Marmara Bölgesinin Yıllara Göre Ayçiçeği Üretim Miktarı

Türkiye’de Ayçiçeği Üretimi

Ayçiçeği bitkisi hem yağ üretimi hemde çerez olarak kullanılmak üzere yetiştirilir. Ülkemizde üretilen ayçiçeğinin büyük bir kısmı marmara bölgesi tarafından karşılanmaktadır. Bu bölgenin hem iklim özellikleri açısından hemde ayçiçeği tarımı açısından uygun toprak şartlarına sakip olması üretimin yüksek olmasının en önemli nedenleridir.

Sponsorlu Bağlantılar

Ayçiçeği dünyada ve Türkiye’de en önemli yağ bitkilerinden biridir. Marmara Bölgesi’nde daha çok yetiştirilir. Trakya Bölgesi’nde yoğunluk gösterir. Ayçiçeğinin üstündeki çekirdekler fabrikalarda işlenerek satılır.

Ayçiçeği dünyada ve Türkiye’de en önemli yağ bitkilerinden biri olup, Türkiye’de genelde yağlık olarak yetiştirilir. Yağlık olarak ekiminin % 70’inden fazlası Trakya ve Marmara bölgesindedir.

ayçiçeği, yağ, üretim

Ayçiçeği ülkemizde ve dünyada yağlık ve çerezlik olarak iki tip olarak yetiştirilir. Ancak bahçelerde süs bitkisi ve kesme çiçek olarak değerlendirilen tipleri de mevcuttur. Çerezlik olarak insanların tüketimi ve kuş yemi olarak değerlendirilir. Yağlık olmayan tipler ise çerezlik olarak adlandırılır ve tohumları çizgili ve iri, yağlık tiplere göre kalın kabuklu olup, kabuğu çabuk ayrılmaya müsaittir. Bu tiplerden iri olmayanlar ise, kuşyemi olarak değerlendirilmektedir. Bunun yanında yağlık tiplerden daha düşük yağ oranına ve test ağırlığına sahiptir. Yağlık ayçiçeği tipleri ise, genelde siyah renkli, ince kabuklu ve linoleik ve oleik yağ asitleri içeren tiplerdir. Yağlık ayçiçeği taneleri % 38-50 arasında yağ ve % 20 oranında protein içerir.

Ayçiçeği dünyada ve ülkemizde en önemli yağ bitkilerinden biri olup, ülkemizde çoğunlukla yağlık olarak yetiştirilir. Dünya ayçiçeği üretimi son yıllarda 23 milyon ton civarında olup, Türkiye üretimde ve ekim alanlarında ilk on ülke arasında yer almaktadır. Ülkemizde yağlık ayçiçeği üretimi, genelde Trakya-Marmara Bölgesinde yoğunlaşmış iken, çerezlik üretimi ise, çoğunlukla İç ve Doğu Anadolu Bölgesinde, az miktarda diğer bölgelerde de ekimi yapılmaktadır.

Ülkemiz yağlık ayçiçeği ekim alanları son yıllarda iklim koşullarına ve uygulanan fiyat politikalarına bağlı olarak 500-600 bin ha, üretimi de 600-850 bin ton civarında değişmektedir. Ayçiçeği ekim alanları, mekanizasyona en uygun bitki olması ve fazla işgücü gerektirmemesi nedeniyle, değişik yörelerde yıldan yıla artmaktadır.

Ayçiçeğinin gen merkezi Kuzey Amerika olup, halen ABD’nin orta kesimlerinde yabani olarak bulunmaktadır. Ayçiçeği ekonomik bir bitki olarak uzun ve değişik bir tarihçeye sahip olmakla birlikte, kesin olarak ilk tarımının yapıldığı yer ve zamanı bilinmemektedir. Yeni dünyada ilk göçlerden önce, Kuzey Amerika Kızılderilileri tarafından boya hammaddesi olarak kullanılmıştır. İspanyol gezginleri tarafından 1850’lerde Kuzey Amerika’dan toplanan ayçiçeği tohumları, ilk önce İspanya’da bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmiştir. Ayçiçeğinin bir yağ bitkisi olarak ilk olarak Rusya’da üretilmiş ve ardından tüm Avrupa’ya yayılmıştır. II. Dünya savaşından sonra 1945-50li yıllarda, ayçiçeği ülkemize Bulgaristan’dan ülkemize göç eden vatandaşlarımızın getirdiği tohumlar sayesinde girmiş ve tarımı yapılmaya başlanmıştır. Ancak esas üretim ve ekim alanı artışı, 1980li yılardan sonra hibritlerin ülkemize girmesiyle olmuştur.

