Sizden gelen soru:
* Kuşlar nasıl uçuyorlar? *
Cevap:
Kuşların Uçması
Uçmalarını sağlayan en önemli adaptasyon kanatlarıdır.
Kuşların kanatları, hiçbir şekilde sıvı ya da gaz geçirmeyecek şekilde oluşturulmuştur. Kanat hareketi, özellikle uzun mesafeli uçuşlarda kas gücü gerektirir ve yüksek miktarda enerji kaybına neden olur. Bu nedenle diğer omurgalılara göre çok daha göçlü göğüs kemiklerine sahiplerdir.
Göğüs kemiklerine bağlı olan çok güçlü kaslar da kanat hareketine yardımcı olan diğer bir adaptasyondur. Solunum yoluyla enerji üretimi yaparlar. Uçarken solunum güçlüğü çekmemelerinin nedeni aynı anda hem nefes alıp, hem de nefes verebilmeleridir.
Kuşların Uçuş Sırasında Denge Sağlaması
Kuşların kafaları çok hafiftir. Bundan dolayı uçuş sırasında kuşlar öne doğru eğilmemektedir. Bu sayede kuşlar uçarken dengeyi sağlamaktadır. Kuşların vücudunda bulunan tüyler denge sisteminin en önemli unsurlarındandır. Özellikle kanat bölgesinde bulunan tüyler sayesinde denge sağlanmaktadır. Kuşlarda bulunan tüyler hafiftir ve kaldırma özelliği bulunmaktadır.
Kuşlarda Uçmaya Yönelik Adaptasyonları
Tübitak tarafından yapılan açıklamayı da vermek istedik.
Kuşlar (Aves), aktif uçma yeteneğine sahip olan tek omurgalı sınıfı. Bu canlılar, uçma yetenekleri sayesinde birbirinden oldukça uzakta bulunan bölgelere erişebilirler ve bu alanları, hayatlarının belirli evrelerinde kullanabilirler. Çoğu kuş türünde göç davranışı görülür ve yılın belirli dönemlerinde beslenme, barınma ve üreme için tercih ettikleri alanlar farklıdır.
Uçmaya yönelik olarak geliştirilen en önemli adaptasyon tabii ki kanatların gelişimidir. Kanatlar, özel yapıları sayesinde su ve havayı geçirmeyecek şekilde oluşmuştur. Bu da, uçuş esnasında kuşlara büyük kolaylık sağlar. Kanat hareketi ve özellikle uzun mesafe uçuşları, oldukça büyük miktarda enerji ve kas gücü gerektirir. Bu amaçla kuşların göğüs kemikleri (sternum) genişlemiş ve diğer omurgalı gruplarına göre çok daha sağlam bir yapı kazanmıştır. Göğüs kemiğine bağlanan çok güçlü kaslar da, kanat hareketine yardımcı olan bir diğer adaptasyondur. Vücutta enerji üretimi, solunum yoluyla gerçekleştirilir. Kuşların uçuş esnasında nefes nefese kalmamalarının tek sebebi de, dolaşım sistemlerindeki farklılık sayesinde aynı anda hem nefes alıp hem de verebilmeleridir. Tüm bunlara ek olarak, uçuş sırasında vücut ağırlığının azaltılması için, belirli yapılarda körelmeler görülür. Örneğin dikkat ettiyseniz, hiçbir kuşun dişleri yoktur! Gaga ise uçuş sırasında dengenin sağlanmasında, kuyruk ile birlikte işlev görür. Bunun yanında; derilerinde hiçbir salgı bezinin bulunmaması (özellikle su kuşlarında bulunan kuyruk dibi yağ bezi haricinde), kemiklerin içerisinde hava boşluklarının bulunması, iç organların arasında ek hava keselerinin varlığı, idrar keselerinin olmayışı, sağ ovaryumun (yumurtalık) ve sağ yumurta kanalının körelmiş olması, ayrıca üreme organlarının üreme dönemleri dışında küçülmesi ve tabii ki tüylerin hafifliği, vücut ağırlıklarını azaltmaya yönelik kazandıkları adaptasyonlardır.
Sıcak kanlı oluşları, yüksek enerjili besinleri tercih etmeleri, sindirim-solunum ve boşaltımın oldukça hızlı ve etkin oluşu ve yüksek bir metabolizma hızına sahip oluşları, uçuş esnasında güçlerinin korunmasına yardımcıdır
Vücudun aldığı şekil de, uçma sırasında sürtünmeyi en aza indirecek şekildedir. Ayrıca yine bir uçma adaptasyonu olarak, büyük ve gelişmiş kasların çoğu, vücudun arka bölümünde toplanmıştır.
Uzun mesafe göçleri öncesinde yağ depolama hızlarını artırarak vücut ağırlıklarını yaklaşık 3 katına çıkarmaları da, bir başka uçma adaptasyonu olarak sayılabilir.
Deniz Candaş
Kuşlar Nasıl Uçar? Video
En basit bir şekilde kuşların nasıl uçtuğunu bu videodan izleyebilirsiniz.