özellikle steplerde, dağlık kesimlerde, az da olsa ormanlarda bulunurlar. Bitkisel besinlerle beslenirler, sürü oluşturma eğilimleri çok yüksektir.
Sütünden, yününden ve etinden yararlanılan uysal hayvanlardır. Burun kısımları çıplak ve nemli, vücutları kalın tüylerle kaplıdır. Erkeklerde her zaman bir çift boynuz bulunurken, dişilerde bazen bulunur. Boynuzlar üzerindeki boğumlar yaş hesaplamasında kullanılır. Vücutlarında ekstra kıl oluşumları (sakal, yele) bulunur. Yılda 2 kez ve her defasında 1-3 yavru doğururlar. Gebelik süreleri 5-11 aydır. Koyunların ömürleri 10 ila 12 yıl arasıdır.
Timsahların üremesi
Yumurtayla çoğalırlar. Çiftleşmeden sonra dişi, kıyıdaki bir kumlukta açtığı çukur içine kaz yumurtası iriliğinde 50 kadar yumurta yumurtlar. Yumurtaların üzerini kumla örterek yakınlarında nöbet bekler. Bazen bu süre üç ayı bulur. Dişi bu sürede hiçbir şey yemediğinden kilo kaybeder. Zaman zaman erkek de dişinin yakınına gelir. Ama dişisini beslemeyi akıl edemez. Yavrular, yumurta kabuğunu kırmaya hazır olunca 20 metre kadar uzaklıktan duyulan sesler çıkararak annelerini yardıma çağırırlar. Dişi, kumları açarak yumurtalardan yavruların çıkmasına yardım eder. İnce derili yavrular büyük bir titizlikle tek tek annenin ağzında su kıyısına taşınır. Bakıma muhtaç yavrular altı ile sekiz haftalık bir süre içinde anne ve baba tarafından dış tehlikelerden büyük bir dikkatle korunur. Yırtıcı kuşlar ve vahşi memeliler timsah yavrularına düşkündür.
Yavrular kendilerine bakacak duruma gelince anne ve babalarından uzaklaşarak kendilerine av sahaları ararlar. Büyük timsahlardan uzak olmak zorundadırlar. Hatta bazan sonraki karşılaşmalarda anne ve babalar yavrularını tanıyamamakta, onlara av gözüyle bakmaktadır. Yavrular, balık yumurtaları, salyangoz ve su böcekleriyle beslenirler.
Kelebeklerin üremesi
Kelebeklerde çoğalma yumurta ile olur. Kelebek yumurtaları yarım küre, küre, silindir ve iğ şeklindedir. Dişileri yumurtalarını tek tek veya gruplar halinde ağaç kabukları veya yapraklar üzerine yapıştırarak bırakırlar. Bazıları da üst üste yapıştırarak kuleler meydana getirir. Bazıları yumurtaların üzerini vücutlarından kopardıkları kıllarla bir kürk gibi kapatırlar. Kışı geçirmek zorunda kalan yumurtalar “Korion” denen sert bir kabukla örtülüdür. Yumurtadan çıkan larvalara “tırtıl” adı verilir. Kışı genellikle tamamen gelişmiş olarak yumurta kabuğu içinde geçirir. İlkbaharda her yer yeşermeye başlayınca kabuğunu yırtarak besin aramaya çıkar. Dişi kelebekler yumurtlarken özellikle tırtılların beslendiğibitki türlerinin üzerine veya yakınına yumurtalarını bırakırlar.
Tırtıllarda üç çift göz ve 2-5 çift karın bacağı bulunur. Ağız parçaları ısırıcı çiğneyicidir. Alt dudağa dökülen ipek salgı bezleri vardır. Oburca beslenen tırtıllar, 4-5 defa deri değiştirirler. Normal iriliğe ulaşınca ipek salgısı ile kendilerine koza örerler.
Koza içinde erginin şekillendiği pupa durumuna geçer. Bir müddet sonra pupa kabuğunu yırtar ve kozadan genç ergin yeni kelebek ortaya çıkar. Fakat hemen uçamaz. Kanatlarındaki damarların kanla dolması ve kuruyarak güçlenmesi için birkaç saat beklemesi gerekir. Bazı erginlerin ömrü 24 saat, bir kısmının 1-2 aydır. Hayatları birkaç mevsim sürenler kış uykusuna yatar veya daha sıcak bölgelere göç ederler. Bunlar yüzlerce kilometrelik yolu uçabilecek güçtedir.
Alabalıkların üremesi
Alabalıklar genelde kış sonu yaz başı döneminde yumurtlar. Yöremizde Hurman Çayı’nda doğal yetişen kırmızı benekli alabalık türü Kasım – Mart döneminde yumurtlamaktadır. Yetişme havuzlarımızdaki gökkuşağı alabalığı ise Ocak – Mayıs döneminde yumurtlamaktadır. Ancak bunun istisnaları da vardır, zaten alabalığın yaptığı her işin istisnası vardır.
Kışa doğru bırakılan yumurtalardan çıkan yavrular baharda bırakılan yumurtalardan çıkacak olan yavrulardan daha büyük olacaktır ki alabalık yetiştiricileri için bu önemli bir planlama konusu olmaktadır.
Doğal sularlarda yumurtlayan alabalıkların yumurtaları genellikle daha küçüktür. Suyun berrak, serin ve kirlenmemeiş kısmına yumurtaları bırakırlar. Erkek ve dişi alabalıklar mümkün olduğunca derelerde uygun derinlikteki ve büyüklükteki çakılların bulunduğu yerlerde buluşurlar. Akarsu yatağının eğimi, derinliği ve suyun hızı bazı belirli koşulları karşılaması gerekir. Dere yatağının uygun yerlerine bırakılan yumurtaların oksijen ihtiyacı karşılanması, yumurtaların havasız kalma tehlikesinden uzak tutulmaısı gerekir. Alabalık çiftleri üreme için biraraya geleceklerinde dişi alabalıklar yumurtlamak için çakıllar arassında uygun bir cep hazırlar. Yumurtlamadan önce dişi alabalıklar bu cepleri hazırlamak için kuvvetli kuyrukları çakılları yanlara doğru savurur.
Alabalık yumurtaları akarsu yatağının beş on santim altına, çakılların arasına yarı gömülü vaziyette bırakılır. Yumurtalarından çıkan yavrular ilk anda çakıllar arasındaki boşluklarda yaşarlar, buradan pek çıkmazlar. Taki midelerinde protein depolanan keseler tükenene kadar. Bu besin yüklü keseler bitince yavru alabalıkları çakılların arasında çıkıp gerçek dünya ile yüzleşirler.