Orman Yangınları
İnsan oğlu yaşam tarzı nedeniyle yayılmacı bir politikaya alet olmakta kendi yaşam hakkını herşeyin üzerinde tutmaktadır. Bu tutm ne yazık ki doğaya ve çevreye gösterilmesi gereken önemin yeterince gösterilemesi anlamına gelmektedir. Doğaya yeterince önem gösterilmemesinin sonuçlarından biride orman yangınlarının oluşmasıdır. Tabi burda tüm orman yangınlarında insan faktörü etkilidir demiyoruz ama büyük çoğunluğunun nedeni olarak ihmaller gösterilebilir. Orman yangınıolan yerdeki bitki örtüsü büyük zararlar görür ve sonuçta toprak kayması erozyon benzeri felaketlere uygun zemin oluşur.
Orman yangını, doğal ya da insani sebeplerden ortaya çıkan ormanların kısmen veya tamamen yanmasıdır. Yıldırımdüşmesi, yanardağ patlaması ve yüksek sıcaklık gibi doğal sebeplerle çıkan yangınlar ve sigara, tarımsal ürünler nedenli çıkan insan kaynaklı orman yangınları vardır. Ormanların yanması ekolojik olarak bir çok zarara sebep olur.İklim değişikliği ve kuraklık başlıca sonuçlardır.
Orman Yangınlarının Etkileri
Orman yangınlarının etkileri, orman örtüsünün tabiatına ve yangının şiddetine bağlıdır. Orman yangınları, küçük zararlardan tutun da, ormanın hem koruyucu ve hem de iktisadi faydalarını gelecek nesillere taşıyacak şekilde tamamen tahribine kadar büyük zararlar meydana getirebilir. Orman yangınlarının çoğuna insanlar bilerek veya bilmeyerek neden olur: Hava şartları ise yangınlarda önemli bir çevre ve tetik faktörüdür. Her yıl yıldırımların sebep olduğu yangınlar, Türkiye’de yaklaşık olarak 140 hektarlık ormanı tahrip eder.
Nedenleri %98.8 gibi büyük bir oranda kasıtlı veya kasıtsız insan etkisine bağlı olsa da, orman yangınlarının oluşum yerlerine dikkat edecek olursak, meteorolojik şartların etkisini açıkça görebiliriz. Meteoroloji parametrelerinin yanıcı madde (yakıt) üzerinde meydana getirdiği nem değişimleri hem yangın riski açısından, hem de yangın çıktıktan sonra hareket yönünün belirlenmesinde çok büyük bir öneme sahiptir. Yakıt nemi, havanın bağıl nemi ve sıcaklığına bağlı olarak gün içerisinde değişim göstermektedir. Ülkemizdeki yangınların %83.3’ü Haziran – Ekim ayları arasında meydana gelmekte, ayrıca çıkan yangınların %32 gibi önemli bir kısmı 12:00 – 15:00 saatleri arasında yani yakıt nem kapsamının en düşük olduğu dönemde meydana gelmektedir.
Orman varlığımızın yangınlarla tahrip olması sonucu; başta çevre kirliliği olmak üzere birçok olumsuzlukla karşı karşıya kalmaktayız Çıkan yangınlar tarihi ve doğal zenginlikleri yok etmekte ve bu da turizm sektörünü olumsuz etkilemektedir Bugün Türkiye’de hayvan varlığımızın büyük çoğunluğu açık alanda veya ormanlarda otlatılmak suretiyle beslenmektedir
Yangınlar neticesi bu imkanlar ortadan kalkmakta, hayvanların beslenmesi zorlaşmaktadır Ormanların yanarak zarar görmesi sonucu şehir hayatına sağladığı faydalar ortadan kalkmakta, toplum, piknik yerleri, orman parkları ve av sahaları gibi çok gerekli olan estetik ve sportif ihtiyaçlara uygun alanlar ortadan kalkmaktadır Ormanların gerektiğinde yurt savunmasında temin ettiği gizleme imkanları ortadan kalkmaktadır Orman yangınları sonucu, ormandaki tüm ekosistem ortadan kalktığından, ekonomiye olan katkısı da yok olmakta ve toplum yaşamı olumsuz etkilenmektedir
Orman Yangınlarının Çevreye Etkileri
Bir yerde görülen orman yangınının yarattığı olumsuzlukları o ülke ya da bölgeyle sınırlamak mümkün değildir. Çünkü ormanlar, Dünya’nın ortak malıdır ve dünya ekosistemi ve iklim sistemi içinde çok önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle bir yerde görülen orman yangınının dünyasal boyutta olumsuz etkileri olduğu bir gerçektir. Şüphesiz, görüldüğü yerde çok daha büyük can ve mal kayıpları ile, ekonomik ve sosyal sorunlara neden olmaktadır.
Orman yangınlarının yarattığı olumsuzluklar sayısız denecek kadar fazla olmakla beraber, bunları aşağıdaki ana başlıklar altında gruplandırmak mümkündür.
Çevreye Etkileri
- Biyolojik çeşitlilik büyük zarar görür.
- Ormanlarda yaşayan canlıların yaşam alanları yok olur.
- Canlı vecansız örtünün yok olmasıyla doğal afetlerin sayısında ve hızında artma görülür.
- Ağaçların yok olması sonucunda Erezyon artışı olur.
- Yine ağaçların yok olması ile birlikte sel ve taşkınlar meydana gelir.
- Oksijen kaynağının yok olması sonucu hava kirliliği artar.
- İklim sisteminde (aşağıdaki meteorolojik değişkenlere doğrudan etki ederek) bozulmalar görülebilir.
- Sıcaklık
- Rüzgâr
- Nem ve yağış
Ekonomiye ve Sosyal Yaşama Etkileri
Orman ve orman ürünlerine dayalı aşağıdaki ekonomik ve sosyal faaliyetler olumsuz yönde etkilenir.
- Turizm
- Sağlık
- Spor
Ormanları Yangınları İçin Önlemler
1.Ormanlara cam ve cam kırıkları atılmamalıdır. (Cam, güneş ışığını bir büyüteç gibi çimenlere çeker. Çimenler, tutuşarak çimenlerin alevlenmesine ve dolayısıyla yangının oluşmasına neden olacaktır.)
2.Mangal küllerini söndürmeden dökülmemelidir. Çünkü çimenlerin tutuşarak yangın çıkarma olasılığı vardır.
3.Bir yangın gördüğümüz zaman 110 yangın ihbar hattına bildirmeliyiz; eğer bu bir orman yangınıysa, o zaman 177 alo orman yangını ihbar hattına bildirmeliyiz.
4.Halk görevli kişiler ve çevre örgütleri tarafından bilinçlendirilmeli, bu konuda seminerler ve konferanslar düzenlenmelidir.
5.Ormanda ateş yakmamalıyız, yakmak zorundaysak çimensiz bir alanda ateşin etrafına taş koyarak yakmalıyız.