Neden hapşırırız ve bunun sonucunda ne olur?

Sizden gelen soru:

Neden hapşırırız ve bunun sonucunda ne olur?

Cevap:

Burun iç yüzeyinin yani burun zarlarının uyarılarak gıcıklanması sonucunda solunum kasları kasılı ve hava ağır ile burundan gürültülü bir şekilde dışarı çıkar. Hapşırma sonucunda toz, kir gibi tahriş edici maddelerin üst solunum yollarından uzaklaştırılır.

Neden Hapşırırız?

Hapşırma, ani, irade dışı, sesli bir şekilde ağızdan ve burundan nefes vermektir. Hapşırma burun kanallarındaki sinirlerin uyarılması sonucu oluşan psikolojik bir reaksiyondur. Aslında burnumuz nefes almamızda çok önemli bir görev yapar. Hava onun dar kanallarından türbülans oluşturarak geçerken hem ısısı ayarlanır, hem de içindeki toz burada filtre edilir.

Buradaki sinirlerin uyarılmasının nedenleri değişiktir. En çok alerjik etkilenmedir ama toz, duman, parfümler hatta aniden ışığa bakma gibi başka birçok nedenleri daha vardır. Hapşırmadan önce sanki bir yerimiz ısırılmış gibi sinir uçlarının ikaz göndermesi sonucu, burnumuzdan önce bir salgı gelir. Biz bunun pek farkına varamayız.

Hapşırma Sonucunda Ne Olur?

Hapşırma esnasında yüz, göğüs ve karın kaslarının birçoğu kasılıyor. Bu kasılmalar, birbiriyle eşgüdümlü bir sistem içinde gerçekleşiyor. Bu eşgüdüm için gerekli program da, muhtemelen beyinde ve omurilikte yer alıyor. Bu nedenle de, hapşırma dürtüsü başladığında, onu durdurmak çoğunlukla mümkün olmuyor. Zaten meydana gelen basınç nedeniyle kılcal damarlarda zedelenmeye de yol açabileceği için, hapşırmanın tutulmaya veya baskılanmaya çalışılması da önerilmiyor.

Hapşırma ile burundan gelen salgının ardından beyine giden ikaz neticesinde baş ve boynumuzdaki kaslar uyarılarak ani nefes boşanması olayı yaşanır. Ses tellerinin olduğu bölüm önce kapanır ve buradaki havanın basıncı iyice yükselir. Sonra aniden açılarak hava yüksek bir sesle dışarı verilir. Tabii beraberinde burnumuzdaki toz gibi yabancı maddeler ve soğuk algınlığı yaratan mikroplar da.

Hapşırmadan sorumlu olan trigeminal sinir, aynı zamanda gözün dış yüzeyindeki kornea ile de ilişkili. Bu nedenle, hapşırdığımızda çoğunlukla gözlerimiz de yaşarıyor. Gerçi bu refleks sadece hapşırmanın kinetiği ile alakalı değil, rahatsızlık verici maddeler, hapşırma olmaksızın da gözde yaşarmaya neden olabiliyor.