Marmara Bölgesinin Yıllara Göre Pamuk Üretimi

Marmara Bölgesi ve Pamuk

Marmara bölgesi Türkiyenin ayrıldığı coğrafi bölgelerden biridir. Bölge asya ile avrupa arasında bir köprü vazifesi görür. Marmarabölgesi sanayide çok önemli bir yeri olan tarım bitkilerinden pamuk ta yetişir. Pamuk yıl boyunca ortalama sıcaklığı çok yüksek sıcaklıklara ihtiyaç duyduğundan özellikle güneydoğu anadoluda üretim çok fazladır ama marmara bölgeside bu konuda ilk sıralar içinde yer alır.

 Marmara Bölgesi ve Verimli Topraklar

Marmara bölgesinde yetişen ürünler hakkında derlediğimiz yazımız umarım işinizi görecektir.

Marmara Bölgesi şehirleşmenin en sık görüldüğü bölge olmasına karşı verimli topraklara da sahip olması tarımın da güçlü olmasını sağlıyor.Marmara Bölgesinin yüzölçümü de diğer bölgelere nazaran küçük olması ve yerleşimin daha fazla olmasına karşın tarım olarak en ileri bölgelerden birisidir ve ürün çeşitliği ile de dikkat çekmektedir.

Marmara bölgesinin ikliminin de elverişli olması nedeniyle ürün çeşitliliği olması çok doğaldır. Hem verimli hem çeşitli ürünler dolayısı ile tarıma çok elverişli bir bölege olan Marmara bölegesi nufus yoğunluğu dolayısı ile bu verimlilik ve çeşitlilik yetersiz gelmektedir.

Marmara’da Pamuk Üretimi

Pamuk üretimi,sıcaklık koşullarının uygun olması ve verimli alivyal toprakların varlığı nedeniyle Güney Marmara’da da yapılır. Marmara bölgesi, Ege ve Akdeniz bölgelerinden sonra pamuk yetiştirmede 3. sırayı alır. Bu bölgede en iyi üretimi yapan il Balıkesir’dir.(yılda 6-7 bin ton).

Marmara bölgesinde pamuk üretimi genellikle Balıkesir ve Çannakkale şehirlerinde yapılmaktadır.

Türkiye’de pamuk tarımı genelde Ege Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Maramra Bölgesi (Çanakkale, Balıkesir), Çukurova ve Antalya yörelerinde yapılmaktadır. Lif pamuk üretimimizin yaklaşık %50’si Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, %28’i Ege Bölgesinde, %21’i Çukurova’da ve %1’i Antalya yöresinde gerçekleştirilmektedir (Kaynak: TARİŞ).

Tablo 5 – Ege Bölgesi Pamuk Üretici Sayısı (Kişi)

Kaynak: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı

Türkiye’nin pamuk üretiminde son yıllarda yaşanan düşüşe paralel olarak, dünyanın en kaliteli pamuklarının yetiştirildiği Ege Bölgesinde de pamuk üretimi önemli ölçüde gerilemiştir. 2000’li yılların başlarında 300 bin ton seviyelerinde olan Ege Bölgesi pamuk üretimi 2009/10 sezonunda 75 bin ton seviyelerine gerilemiştir. Bu üretim düşüşünü yukarıda verilen pamuk prim ödemelerinden yararlanan üretici sayısındaki gerileme de açıkça göstermektedir (Primden faydalanmayan üretici sayısının ancak yüzde 5-10 arasında olabileceği düşünülürse, bu sayılar yaklaşık olarak pamuk üretici sayısını da göstermektedir). Buna göre Ege Bölgesi pamuk üretici sayısı toplam olarak iki sezon arasında yüzde 81.3 oranında gerilemiştir (Kaynak: İTB- UPK).

Tablo 6 – Türkiye Üretim ve Tüketimi (1000 Ton/lif)

Kaynak: FAS USDA-(*) Dört dönemin ortalama değerleri

(**) Tahmin – (***) ITB Tahmin

Türkiye’de 2006/07 dönemine kadar pamuk tüketimindeki artış dünya ortalamasının üstünde gerçekleşmiştir (2005/06 ile 2006/07 dönemleri son yılların en yüksek tüketim değerleridir). Tabloda görüldüğü gibi, bu dönemden sonra üretim ve tüketim değerlerinde ciddi düşüşler görülmüştür. 2006/07 döneminde üretim ile tüketim farkı (-)740.000 ton iken, 2009/10 döneminde tüketimin de ciddi miktarda düşüşüne rağmen aradaki fark (-)840.000 tona yükselmiştir. Yukarıda belirtildiği gibi 2008 ve 2009 yıllarında küresel ekonomik krizin olumsuz etkileriyle pamuğun özellikle üretimi olmak üzere, tüketim ve ticareti sadece Türkiye’de değil tüm dünyada azalmıştır. Ancak Türkiye’de pamuk üretim maliyetlerinin fazla olması, destekleme primlerinin rakip ülkelere göre durumu, ABD gibi ülkelerin uyguladığı politikalar sonucu dünya fiyatlarıyla rekabet edilememesi sonucu pamuk ekim alanlarında başka ürünlerin tercih edilmesi gibi diğer çeşitli faktörlerin de etkisiyle üretim daha kritik bir seviyeye gelmiştir. 2001/02 ile 2007/08 arası yedi yıllık dönemlerin ortalamasına göre Türkiye dünya üretiminin yaklaşık %4’ünü üretirken, 2008/09 döneminde %2, 2009/10 döneminde ise %1,7’lik bir paya sahip olmuştur.

ICAC verilerine göre, Türkiye üretimi 2008/09 sezonunda, kendinden önceki beş yılın ortalama üretim miktarına göre (yaklaşık 800 bin ton), %45’lik, aynı ortalamaya göre 2009/2010 sezonunda ise %53’lük bir düşüş yaşamıştır. Aynı oranlar dünya üretimi için yaklaşık %8 ve %12’dir.

Öte yandan 2009/10 döneminde dünya genelinde pamuk tüketiminin tekrar yükselişe geçmesi sonucu dünya stokları gerilemeye başlamış ve pamuk fiyatlarında artış yaşanmıştır. Yaşanan artış ve bir önceki sene elde edilen yüksek verimin etkisiyle 2010/11 sezonunda üreticinin pamuk ekim alanlarını artırması beklenmektedir. Uluslararası Pamuk Danışma Kurulu’nun tahminlerine göre 2009/2010 sezonunda Türkiye’nin 380 bin ton olan lif pamuk üretiminin 2010/11 sezonunda %28’lik bir artışla 488 bin tona yükseleceği öngörülmektedir. Türkiye’de Ulusal Pamuk Konseyi’nin tahminlerine göre de ekim alanlarında %22–25 arasında bir artış olacağı beklenmektedir.

Türkiye İstatistik Kurumunun pamuk üretim ve ekim alanına ilişkin verileri, ICAC (Uluslararası Pamuk Danışma Kurulu) ile USDA (ABD Tarım Bakanlığı) verilerinden farklılık göstermekte olup, aşağıdaki gibidir:

Tablo 7 – Türkiye Pamuk Ekim Alanı, Kütlü Pamuk Üretim Miktarı ve Verimi

Kaynak: TÜİK

Tablo 7’de yıllar itibariyle verilen TÜİK verilerine göre, Türkiye’nin 2002-2007 yılları ortalama lif pamuk üretimi 925 bin tondur. Son iki yılın ortalama üretimi ise 655 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Diğer bir değerlendirme ile, son iki dönemde pamuk üretimindeki azalma yaklaşık %30 dolaylarındadır.