Dünyada ayçiçeği ıslahçılarının geliştirdiği yüksek yağ içerikli ve tane verimli ayçiçeği çeşitleri, ayçiçeğinde üretim artışına yol açmış ve son 20 yılda geliştirilen hibrit ayçiçeği çeşitleri de, üretimin istenilen düzeye gelmesine neden olmuştur.

Marmara Bölgesinde Ayçiçeği Üretimi

Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma döneminde güneşli bir iklim ister. Olgunlaşma döneminde yağış istememesinden dolayı, Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde yetiştirilemez. Diğer bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir.

Ayçiçeği üretiminin % 70′e yakın kısmını Marmara Bölgesi’nde başta Tekirdağ ve Edirne olmak üzere Kırklareli, Balıkesir, Bursa illeri karşılar. Daha sonra, İç Anadolu Bölgesi ve Orta Karadeniz Bölümü gelir.

Ayçiçeği Üreten Bölgeler

Ayçiçeği üretiminin ağırlıklı bölümü Marmara Bölgesi’nde yapılıyor. Trakya ayçiçeği üretimin yüzde 60’nı Marmara Bölgesi Trakya ile birlikte üretimin yüzde 71,2 sini üretiyor. Türkiye çiftçisinin daha çok mekanize olması ve ayçiçeğinin iyi bir münavebe bitkisi olması sebebiyle diğer bölgelerde de ekimi giderek yaygınlık kazanıyor.

Marmara’yı

Yüzde 10,6 ile Ege,
Yüzde 6,8 ile Orta Kuzey,
Yüzde 4,2 ile Akdeniz,
Yüzde 2,9 ile Orta Güney,
Yüzde 2,0 ile Karadeniz,
Yüzde 1,2 ile Ortadoğu,
Yüzde 0,6 ile Güneydoğu
Ve yüzde 0,5 ile Kuzeydoğu bölgelerimiz izlemektedir.

İllere göre üretim durumuna baktığımızda 2001 yılı verilerine göre ayçiçeği üretimimizin yüzde 62,5’ si sırasıyla Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli illerimizde gerçekleşmiştir. Bu illerimizi sırasıyla İstanbul, Çanakkale, Balıkesir, Bursa ve Kahramanmaraş izlemektedir.

Bölgelere Göre Ayçiçeği Ekimi

Marmara; 347.654
Ege; 45.426
Orta Kuzey; 60.022
Akdeniz; 16.035
Orta Güney; 19.604
Karadeniz; 8.739
Ortadoğu; 4.927
Güney Doğu; 5.008
Kuzey Doğu; 2.585

Toplam: 510.000

Bölgelere Göre Ayçiçeği Üretimi (TON)

Marmara; 462.805
Ege; 68.810
Orta Kuzey; 44.100
Akdeniz; 27.152
Orta Güney; 18.849
Karadeniz; 13.314
Ortadoğu; 7.643
Güney Doğu; 4.027
Kuzey Doğu; 3.300

Toplam:650.000

Yıllara Göre Üretim Miktarı

YILLAR Miktar (Ton) Değer (Bin $) Miktar (Ton) Değer (Bin $)

2001 182691 41524 846 991
2002 128934 39869 907 776
2003 519606 144701 1069 1198
2004 481626 154975 1290 1766
2005     487000 157575               390 433
2006 371317 99311 5436 5812
2007     398982 138608              6747 17959
2008 436703 342545 459               414
2009     453500              222577              325 453
2010      467484              245871              268               330

SORU SOR ?